Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Tematem spotkania była konkurencyjność rynków finansowych UE, ich rola we wspieraniu inwestycji oraz wpływ na ich stabilność zmian w światowym handlu.
Prezes NBP: banki komercyjne nie wypełniają swoich zadań
Podczas wspólnej sesji ministrów finansów i szefów banków centralnych UE prof. Adam Glapiński podkreślił znaczenie rozwagi w podejmowaniu decyzji gospodarczych.
– Przede wszystkim powinniśmy pozostać pragmatyczni. Rynki finansowe są z natury zmienne, czasami ceny oddalają się od fundamentów, a inwestorzy przesadnie reagują na niepewność. Dlatego my – decydenci – powinniśmy zachować spokój i skupiać się nadal na długoterminowych problemach i wyzwaniach – powiedział profesor Glapiński.
Wskazał również na pilną potrzebę zwiększenia konkurencyjności europejskich rynków finansowych.
– Wiele lat temu zgodziliśmy się co do tego, że banki odgrywają zbyt dużą rolę w europejskiej gospodarce. Nadszedł najwyższy czas, aby to zmienić. Banki nie wypełniają swoich zadań, jeśli chodzi o finansowanie sektora przedsiębiorstw, w szczególności – innowacyjnych projektów. Dlatego możemy rozważyć wprowadzenie zachęt dla gospodarstw domowych, aby przeniosły część swoich dużych oszczędności z banków na rynek kapitałowy – mówił Prezes NBP.
Podczas roboczego spotkania z szefami banków centralnych profesor Glapiński poruszył temat europejskiej Unii Oszczędności i Inwestycji.
– Po pierwsze, rozwiązania w ramach Unii Oszczędności i Inwestycji powinny uwzględniać różnorodność krajów UE. Ta różnorodność dotyczy przede wszystkim poziomu oszczędności gospodarstw domowych, stopnia ufinansowienia i źródeł finansowania realnej gospodarki. Po drugie, musimy zapewnić, by Unia była zaprojektowana w sposób, który sprawiedliwie rozdziela korzyści pomiędzy wszystkich obywateli UE – podkreślił.
Podsumowując wydarzenie w Polsce, Prezes NBP stwierdził, że nieformalne spotkania Rady ECOFIN są wyjątkową okazją do dyskusji w szerokim gronie na temat bieżących i długoterminowych wyzwań gospodarczych i finansowych.
– To były owocne rozmowy – spotkania tego rodzaju są niezwykle potrzebne w obliczu wyzwań, przed którymi stoją dziś gospodarki: globalna, europejska i polska – powiedział prof. Adam Glapiński.
Niezależność gwarantowana konstytucyjnie
Wydarzenie w Warszawie odbyło się w dniach 11–12 kwietnia. Wnioski, które z niego płyną, wpisują się w ważne przesłanie.
Współczesne gospodarki mierzą się z wieloma wyzwaniami – od napięć geopolitycznych, przez presję inflacyjną, po wzmacnianie konkurencyjności rynków finansowych. Wymaga to przemyślanych decyzji, pragmatyzmu i współpracy międzynarodowej. W tak wymagającym otoczeniu ważne jest, by banki centralne mogły działać niezależnie. To dzięki temu mogą skutecznie reagować na dynamicznie zmieniające się warunki i podejmować decyzje w długofalowym interesie gospodarczym.
Podkreślał to wielokrotnie podczas swoich publicznych wystąpień Prezes NBP, zwłaszcza w kontekście priorytetu, jakim jest zapewnienie stabilności cen i zaufania do pieniądza. To właśnie niezależność pozwoliła Narodowemu Bankowi Polskiemu skutecznie zareagować na inflacyjne skutki globalnych kryzysów.
W naszym kraju niezależność banku centralnego jest gwarantowana konstytucyjnie. Art. 227 Konstytucji RP oraz ustawa o Narodowym Banku Polskim jasno określają, że NBP odpowiada za emisję pieniądza i politykę pieniężną, a jego decyzje są podejmowane bez ingerencji innych organów państwa. Również prawo unijne – artykuły 130 i 131 Traktatu o Funkcjonowaniu UE – zakłada niezależność banków centralnych jako fundament wspólnej polityki gospodarczej.
Znaczenie niezależności banku odczuwają wszyscy – poprzez poziom inflacji, wysokość rat kredytów czy wartość oszczędności. Gdy bank centralny podlega naciskom politycznym, może być zmuszony do prowadzenia polityki pieniężnej, która nie służy stabilizacji cen, ale doraźnym celom politycznym. W skrajnych przypadkach brak niezależności może prowadzić do hiperinflacji, destabilizacji gospodarki, a w długim okresie do utraty zaufania do systemu monetarnego. Dlatego w całym cywilizowanym świecie niezależność banków centralnych jest traktowana jako absolutna konieczność, a polityka pieniężna powinna być kształtowana na podstawie mandatów nadanych przez prawo, a nie przez chwilowe interesy polityczne.
– Istnieją dane sugerujące, że wpływ polityki na decyzje banku centralnego jest jednym z czynników, które mogą w znaczny sposób przyczyniać się do zmienności makroekonomicznej. Stwierdzono na przykład, że stały nacisk polityczny na bank centralny wpływa na poziom i wahania kursów walutowych, zysków z obligacji i premii za ryzyko – wskazywała Christine Lagarde podczas konferencji im. Lamfalussy’ego 27 stycznia 2025 roku.
– Zachowanie niezależności nabiera jeszcze większego znaczenia w obecnych warunkach, a więc wojny za naszą wschodnią granicą, rosnących potrzeb pożyczkowych i podwyższonej inflacji. Tylko z niezależnym bankiem centralnym i własną walutą polska gospodarka będzie mogła pozostać silna, odporna na wstrząsy i zawirowania. Będzie mogła też rozwijać się szybko, a jednocześnie w zrównoważony sposób. To z kolei pozwoli inwestować w armię, zakup sprzętu dla wojska i zaawansowane technologie. Dlatego utrzymanie niezależności NBP to bezpieczeństwo naszej ojczyzny i polska racja stanu – mówił Prezes NBP podczas wystąpienia w Warszawie w grudniu 2024 r., zaznaczając, że zachowanie niezależności pozostaje jednym z wyzwań dla Narodowego Banku Polskiego.
