Co do zasady oszczędności mają umożliwić płynne przejście z okresu aktywności zawodowej na emeryturę. Ustawa o PPK daje jednak również szansę skorzystania z uzbieranego kapitału przed osiągnięciem określonego wieku

Pieniądze z PPK wszyscy będą mogli wypłacać po ukończeniu 60 lat. Granica jest taka sama dla mężczyzn i kobiet. Została określona na poziomie wieku emerytalnego kobiet. Dla mężczyzn jest identyczna, by uniknąć prawnych zarzutów i prób podważania tego rozwiązania w Trybunale Konstytucyjnym. Przepisy są jednak stworzone w taki sposób, że skorzystanie przez panów z przywileju sięgnięcia po pieniądze przed przejściem na emeryturę nie będzie się opłacać.

Ale gdy zajdzie potrzeba, granica wieku nie będzie miała znaczenia.

Przed sześćdziesiątką

● Sfinansowanie kupna domu lub mieszkania to pierwsza z możliwości użycia środków zgromadzonych w PPK. Na pokrycie wkładu własnego przy kredycie na cele mieszkaniowe można będzie wypłacić do 100 proc. zaoszczędzonych pieniędzy. Mogą one pójść na sfinansowanie budowy lub kupna domu czy mieszkania, ale także np. na wykup mieszkania od spółdzielni mieszkaniowej. Wniosek o taką wypłatę należy złożyć u pracodawcy lub w instytucji prowadzącej PPK, a pieniądze trafią na wskazany rachunek bankowy.

Ale ten rodzaj wypłaty jest czymś w rodzaju pożyczki od samego siebie, bowiem ustawa przewiduje, że osoba, która wypłaci w ten sposób swoje oszczędności z PPK, powinna je zwrócić na swój PPK. Ten zwrot powinien się rozpocząć nie później niż pięć lat od wypłaty i zakończyć się najpóźniej po 15 latach od niej. Z takiej pożyczki nie będą mogły skorzystać osoby, które skończyły 45 lat.

● Poważne zachorowanie to druga przyczyna, która pozwoli wykorzystać przed czasem pieniądze zgromadzone w PPK. Ustawa daje także możliwość wypłaty do jednej czwartej oszczędności, jeśli sam oszczędzający lub ktoś z jego najbliższej rodziny poważnie zachorował. Wniosek o wypłatę takiej sumy w całości lub w ratach składa się u pracodawcy lub instytucji prowadzącej PPK. Musi być on poparty zaświadczeniem lekarskim dokumentującym poważne zachorowanie. W przeciwieństwie do wypłaty na cele mieszkaniowe, w tym przypadku nie trzeba zwracać tych pieniędzy na PPK.

Po sześćdziesiątce

Osoby, które skończą 60 lat będą miały trzy możliwości wypłaty. Co ważne, jeśli oszczędzający zacznie wypłatę po 60. roku życia, oznacza to koniec oszczędzania w PPK. Składki przestają płynąć, podobnie jak budżet nie wysyła już dopłat na jego konto. Sama wypłata, podobnie jak emerytury w ZUS, odbywa się na wniosek, można więc zacząć wypłatę oszczędności z PPK zarówno zaraz po ukończeniu 60 lat, jak i później, np. od 75. roku życia.

● Wypłata jednorazowa. Jedną czwartą środków zgromadzonych w PPK będzie można wypłacić jednorazowo bez płacenia podatku. Jeśli uczestnik będzie chciał wycofać większą część lub nawet całość oszczędności, to cała suma powyżej wspomnianych 25 proc. będzie obłożona podatkiem Belki w wysokości 19 proc. Np. jeśli uczestnik PPK zgromadził 100 tys. zł, to 25 tys. będzie mógł wziąć bez żadnego uszczerbku, ale od 75 tys. zapłaci 14 250 zł podatku.

● Wypłata w ratach. Ponieważ pieniądze mają zabezpieczać naszą przyszłość na emeryturze, ustawa o PPK preferuje wypłatę w ratach. Jeśli pieniądze wypłacimy w co najmniej 120 miesięcznych ratach, czyli przez 10 lat, unikniemy konieczności dzielenia się nimi z fiskusem. Na raty będzie można rozłożyć 75 proc. pozostałe na rachunku po wypłaceniu 25 proc. wolnych od podatku albo całą kwotę. Liczba rat może być większa niż 120, przy czym ustawodawca zrobił istotne zastrzeżenie – jeśli wyliczona rata byłaby mniejsza niż 50 zł, wówczas całość zgromadzonych środków wypłacana jest jednorazowo. Taka sytuacja będzie dotyczyć osób, które na PPK oszczędzały naprawdę niewiele i uzbierały do 6 tys. zł.

● Wypłata małżeńska. Ustawa o PPK wprowadza jeszcze jedną możliwość do tej pory nieobecną w polskim prawie. Jeśli oboje małżonków ma PPK w tej samej instytucji i ukończ 60 lat oraz wyraziło taką chęć, mogą wnioskować o połączenie swoich rachunków i wyliczenie wspólnego świadczenia. Jeśli jedno z nich umrze wcześniej, wówczas świadczenie jest wypłacane drugiemu do wyczerpania środków. Jednak w przeciwieństwie do indywidualnej wypłaty w przypadku świadczenia małżeńskiego ustawa mówi jedynie o wypłatach w 120 ratach, czyli przez 10 lat.

● Zakup emerytury lub lokaty. Ustawa przewiduje, że uczestnik PPK może użyć zgromadzonych środków w PPK do wykupu w instytucji ubezpieczeniowej emerytury okresowej lub dożywotniej. W takim przypadku jego oszczędności przesyłane są w formie tzw. wypłaty transferowej do wskazanego ubezpieczyciela. Może także wykupić sobie za nie lokatę terminową w banku, jednak warunkiem jest, by wypłata środków z lokaty odbyła się w co najmniej 120 ratach.

● Wypłata transferowa. Oprócz wskazanych wyżej przypadków środki zgromadzone w PPK mogą być przesłane w formie wypłaty transferowej, czyli nie do wypłaty, a z rachunku na rachunek, np. na inny rachunek tej samej osoby w PPK, jeśli np. zmieniła pracę i w nowej inne Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych prowadzi PPK. Wypłaty transferowe dokonywane będą także w przypadku śmierci uczestnika na rachunek współmałżonka lub osób uprawnionych oraz w przypadku rozwodu.

● Wypłata w przypadku śmierci lub rozwodu. Uczestnik PPK może wskazać osoby uprawnione do wypłacenia im jego oszczędności na wypadek śmierci. Jeśli umrze, zgromadzone przez niego środki będą wypłacane wskazanym wcześniej osobom uprawnionym lub wejdą w skład masy spadkowej. Jeśli jest w związku małżeńskim i z małżonkiem posiada wspólnotę majątkową, wówczas połowa środków przypadnie współmałżonkowi. Podobnie wygląda sytuacja w razie rozwodu. Jeśli małżonek ma rachunek w PPK, wówczas dokonywana jest wypłata transferowa, jeśli nie, to w gotówce.

























------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PPK różni się zasadniczo od emerytury z ZUS

Pracowniczy Program Kapitałowy jest niezależnym od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i prywatnym systemem oszczędzania. Wypłata oszczędności z PPK w żaden sposób nie będzie powiązana z tym, co ubezpieczony będzie otrzymywał z ZUS po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Wypłata z ZUS jest świadczeniem dożywotnim. Czyli bez względu na to, ile będziemy żyli na emeryturze – czy trzy lata, czy trzydzieści – to państwo zobowiązuje się wypłacać nam w tym czasie świadczenia. Natomiast w PPK co do zasady mamy do czynienia ze świadczeniem okresowym, czyli wypłacanym na określony z góry czas, dopóki nie wyczerpią się środki.

To zasadnicza różnica i dlatego nie należy traktować oszczędności z PPK jak emerytury. Każdy oszczędzający powinien pomyśleć o strategii wydawania tych środków. Jak podkreślają eksperci, w życiu seniora mamy do czynienia z trzema fazami. Pierwsza to okres zaraz po osiągnięciu wieku emerytalnego, gdy stan zdrowia często jeszcze pozwala na pracę i dorabianie do świadczenia, kolejna – gdy emeryt z powodu stanu zdrowia nie może już być aktywny zawodowo, wreszcie ostatnia – gdy różne dolegliwości podeszłego wieku w poważnym stopniu rzutują na stan zdrowia i sprawność człowieka.

Dlatego najlepiej dodatkowe oszczędności, takie jak PPK, przeznaczyć na moment, gdy zdrowie nie będzie już pozwalało prowadzić aktywności zawodowej, i rozpocząć wypłatę środków z PPK z opóźnieniem, a nie zaraz po ukończeniu 60 lat. Kolejna kwestia to rozłożyć ją na dłuższy okres niż proponowane w ustawie 10 lat. W jednej z jej poprzednich wersji znalazła się propozycja, by było to 20 lat. Z kolei ZUS, obliczając emerytury, posługuje się tablicami średniego dalszego trwania życia, które pokazują, ile osoba, które osiągnęła dany wiek, będzie jeszcze statystycznie żyła. Np. dla seniora w wieku 60 lat tablice przewidują jeszcze niemal 22 lata życia natomiast dla 65-latka – 18 lat i 3 miesiące, czyli do ponad 83 lat. Planując raty z PPK, można się posługiwać tymi wyliczeniami, które publikuje co roku Główny Urząd Statystyczny. To pozwoli na materialne złagodzenie spadku dochodów na emeryturze i da dodatkowe środki wtedy, gdy więcej trzeba będzie wydawać na leki czy opłacenie opieki.