Zmiana klimatu to jedno z największych wyzwań naszych czasów. Ale i okazja do tego, by zbudować zupełnie nowy model gospodarczy, oparty o ekologiczne surowce. Znaczącą rolę w tym może odegrać ze względu na swoje walory drewno – wskazywali uczestnicy konferencji „Drewno materiałem przyszłości”.
Wśród największych zalet drewna jako surowca jest łatwy dostęp do niego oraz odnawialność. Lasy zajmują niemal 40 proc. powierzchni Unii Europejskiej a Polska jest wśród sześciu krajów, które odpowiadają za dwie trzecie tego obszaru. Odtworzenie zasobów zajmuje kilkadziesiąt lat. I co ważne – drewno jako surowiec ma liczne zalety.
– To materiał o dobrych właściwościach izolacyjnych. Do tego lekki, ale bardzo wytrzymały. Łatwy w obróbce i wytrzymały na wysokie temperatury. Nie ulega takim wahaniom, jak na przykład stal – opisywał dr hab. inż. Paweł Kozakiewicz, prof. SGGW, podczas wystąpienia „Budownictwo drewniane w kontekście działań nakreślonych przez Europejski Zielony Ład”.
I podkreślał, że Polska ma zasoby, jednak wykorzystanie tego surowca w zestawieniu z potencjałem nie jest duże.
– Wciąż bowiem drewno jest kojarzone z mniej trwałym materiałem. To wynika z zaszłości historycznych, z którymi trzeba walczyć. Czas zatem na edukację w zakresie korzyści wynikających z jego zastosowania. Czas na promocję drewna – powiedział dr hab. inż. Paweł Kozakiewicz.
Zielony leśny ład
Polska ma podstawy do odgrywania wiodącej roli w zakresie nowoczesnych zastosowań drewna, szczególnie, że w naszym kraju skupione są gałęzie przemysłu, mające silną pozycją nie tylko na europejskich, lecz również na światowych rynkach.
Branża meblarska, stolarska to sektory, w których drewno znajduje zastosowanie od wielu lat. Jest więc dla nich, jak mówią jej przedstawiciele, surowcem przeszłości, ale i przyszłości. A to dlatego, że do przemysłu trafia już nie tylko jako jednolita bryła, ale również w coraz to nowych odmianach. Drewno, dzięki swoim wyjątkowym właściwościom, otwiera bowiem drogę do coraz bardziej zaawansowanych rozwiązań technologicznych, idących w parze z ekologią.
– Drewno ma wiele walorów, ale i wad, do których można zaliczyć sęki, ograniczenia wymiarowe. Nauczyliśmy się jednak poprawiać naturę i ulepszać materiał tak, by dostosować go potrzeb. Dlatego, dzięki rozwiązaniom technologicznym można wykorzystać mniej wartościowe drewno do produkcji pełnowartościowych produktów – wskazywałdr hab. inż. Paweł Kozakiewicz.
Drewno na coraz większą skalę wykorzystywane jest nie tylko w budownictwie dla klientów indywidualnych. Dzieje się tak coraz częściej przy wznoszeniu obiektów komercyjnych czy użyteczności publicznej, a zatem nie tylko dużo większych, ale i wyższych konstrukcji.
Uczestnicy konferencji mogli również poznać doświadczenia zagraniczne z różnych państw, związane z drewnem oraz z gospodarką leśną. Matti Mikkola, dyrektor generalny Fińskiej Federacji Przemysłu Drzewnego opowiadał o znaczącej roli tego surowca w budownictwie. W Finlandii drewno stanowi a przykład ponad 30 proc. surowca wykorzystywanego w budownictwie publicznym a do 2025 roku odsetek ten ma sięgnąć poziomu 45 proc.
– Są cztery powody. Po pierwsze wpływa na ograniczenie emisji CO2, po drugie zwiększa wydajność i jakość budowy obiektów, po trzecie uwalnia niewykorzystaną siłę roboczą i wspiera gospodarkę, a po czwarte wpływa na komfort życia – wyliczył podczas wystąpienia „Dlaczego drewno – fińskie podejście”.
Podsumowując: drewno dobrze wpisuje się w politykę Europejskiego Zielonego Ładu, jednocześnie pozwalając przedsiębiorcom zadbać o konkurencyjność.
Surowiec ten odgrywa też niezwykle ważną rolę w gospodarce o obiegu zamkniętym. Jak podkreślali eksperci podczas konferencji, jest to materiał podatny na innowacje, przez co daje się zastosować w różnych dziedzinach życia i w gospodarce. Padły też prognozy, zgodnie z którymi zapotrzebowanie na drewno będzie rosło w Europie o ponad 5 proc. rocznie.
Więcej lasów
W tym kontekście kluczowe staje się odpowiedzialne zarządzanie zasobami leśnymi oraz ich zrównoważone wykorzystanie. Stąd bierze się potrzeba zwiększania powierzchni lasów, poprawy ich struktury oraz optymalnego wieku drzewostanu.
W Polsce tylko w ciągu ostatnich 14 lat przybyło ponad 200 tys. ha lasów. Zasoby leśne Lasach Państwowych wzrosły w ostatnim 30-leciu o ponad 60 proc. To efekt zrównoważonej gospodarki leśnej, uwzględniającej trzy funkcje lasu – przyrodniczą, społeczną i gospodarczą. Podstawą prac zalesieniowych jest natomiast „Krajowy program zwiększania lesistości”, zakładający wzrost lesistości do 33 proc. Na koniec 2022 roku, według GUS, odsetek ten wynosił około 30 proc. Dla porównania w 1945 roku było to 21 proc.
Jednocześnie gospodarka leśna prowadzona przez Lasy Państwowe zmienia strukturę lasów, z dominacji gatunków iglastych w kierunku liściastych korzystniejszych dla klimatu, bo lepiej wchłaniających dwutlenek węgla.
Międzynarodowa konferencja „Drewno materiałem przyszłości” odbyła się 8 października w Sękocinie Starym pod Warszawą, w Instytucie Badawczym Leśnictwa. Jej organizatorami byli: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Warszawie, Polskie Towarzystwo Leśne oddział w Warszawie oraz Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa Oddział w Warszawie.
Podczas konferencji przedstawiciele świata nauki, biznesu i leśnictwa podpisali unikalną Deklarację na rzecz współpracy przy promocji drewna. Przypomniano w niej inny dokument, Deklarację Seulską podpisaną w 2022 roku przez 160 krajów i wieńczącą XV Światowy Kongres Leśny. Wskazano w niej: „drewno jest jednym z najstarszych surowców ludzkości, ale przenosi nas w przyszłość”.