Po 300 latach industrializacji społeczeństwo Europy zmierza ku zrównoważonej egzystencji o niewielkim wpływie na środowisko. Od 1990 r. PKB wzrósł o 50 proc., a poziom emisji spadł o 22 proc. W ten sposób skutecznie oddzieliliśmy zanieczyszczenia od wzrostu, dowodząc, że osiągnięcie obu celów jest możliwe bez kompromisów. Co więcej, na całym świecie panuje coraz głębsze przekonanie, że zmiany klimatyczne mogą w przyszłości doprowadzić do kryzysu gorszego od globalnej recesji z 2008 r. Wszak w XXI w. miało miejsce dziewięć z 10 najcieplejszych lat, w tym rekordowy 2016 r .
Jak na ironię, to właśnie w 2016 r. odnieśliśmy największe sukcesy w walce ze zmianą klimatu. Podjęliśmy również dalsze postanowienia wraz z wejściem w życie porozumienia paryskiego i przedstawieniem pakietu „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”. Pakiet ten zawiera 90 proc. propozycji przedstawionych w strategii ramowej na rzecz stabilnej unii energetycznej z 2015 r. Dlatego moim zdaniem 2016 r. zasługuje na miano roku ogłaszania rozwiązań, a 2017 – roku ich wdrażania. Pakiet nie tylko pozwoli zrealizować cele dotyczące energii i klimatu, lecz także posłuży jako narzędzie do modernizacji struktur przemysłowych i ekonomicznych, która przyniesie korzyści obywatelom. Celem jest zmiana paradygmatu, odejście od centralnych systemów opartych na paliwach kopalnych na rzecz modelu bardziej zdecentralizowanego, niskoemisyjnego, demokratycznego, zróżnicowanego, cyfrowego i rozproszonego.
Nie chodzi wyłącznie o energię czy walkę ze zmianami klimatu, ale o przekształcenie gospodarki, źródeł wzrostu i dobrobytu. Zwalczanie zmian klimatycznych ma uzasadnienie ekonomiczne. Jeśli staniemy się liderem transformacji ekologicznej, zyskamy nowe możliwości handlowe, dzięki którym będziemy mogli utworzyć nowe, ekologiczne miejsca pracy, jednocześnie modernizując gospodarkę i pomagając uratować planetę. W ciągu 20 lat cyfryzacja postępowała niemal równocześnie z ważnymi zmianami w dziedzinie transportu i odnawialnych źródeł energii. Innowacje te są wyzwaniem dla tradycyjnych modeli biznesowych. Rządy powinny pomagać przedsiębiorstwom we wdrażaniu nowych zrównoważonych technologii i czerpaniu korzyści z wielu przewag komparatywnych, którymi już dysponujemy w Europie.
W odpowiedzi na to zobowiązanie Komisja Europejska przygotowała strategiczny plan w dziedzinie technologii energetycznych (plan SET). Przewidziano w nim skoordynowanie prac państw członkowskich nad 10 technologiami wspomagającymi, które pozwolą zmniejszyć koszty odnawialnych źródeł energii i wzmocnić ich integrację, projektować inteligentne domy oraz wdrażać nowoczesne rozwiązania w systemie energetycznym, zwiększyć liczbę wydajnych energetycznie rozwiązań wprowadzanych w budynkach, poprawić opłacalność przemysłu, wesprzeć możliwości energetyczne w dziedzinie zrównoważonego transportu, zwiększyć konkurencyjność w sektorze akumulatorów, zintensyfikować działania w zakresie rozwoju metod wychwytywania, przechowywania i wykorzystywania CO2, a także poprawić bezpieczeństwo jądrowe.
W ramach planu SET wyznaczyliśmy cele badań naukowych i innowacji, które mają na celu ograniczanie kosztów, podnoszenie wydajności i wdrażanie rozwiązań na całym świecie. Aby je zrealizować, zacieśniamy więzi między uczelniami, ośrodkami badawczymi i przedsiębiorstwami w ramach kół wspólnot innowacji. Wspieranie tych technologii przyniesie wszystkim korzyści w postaci niższych rachunków za media, lepszych usług energetycznych, czystszego powietrza i wyższej jakości życia. Gdyby nie plan SET i inne inicjatywy, jak program Horyzont 2020, nasza reakcja na zmiany klimatyczne byłaby bardziej ograniczona.
W związku z postępami w zakresie przejścia na bardziej zrównoważony model gospodarki przedstawiliśmy niedawno stan unii energetycznej. Oceniliśmy w nim stopień realizacji planów i wskazaliśmy działania potrzebne do wprowadzenia unii energetycznej, która zaspokoi zróżnicowane potrzeby 28 państw UE. Omówiliśmy też postępy w pracach nad innowacjami energetycznymi i kroki do podjęcia w przyszłości. Wyznaczyliśmy też polityczne priorytety na 2017 r. Chcemy, by oprócz opracowania zrównoważonego procesu modernizacji gospodarki unia energetyczna miała wymiar społeczny i zewnętrzny. Dlatego będziemy dalej dbać o sprawiedliwość przeprowadzanej transformacji, a za granicą zwiększać konkurencyjność Europy i jej przewodnią rolę w zwalczaniu zmian klimatu.