Wspólnik ma prawo wypowiedzieć umowę spółki jawnej. Wówczas występującemu ze spółki wspólnikowi wypłaca się wartość jego udziału kapitałowego. Czy w obowiązujących przepisach określono termin, w którym powinna nastąpić taka wypłata?
Zobowiązanie spółki do wypłaty wartości udziału kapitałowego powstaje z chwilą sporządzenia bilansu. Powinien on uwzględniać wartość zbywczą majątku danej spółki. Spółka musi zapewnić należytą jakość bilansu oraz jego dokładność, rzetelność i kompletność. Jako dzień bilansowy należy przyjąć ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin wypowiedzenia. Zwrócił na to uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 14 czerwca 2018 r. (sygn. akt V CSK 514/17). Udział kapitałowy trzeba wypłacić w pieniądzach. Natomiast rzeczy wniesione do spółki przez wspólnika tylko do używania powinny być zwrócone w naturze. Jeżeli udział kapitałowy występującego wspólnika przy rozliczeniu wykazuje wartość ujemną, to musi on wyrównać spółce przypadającą na niego brakującą wartość.
Z przepisów kodeksu spółek handlowych nie wynika termin, w którym – po wystąpieniu wspólnika – spółka ma obowiązek wypłacić mu wartość jego udziału kapitałowego. W takim przypadku odwołać się należy do unormowań kodeksu cywilnego. Postawienie w stan wymagalności wierzytelności wynikającej z tego zobowiązania następuje przez wezwanie. Oznacza to, że były wspólnik powinien wystąpić z wezwaniem do spółki o zapłatę wartości udziału kapitałowego.
Wspólnik występujący ze spółki uczestniczy ponadto w zysku i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych. Nie ma on już jednak wpływu na ich prowadzenie. Ewentualne roszczenie o rozliczenie spraw niezakończonych pozostaje bez związku z roszczeniem o wypłatę wartości udziału kapitałowego. Może ono bowiem powstać dopiero z momentem uzyskania przez spółkę określonej korzyści (zysku) będącej wynikiem zdarzenia z okresu poprzedzającego wystąpienia wspólnika ze spółki. Aby go rozliczyć, wspólnik może żądać wyjaśnień, rachunków oraz podziału zysku i straty z końcem każdego roku obrotowego.