Mrowiec: Mieliśmy bardzo tłusty rok, ale mimo to z deficytem

"Grudzień potwierdził to, o czym rozmawialiśmy przez cały zeszły rok, czyli znaczną poprawę wpływów z VAT, o około 30 mld zł względem poprzedniego roku" - zauważył Mrowiec. "Musimy jednak pamiętać, że w tej kwocie mamy trzy istotne kategorie (...). Pierwsza to poprawa koniunktury, druga to uszczelnienie systemu podatkowego, a trzecia to zmiany w sposobie naliczania VAT, czyli na przykład ograniczenie kwartalnych rozliczeń, czy odwrócony VAT w budownictwie" - powiedział ekonomista.

Mrowiec uważa, że wzrost dochodów z VAT to niewątpliwy sukces resortu finansów i rządu, istotny wpływ na to miało uszczelnienie systemu podatkowego. Niemniej, jego zdaniem, z tego tytułu mogło pochodzić dodatkowe kilkanaście miliardów złotych z VAT, między 12-15 mld zł.

"Na pewno uszczelnienie VAT nie dało 30 mld zł. Na tę kwotę co najmniej w połowie składa się poprawa koniunktury. Mamy przecież znacznie wyższy wzrost PKB niż zakładano, poza tym PKB rośnie w takich kategoriach, które są +podatkotwórcze+, jak konsumpcja prywatna, która okazała się bardzo mocna. Także inwestycje są opodatkowane 23 proc. VAT-em" - dodał ekonomista.

Według niego zmiany w sposobie rozliczania VAT spowodowały, że część środków, którymi wcześniej obracały firmy, teraz trafiły lub znajdują się przez dłuższy czas na kontach budżetowych. Mogło to dać budżetowi dodatkową kwotę w wysokości ok. 4-6 mld zł.

Ekonomista wskazał, że dochody z akcyzy były na poziomie podobnym do osiągniętych rok wcześniej, poprawiły się natomiast o kilka miliardów złotych dochody budżetu z podatków PIT i CIT, ale w tym przypadku poprawa nie była tak spektakularna, jak w VAT.

Mrowiec zauważył, że poziom wydatków był natomiast zbliżony do 2016 r. "Wydawało się, że dotacja do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych będzie jeszcze mniejsza, niż w rzeczywistości była na koniec roku (okazała się niższa o ok. 2 mld zł od planu - PAP). W grudniu prawdopodobnie mieliśmy tu do czynienia z istotnym przesunięciem, bowiem w listopadzie i październiku +oszczędności+ były znacznie większe. Możemy przypuszczać, że dzięki temu lepiej będą wyglądały liczby tegoroczne, to pragmatyka działań budżetowych" - ocenił.

Ekonomista zwrócił uwagę, że wyższe dochody budżetu i niższe wydatki miały miejsce w sytuacji wzrostu gospodarczego w wysokości 4,6 proc. (takie dane podał GUS we wtorek), czego - jego zdaniem - raczej już nie uda się powtórzyć przez dłuższy czas. "Czyli mieliśmy bardzo dobry rok, a pomimo tego musieliśmy się zapożyczyć na 25,4 mld. W przeciwnym razie budżet by nam się nie złożył" - powiedział Mrowiec.

Porównał sytuację do firmy, która mimo jednego z najlepszych lat w historii ma stratę, ale cieszy się, że ona jest mniejsza niż wcześniej zakładano. "Wydaje mi się, że tak dobre czasy to okazja, żeby porozmawiać o tym, iż w sytuacji silnego wzrostu gospodarczego powinniśmy mieć nadwyżkę w budżecie, a co najmniej równowagę budżetową" - powiedział.

Według niego wypracowana nadwyżka powinna zostać odłożona na lata chude. "Tymczasem mieliśmy bardzo tłusty rok, a i tak mamy deficyt. To oznacza, że jeżeli będą lata chudsze - nie 2018 r., ale w 2019 r. i 2020 r. jest znacznie większa liczba niebezpieczeństw - to deficyt będzie jeszcze większy" - dodał.

Ekonomista pochwalił resort finansów za wyraźny spadek wielkości emisji obligacji złotowych (z ponad 60 mld zł na ok. 24 mld zł) i niższe finansowanie zagranicznie długu (spadek z prawie 11 mld zł na ok. 600 mln zł). "To też należy odnotować na plus, bowiem oznacza, że nie zwiększamy komponentu zagranicznego w łącznym zadłużeniu. Może mieć to znacznie np. w sytuacji osłabienia złotego" - dodał.

Zgodnie z opublikowanymi w środę danymi resortu finansów w sprawie szacunkowego wykonania budżetu państwa w 2017 r., zeszły rok zakończył się deficytem w wysokości 25,4 mld zł, wobec dopuszczonego w ustawie budżetowej w wysokości ponad 59,3 mld zł (42,7 proc. dopuszczonej wysokości). Tym samym deficyt w 2017 r. był niższy o 20,8 mld zł w stosunku do deficytu zrealizowanego w 2016 r., kiedy sięgnął 46,2 mld zł.

Wiceminister finansów Teresa Czerwińska zwróciła uwagę, że zeszłoroczny deficyt okazał się jednym z najniższych w ostatnich latach. "Tak niski deficyt nie jest zaskoczeniem i ukształtował się na oczekiwanym poziomie. Jest on efektem, co należy podkreślić, m.in. bardzo dobrej ściągalności dochodów budżetowych, w szczególności podatku VAT" - zaznaczyła Czerwińska.

Według danych MF dochody budżetu państwa w 2017 r. wyniosły 350,5 mld zł i były wyższe, niż prognozowano w ustawie budżetowej o 25,1 mld zł. W stosunku do 2016 r. dochody w 2017 r. były wyższe o 11,4 proc. Natomiast wydatki, według szacunkowych danych, wyniosły 375,9 mld zł, tj. 97,7 proc. planu. W 2016 r. przekazano na wydatki 360,8 mld zł, czyli 97,9 proc.