Czy po zmianach wprowadzonych do kodeksu spółek handlowych istnieje możliwość obniżenia kapitału zakładowego spółki z o.o. poniżej 50 tys. zł?
Taka możliwość istnieje od 8 stycznia 2009 r., kiedy weszły w życie znowelizowane przepisy kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). Nowelizacja obniżyła m.in. dolne progi minimalnego kapitału zakładowego w spółce z o.o. z 50 tys. zł do 5 tys. zł. Dopuszczalne jest więc obniżenie kapitału zakładowego spółki z o.o. do kwoty 5 tys. zł (ustawowe minimum). Obniżenie kapitału zakładowego nie może jednak spowodować zmniejszenia wartości jednego udziału poniżej minimalnej kwoty wskazanej w k.s.h., czyli 50 zł. Obniżenia kapitału zakładowego w spółce z o.o. można dokonać poprzez umorzenie udziałów (o ile umowa spółki dopuszcza możliwość umorzenia) bądź poprzez zmniejszenie ich wartości nominalnej (uznaje się także za dopuszczalne obniżenie kapitału poprzez połączenie udziałów, co w zasadzie prowadzi do takiego samego skutku, co ich umorzenie).
Podstawową przesłanką prawną umorzenia udziałów jest istnienie wyraźnego postanowienia umowy spółki przewidującego taką możliwość. Nie jest możliwe umorzenie udziału w spółce z o.o. niewpisanej jeszcze do rejestru przedsiębiorców. Umorzenie udziałów poprzez obniżenie kapitału zakładowego wymaga dokonania następujących czynności:
- podjęcia uchwały zgromadzenia wspólników określającej podstawę prawną umorzenia (umorzenie dobrowolne) oraz wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzone udziały,
- zawarcia umowy nabycia udziałów przez spółkę w celu ich umorzenia,
- podjęcia uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego oraz
- rejestracji obniżenia przez sąd rejestrowy na skutek zgłoszenia odpowiedniego wniosku przez spółkę.
Obniżenie kapitału poprzez zmniejszenie wartości nominalnej udziałów polega na redukcji ich wartości. Dokonuje się tego poprzez podjęcie przez zgromadzenie wspólników uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego (zaprotokołowanej przez notariusza) określającej wysokość, o jaką kapitał ma zostać obniżony, oraz sposób obniżenia. Po podjęciu uchwały zarząd spółki jest zobowiązany przeprowadzić procedurę konwokacyjną, polegającą na publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszenia o obniżeniu kapitału zakładowego, wzywającego wierzycieli do zgłoszenia sprzeciwu w terminie trzech miesięcy od daty ogłoszenia, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie. Wierzyciele, którzy zgłoszą sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni.
W obu opisanych powyżej przypadkach obniżenie kapitału zakładowego następuje z chwilą jego zarejestrowania przez sąd.