Polska stoi w obliczu wyzwań demograficznych, które mają bezpośredni wpływ na gospodarkę. Zmniejszająca się liczba młodych osób wchodzących na rynek pracy oraz rosnący odsetek seniorów zmuszają do poszukiwania nowych rozwiązań, które pozwolą zachować stabilny rozwój ekonomiczny kraju. Jednym z kluczowych narzędzi, które mogą wspierać demografię, są odpowiednio zaprojektowane mechanizmy podatkowe.

Podczas rozmowy z Dziennikiem Gazetą Prawną, Patrycja Kubiesa, członek zarządu Małopolskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych, podkreśliła, że choć podatki mogą mieć wpływ na dzietność i aktywizację zawodową, to aktualne rozwiązania często są zbyt mało przemyślane i nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Ulgi podatkowe – czy zachęcają do posiadania dzieci?

W Polsce funkcjonują różne ulgi prorodzinne, takie jak ulga dla rodzin 4+, które mają wspierać dzietność. Jednak, jak zauważa Patrycja Kubiesa, tego typu rozwiązania mogą być niewystarczające, aby realnie zachęcić młodych ludzi do posiadania większej liczby dzieci.

„Czy kilkanaście tysięcy złotych oszczędności rocznie wystarczy, by ktoś zdecydował się na czwórkę dzieci? Wydaje mi się, że nie” – ocenia Kubiesa.

Głównym problemem jest brak kompleksowego podejścia. Same ulgi podatkowe nie rozwiążą problemu, jeśli nie będą towarzyszyć im inne działania, takie jak:

  • Elastyczne warunki pracy dla rodziców,
  • Ułatwienia w prowadzeniu działalności gospodarczej,
  • Lepszy dostęp do żłobków i przedszkoli.

Zdaniem ekspertki, kluczowe jest wprowadzenie konsultacji społecznych z udziałem różnych grup: potencjalnych rodziców, pracodawców i przedstawicieli administracji publicznej. Tylko w ten sposób można stworzyć system, który realnie odpowie na potrzeby społeczne.

Seniorzy na rynku pracy – niewykorzystany potencjał

Drugim istotnym aspektem demograficznym jest aktywizacja zawodowa osób starszych. W Polsce osoby w wieku 50+ często spotykają się z trudnościami w znalezieniu zatrudnienia, mimo że wielu z nich chciałoby nadal pracować – choć niekoniecznie na pełny etat. Aktualnie funkcjonuje ulga dla seniorów, która zwalnia ich z podatku dochodowego, jeśli zdecydują się kontynuować pracę po osiągnięciu wieku emerytalnego. Jednak, jak zaznacza Kubiesa, to rozwiązanie przyciąga głównie tych, którzy i tak planowali pozostać aktywni zawodowo.

„Dla wielu seniorów ważniejsza od ulgi podatkowej jest możliwość pracy w elastycznym wymiarze czasu – tak, aby mogli jednocześnie cieszyć się życiem i wspierać swoje rodziny” – mówi Kubica.

Co można zrobić, aby lepiej wykorzystać potencjał seniorów?

1.Ulgi podatkowe dla pracodawców zatrudniających osoby starsze na elastycznych warunkach pracy.

2.Wprowadzenie elastycznych godzin pracy i możliwości zatrudnienia w niepełnym wymiarze etatu.

3.Zwiększenie wsparcia państwa dla firm, które tworzą miejsca pracy dostosowane do potrzeb seniorów.

„Zatrudnianie seniorów często nie jest priorytetem dla pracodawców. Państwowe wsparcie mogłoby zmotywować firmy do korzystania z doświadczenia i wiedzy starszych pracowników” – zauważa Kubiesa.

Nie tylko finanse – motywacje pozafinansowe

Zarówno w przypadku rodzin z dziećmi, jak i seniorów, motywacje do aktywności zawodowej i społecznej nie zawsze są związane wyłącznie z finansami. Wielu seniorów chce pracować, aby pozostać aktywnymi społecznie i czuć się potrzebnymi, a niekoniecznie dla dodatkowych pieniędzy. Podobnie młodzi rodzice oczekują przede wszystkim wsparcia w pogodzeniu pracy zawodowej z obowiązkami rodzicielskimi. Dlatego polityka podatkowa powinna być częścią szerszego systemu wsparcia, który uwzględni także potrzeby społeczne i psychologiczne różnych grup demograficznych.

Podatki mogą być skutecznym narzędziem wspierania demografii, ale muszą być stosowane mądrze i w połączeniu z innymi rozwiązaniami. Polska potrzebuje:

  • Kompleksowej polityki prorodzinnej uwzględniającej nie tylko ulgi podatkowe, ale także elastyczność pracy i wsparcie w opiece nad dziećmi.
  • Aktywizacji seniorów poprzez tworzenie miejsc pracy dostosowanych do ich potrzeb i możliwości.
  • Wsparcia dla pracodawców, aby zachęcić ich do zatrudniania zarówno młodych rodziców, jak i starszych pracowników.

„Demografię można wspierać na różne sposoby, ale zawsze trzeba to robić mądrze” – podsumowuje Patrycja Kubiesa.