W piątym odcinku komentarza do ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej kontynuujemy omawianie rozdziału 12 „Zmiany w przepisach”.
Wprowadzenie do porządku prawnego rozwiązań umożliwiających kontynuację funkcjonowania przedsiębiorstwa osoby fizycznej po jej śmierci wymagało bowiem nie tylko wprowadzenia do systemu prawa nowej, odrębnej ustawy kompleksowo regulującej funkcjonowanie przedsiębiorstwa w okresie zarządu sukcesyjnego, ale również spowodowało konieczność znowelizowania kolejnych blisko 40 ustaw – z zakresu szeroko rozumianego prawa cywilnego, a prawa administracyjnego, prawa pracy oraz prawa podatkowego.
Art. 64. [Zamiany w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji]
W ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ( Dz.U. z 2018 r. poz. 1314, 1356 i 1499) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1a:
a) po pkt 10 dodaje się pkt 10a w brzmieniu:
„10a) przedsiębiorstwie w spadku – rozumie się przez to przedsiębiorstwo w spadku w rozumieniu ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej ( Dz.U. poz. 1629);”,
b) po pkt 19 dodaje się pkt 19a w brzmieniu:
„19a) zarządcy przedsiębiorstwa w spadku – rozumie się przez to:
a) przed ustanowieniem zarządu sukcesyjnego – osobę, która dokonała zgłoszenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1c ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników ( Dz.U. z 2017 r. poz. 869 i 2491 oraz z 2018 r. poz. 106, 650, 771 i 1629),
b) po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego – zarządcę sukcesyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, a w przypadku braku zarządcy sukcesyjnego – osobę, o której mowa w art. 14 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, dokonującą czynności, o których mowa w art. 13 tej ustawy;”;
2) po art. 6 dodaje się art. 6a w brzmieniu:
„Art. 6a. Przepis art. 6 stosuje się odpowiednio do zarządcy przedsiębiorstwa w spadku, jeżeli zobowiązany będący przedsiębiorcą zmarł przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego.”;
3) po art. 27c dodaje się art. 27d w brzmieniu:
„Art. 27d. § 1. W przypadku gdy zobowiązany będący przedsiębiorcą zmarł przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, w tytule wykonawczym wskazuje się imię i nazwisko zobowiązanego oraz firmę zobowiązanego z dodaniem oznaczenia „w spadku”.
§ 2. Tytuł wykonawczy, o którym mowa w § 1, uprawnia do przeprowadzenia egzekucji z majątku przedsiębiorstwa w spadku. Prawa i obowiązki zobowiązanego wykonuje zarządca przedsiębiorstwa w spadku.”;
4) po art. 28c dodaje się art. 28d w brzmieniu:
„Art. 28d. § 1. Jeżeli zobowiązany będący przedsiębiorcą zmarł po wszczęciu postępowania egzekucyjnego i zarządca przedsiębiorstwa w spadku prowadzi przedsiębiorstwo w spadku albo dokonuje czynności, o których mowa w art. 13 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, postępowanie egzekucyjne jest kontynuowane, a dokonane czynności egzekucyjne pozostają w mocy. Podjęcie dalszych czynności egzekucyjnych oraz zastosowanie środków egzekucyjnych może nastąpić po wydaniu postanowienia o nadaniu tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko przedsiębiorstwu w spadku. Postanowienie doręcza się zarządcy przedsiębiorstwa w spadku. Na postanowienie przysługuje zażalenie.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, tytuł wykonawczy wraz z postanowieniem o nadaniu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko przedsiębiorstwu w spadku uprawnia do przeprowadzenia egzekucji z przedsiębiorstwa w spadku. Prawa i obowiązki zobowiązanego wykonuje zarządca przedsiębiorstwa w spadku.”;
5) w art. 56 po § 1 dodaje się § 1a i 1b w brzmieniu:
„§ 1a. Przepisu § 1 pkt 2 nie stosuje się, jeżeli z chwilą śmierci zobowiązanego będącego przedsiębiorcą został ustanowiony zarząd sukcesyjny.
§ 1b. Postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko przedsiębiorstwu w spadku ulega zawieszeniu w całości:
1) z upływem terminu, o którym mowa w art. 12 ust. 10 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, w przypadku śmierci zobowiązanego będącego przedsiębiorcą, jeżeli nie powołano zarządcy sukcesyjnego;
2) w razie uchylenia postanowienia o nadaniu tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko przedsiębiorstwu w spadku;
3) w razie wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.”;
6) w art. 57:
a) w § 2 wyrazy „art. 56 § 1 pkt 2” zastępuje się wyrazami „art. 56 § 1 pkt 2 i § 1b”,
b) po § 2 dodaje się § 2a w brzmieniu:
„§ 2a. W razie zawieszenia postępowania egzekucyjnego z przyczyny określonej w art. 56 § 1 pkt 2 albo § 1b pkt 2 organ egzekucyjny podejmuje zawieszone postępowanie z dniem wydania postanowienia o nadaniu tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko przedsiębiorstwu w spadku.”,
c) w § 3 wyrazy „art. 56 § 1 pkt 2” zastępuje się wyrazami „art. 56 § 1 pkt 2 i § 1b”.
komentarz
- Uzasadnienie wprowadzenia zmian w u.p.e.a. Postępowanie egzekucyjne w administracji ma na celu zaspokojenie stwierdzonej tytułem wykonawczym wierzytelności, w tym wierzytelności związanej z działalnością gospodarczą prowadzoną przez zmarłego przedsiębiorcę. Z tego też względu – w związku z wprowadzeniem komentowanej ustawy regulującej zasady sukcesji – niezbędne było dokonanie zmian również w ustawie z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2018 poz. 1314 ze zm.; dalej: u.p.e.a.). W uzasadnieniu projektu ustawy o zarządzie sukcesyjnym wskazano, że „od momentu ustanowienia zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwo kontynuuje swoją działalność, a zarządca sukcesyjny zyskuje dostęp do środków zgromadzonych na rachunkach przedsiębiorcy związanych z prowadzoną za życia działalnością gospodarczą. Wobec tego, mimo śmierci zobowiązanego, nie istnieją przeszkody do wszczęcia bądź kontynuowania egzekucji z majątku przedsiębiorstwa. Zwłaszcza że umożliwienie prowadzenia egzekucji w okresie trwania zarządu sukcesyjnego niejednokrotnie może zdecydować o jej skuteczności”.
- Nowe definicje. Do art. 1a u.p.e.a. wprowadzono definicje: przedsiębiorstwa w spadku oraz zarządcy przedsiębiorstwa w spadku. Wprowadzenie definicji wiąże się z koniecznością uwzględnienia w tej ustawie nowej instytucji, jaką jest zarząd sukcesyjny. Ustawodawca w ten sposób postanowił zapewnić ciągłość postępowania egzekucyjnego nawet w przypadku śmierci przedsiębiorcy.