Nowa instytucja w prawie unijnym i jednocześnie polskim tzw. Upoważniony Przedsiębiorca (AEO - Authorised Economic Operator) zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2008 r. O status AEO będą mogły się ubiegać firmy spedycyjne i agencje celne. Nowa forma przedstawicielstwa pozwoli na korzystanie z ułatwień odnoszących się do kontroli celnej dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony, a także z uproszczeń przewidzianych w ramach przepisów celnych na terenie całej Unii Europejskiej.

Obawy przedsiębiorców

Wdrożenie nowej formy przedstawicielstwa, która została opracowana przez Komisję Europejską, ma ułatwić wykonywanie usług związanych z obsługą celną towarów na terenie całej Wspólnoty. Przedsiębiorca, otrzymując status AEO w jednym państwie, będzie mógł swobodnie wykonywać swoje usługi na terenie każdego państwa członkowskiego bez konieczności uzyskiwania dodatkowych pozwoleń. Jednakże jak będzie wyglądało to w praktyce, jeszcze nie wiadomo.

- Na razie zainteresowanie tą instytucją jest niewielkie. Nie tylko w Polsce, ale też w innych krajach unijnych. Być może wynika to z tego, że AEO jest zupełnie nową formą prawną i niesprawdzoną jeszcze w praktyce. Ministerstwo Finansów prowadzi szeroko zakrojoną akcję informacyjną, również w formie szkoleń - mówi Anna Dubielak z Ministerstwa Finansów.

Przedsiębiorcy obawiają się, iż aby uzyskać status upoważnionego przedsiębiorcy, trzeba będzie przejść dość skomplikowaną ścieżkę biurokratyczną. A rozmiar korzyści nie jest tak naprawdę jeszcze znany, tym bardziej że i dzisiaj można wykonywać swoje usługi na terenie każdego innego państwa członkowskiego UE, np. poprzez przedstawicielstwa.

Unijny status

Status AEO może zostać udzielony każdemu przedsiębiorcy posiadającemu siedzibę na obszarze celnym Unii Europejskiej, który spełni warunki i kryteria, o których mowa w art. 5a ust. 2 Wspólnotowego Kodeksu Celnego, a więc który: odpowiednio przestrzega wymogi celne, posiada odpowiedni system zarządzania ewidencjami handlowymi i ewidencjami transportowymi, który umożliwia właściwą kontrolę celną, a także potrafi udokumentować swoją wypłacalność oraz tam, gdzie ma to zastosowanie, odpowiednie standardy bezpieczeństwa i ochrony.

- Na razie przewidujemy trzy izby celne, które będą wyznaczone do obsługi wniosków na AEO. Docelowo chcemy upoważnić do tego wszystkie izby celne - wyjaśnia Anna Dubielak.

Potwierdzenie eksportu

Inaczej spedytorzy oceniają unijny System Kontroli Eksportu (ECS - Export Control System), który zostanie uruchomiony w Polsce już 1 lipca tego roku. To elektroniczna aplikacja do potwierdzania wywozu towarów. Przedsiębiorcy od dawna oczekiwali rozwiązania, które zastąpi kartę 3 SAD, na podstawie której obecnie potwierdza się eksport towarów. Rozwiązanie to stwarza obecnie wiele problemów, gdyż urzędy skarbowe na podstawie karty 3SAD dokonywały zwrotu podatku należnego z tytułu wykonywania usług międzynarodowych i w ramach Wspólnoty. System ECS przede wszystkim umożliwi szybką wymianę komunikatów elektronicznych pomiędzy urzędami celnymi UE dla procedur celnych wywozowych. Ma poprawić wydajność kontroli związanej m.in. z oszustwami VAT, dopłatami eksportowymi. Docelowo wymiana komunikatów ma odbywać się pomiędzy urzędami celnymi, przedsiębiorcami i innymi instytucjami rządowymi, jak urzędy skarbowe, Agencja Rynku Rolnego. Jest to druga aplikacja po NCTS (elektroniczny system do procedury tranzytu) o zasięgu ogólnoeuropejskim.

Propozycje rozwiązań

Pomimo przyjmowanych w Polsce uproszczeń celnych narzucanych przez Komisję Europejską nadal brakuje wielu innych rozwiązań, które pozwolą w pełni konkurować polskim agencjom celnym i spedytorom na rynku unijnym. Nadal nie oddzielono płatności granicznego podatku od należności celnych (aby zwolnić towar z granicy, należy dokonać wpłaty cła i VAT-u jednocześnie, chociaż teoretycznie można by dokonać wpłaty podatku w terminie późniejszym, nie jest jednak to możliwe ze względu na konieczność zapłacenia cła). Brakuje także możliwości ubiegania się o przedstawicielstwo podatkowe przez agencje celne i firmy spedycyjne. Uniemożliwia to odprawy towarów należących do klientów mających siedzibę w innym państwie UE. Takie możliwości istnieją w innych krajach Wspólnoty, a szczególnie korzystają na tym Niemcy i Holendrzy (odprawiając m.in. towary polskich firm), zasilając w ten sposób budżety swoich państw z tytułu wpływu z ceł. Szacuje się, że Polska traci z tego powodu ok. 500 mln złotych rocznie.

KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POSIADANIA STATUSU AEO

1. Status AEO przyznany w jednym państwie członkowskim Unii Europejskiej będzie uznawany w całej Wspólnocie.

2. Status AEO uprawnia do korzystania z ułatwień odnoszących się do kontroli celnej dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony i/lub z uproszczeń przewidzianych w ramach przepisów celnych, w zakresie kontroli celnej przedsiębiorca będzie mógł skorzystać m.in. z ułatwień:

•  w przypadku wytypowania go do kontroli będzie ona przeprowadzana w sposób priorytetowy,
•  uprawnienia do wcześniejszego powiadomienia o wytypowaniu przesyłki do kontroli,
•  uprawnienia do składania przywozowej deklaracji skróconej z ograniczonym zakresem danych bezpieczeństwa,
•  możliwości wnioskowania o przeprowadzenie kontroli w innym miejscu niż urząd celny.

VIII KONGRES SPEDYTORÓW Z GAZETĄ PRAWNĄ

Nowej formie przedstawicielstwa w Unii Europejskiej i Systemowi Kontroli Eksportu poświęcony był VIII Kongres Spedytorów zorganizowany przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki pod patronatem Gazety Prawnej.

BEATA TROCHYMIAK

beata.trochymiak@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

■  Rozporządzenie (WE) nr 648/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 kwietnia 2005 r. zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. UE L117 z 4.05.2005, s. 13)

■  Rozporządzenie Komisji Europejskiej (WE) nr 1875/2006 zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2454/93 ustanawiające przepisy w celu wykonania Wspólnotowego Kodeksu Celnego (Dz. Urz. WE L 360 z 19.12.2006 str. 64)

■  Dokument TAXUD/2006/1450 - Wytyczne dotyczące norm i kredytów

■  Dokument TAXUD/2006/1452 - Model AEO Compact

OPINIA

Marek Tarczyński

prezes Polskiej Izby Spedycji i Logistyki

Zamiar wprowadzenia nowej instytucji, jaką jest Upoważniony Przedsiębiorca, wydaje się atrakcyjną propozycją dla firm działających na terenie Unii Europejskiej. Z informacji, które otrzymaliśmy z Ministerstwa Finansów, wynika, że daje on daleko idące uprawnienia dla agencji celnych i spedytorów. Niemniej istnieją obawy, że w praktyce spodziewane korzyści zostaną zniwelowane przez wysokie koszty uzyskania samego pozwolenia. Bardzo pozytywnie oceniamy system ECS. Od dawna jest oczekiwana w pełni elektroniczna obsługa odpraw celnych. Jednakże system ten może się tylko w pełni sprawdzić w momencie, kiedy wymiana komunikatów elektronicznych będzie odbywać się nie tylko w ramach administracji celnej, ale także z administracją skarbową.