Rada UE zatwierdziła w czwartek porozumienie z PE upraszczające przepisy o korzystaniu z funduszy unijnych. Zmiany mają uprościć dostęp do funduszy zarządzanych zarówno bezpośrednio przez Komisję Europejską i jej agendy, jak i wspólnie z władzami krajowymi.

Czwartkowe porozumienie nowelizuje dotychczasowe rozporządzenie finansowe, czyli ogólne ramy zarządzania budżetowego, oraz szereg aktów dotyczących wieloletnich programów UE w określonych dziedzinach, m.in. w polityce spójności.

Jak powiedziała Marineła Petrowa, wiceminister finansów Bułgarii, która sprawuje obecnie przewodnictwo w UE, zmiany wprowadzono przede wszystkim po to, by ułatwić życie zarówno starającym się o dofinansowanie, jak i tym, którzy zarządzają funduszami. "Taki wyraźny postulat docierał w ostatnich latach do unijnych prawodawców. Reforma przyniesie też inne korzyści: spodziewamy się szybszej implementacji, niższych kosztów, konkretniejszych efektów i łatwiejszego dostępu dla małych beneficjentów" - wyjaśniła.

Nowe przepisy mają umożliwić stosowanie w większym zakresie systemu, w którym podstawą płatności z budżetu UE nie są drobiazgowe rozliczenia kosztów, lecz osiągnięte wyniki czy wcześniej ustalone kryteria. Oznacza to np., że w przypadku braku dostępnych danych statystycznych czy historycznych przy szacowaniu kosztów będzie można polegać na ocenie eksperckiej.

Według wydanego w czwartek komunikatu Rady uproszczone procedury pozwolą obu stronom skupić się bardziej na "osiąganiu celów niż gromadzeniu i sprawdzaniu dokumentów finansowych". Zmniejszy się też ryzyko błędu, a małym beneficjentom "o ograniczonym zapleczu" łatwiej będzie sięgać po unijne fundusze.

Ważnym novum dla małych organizacji jest zapis uznający pracę wolontariacką za element wymaganego własnego wkładu finansowego.

Aby uniknąć wielokrotnego kontrolowania tych samych działań i podmiotów, Komisja Europejska będzie mogła też w większym stopniu polegać na audytach i ocenach dokonywanych przez partnerów międzynarodowych czy państwa członkowskie. Nie będzie mogła jednak dwukrotnie żądać tych samych informacji.

Niektóre zmiany mają ułatwić pozyskiwanie funduszy na projekty z różnych programów czy instrumentów, w oparciu – w miarę możliwości – o jednolity zbiór przepisów. Np. łatwiej będzie łączyć dotacje z unijnych funduszy strukturalnych z instrumentami finansowymi i środkami z Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych dzięki „instrumentom łączonym”. Można też będzie łączyć dotacje z instrumentami finansowymi w ramach instrumentu „Łącząc Europę”, by finansować projekty w dziedzinie transportu, energetyki czy technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Przepisy finansowe UE zostały też "zreorganizowane" tak, by stały się bardziej zwięzłe i czytelne. Rozporządzenie finansowe i najważniejsze przepisy wykonawcze scalono w jednolity zbiór. Z uwagi na podobieństwa między różnymi trybami zarządzania i typami realizacji budżetowej skonsolidowano też przepisy, które dotychczas znajdowały się w osobnych rozdziałach rozporządzenia finansowego.

Autorzy nowelizacji uważają, że nowe zasady ułatwią korzystanie z unijnych funduszy strukturalnych na rzecz integrowania migrantów i uchodźców, a także walkę z unikaniem opodatkowania i firmami fasadowymi.

Przewiduje się, że rozporządzenie - po przyjęciu przez Parlament Europejski i zatwierdzeniu przez Radę UE - wejdzie w życie w lipcu 2018 r. Większość jego przepisów zacznie obowiązywać natychmiast, ale instytucje UE otrzymają pewien czas na dostosowanie swoich wydatków administracyjnych do nowych przepisów. Rozporządzenie zaczną stosować od 1 stycznia 2019 r.