Na jakich zasadach spółka udzieli pożyczki lub kredytu członkowi zarządu?
Dysponowanie środkami spółki w postaci udzielania przez spółkę kredytu, pożyczki, poręczenia lub innego podobnego świadczenia, np. ustanowienie hipoteki na nieruchomości spółki na rzecz członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurenta, likwidatora, jest związane z ograniczeniami w art. 15 k.s.h. Zawarcie przez spółkę kapitałową umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób wymaga zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia (art. 15 par. 1 k.s.h.).
Jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga zgody walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody jest nieważna. Zgoda może być wyrażona przed złożeniem oświadczenia przez spółkę albo po jego złożeniu, nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia oświadczenia przez spółkę (art. 17 k.s.h.).
Zgoda zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia powinna być wyrażona w formie uchwały. W praktyce wątpliwości budzi treść takiej uchwały, czy może być to uchwała blankietowa, czy powinna być to uchwała odnosząca się do zindywidualizowanej umowy. W piśmiennictwie wskazuje się na możliwość podejmowania uchwał blankietowych, w których przyjęto ramowe postanowienia.
Istotne jest, że ustawa z 13 czerwca 2008 r. zmieniła art. 15 par. 2 k.s.h., w zakresie wyeliminowania udziału rady nadzorczej jako organu właściwego dla wyrażenia zgody dla zawarcia przez spółkę zależną umowy wymienionej w art. 15 par. 1 k.s.h. z członkiem zarządu, prokurentem lub likwidatorem spółki dominującej. Obecnie wymaga się zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dominującej, zaś w poprzednim stanie prawnym wymagana była zgoda rady nadzorczej spółki zależnej, a dopiero w razie braku rady nadzorczej ustawa wymagała zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dominującej.
Zmiana art. 15 par. 2 k.s.h. jest uzasadniona ze względu na możliwość kontroli czynności dokonywanych przez osoby pełniące zasadnicze funkcje w działalności gospodarczej spółek dominujących, w celu ograniczenia wykorzystywania stosunku zależności. Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu, zmiana jest zgodna z dotychczasowym kierunkiem ewolucji art. 15 par. 2 k.s.h., rada spółki zależnej, najczęściej z nominacji zarządu spółki dominującej, pozostaje pod jego wpływem, trudno zatem o zapewnienie bezstronnego podejmowania decyzji związanych z zawieraniem tych umów i zabezpieczenie interesu spółki zależnej.