Prawo dysponowania prawem własności nieruchomości jest jednym z fundamentalnych praw wynikających z systemu polskiego prawa, co znalazło wyraz m.in. w art. 140 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.). Z tej regulacji wynika zaś, że – w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego – właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy.
W wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20 czerwca 2017 r. (sygn. akt I ACa 577/16) podkreślono m.in., że: „Przepis art. 140 k.c. wyraża naturę prawa własności. Ujmuje definicję tego prawa w dwóch aspektach: pozytywnym i negatywnym. Przez stronę pozytywną rozumie się uprawnienia, jakie składają się na prawo własności jako prawo podmiotowe; natomiast strona negatywna własności oznacza możność wyłączenia przez właściciela wkraczania innych osób w sferę jego prawa”. Co jednak istotne, w regulacjach cywilnoprawnych, w tym we wspomnianym art. 140 k.c., nie powinno się jednak upatrywać całkowitej swobody w dysponowaniu nieruchomością, tj. bez respektu dla innych regulacji prawnych wynikających z szeroko pojętego prawa wykroczeń.
Elektrycy wejdą na działkę bez pytania
Elektrycy wejdą na działkę bez pytania

Zobacz również
Ustawodawca penalizuje kwestie związane z brakiem zabezpieczenia miejsc niebezpiecznych dla życia lub zdrowia człowieka. Artykuł 72 kodeksu wykroczeń (dalej: k.w.) stanowi, że – kto wbrew swemu obowiązkowi nie dokonuje odpowiedniego zabezpieczenia miejsca niebezpiecznego dla życia lub zdrowia człowieka – podlega karze aresztu albo grzywny. Na kanwie tej właśnie regulacji o odpowiedzialności wykroczeniowej właściciela nieruchomości rozstrzygał Sąd Rejonowy w Wałbrzychu w wyroku z 2 lutego 2017 r. (sygn. akt III W 713/16). Analizował wtedy odpowiedzialność właściciela nieruchomości, który nie podjął wystarczających czynności zabezpieczających nieruchomość, na której zlokalizowana była głęboka studnia. W uzasadnieniu wskazał m.in., że: „Przywołane unormowanie chroni zdrowie i życie człowieka a popełnienie wykroczenia polega na sprowadzeniu abstrakcyjnego zagrożenia (zagrożenia z narażenia) na wymieniona dobra”. Sąd uznał również, że odpowiedzialności nie uchyla okoliczność, że osoby trzecie przyczyniły się do powstania stanu zagrożenia dla życia i zdrowia innych osób. Finalnie sąd, mimo przypisania odpowiedzialności właścicielowi nieruchomości, odstąpił jednak od wymierzenia kary, korzystając z art. 39 ust. 1 k.w. Przepis ów stanowi, że w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie można zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary albo odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego.
Podsumowując: prawo własności w aspekcie cywilnym nie oznacza absolutnej dowolności w jego wykonywaniu. Jednak nawet jeśli przedsiębiorca dopuścił się naruszenia art. 72 k.w., to pewne okoliczności faktyczne mogą dać podstawy do łagodniejszego potraktowania przez sąd.
Podstawa prawna
Art. 140 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.).
Art. 72 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 618 ze zm.).