Najwyższa Izba Kontroli w swoim najnowszym raporcie ostro krytykuje działania Ministra odpowiedzialnego za gospodarkę oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w kontekście realizacji Polskiej Strategii Kosmicznej przyjętej w 2017 roku. Raport, oparty na szczegółowych analizach i kontrolach, ukazuje niedociągnięcia oraz braki w realizacji kluczowych celów i zadań wynikających z PSK.
Zgodnie z raportem NIK, Minister odpowiedzialny za gospodarkę nie zdołał opracować i przyjąć Krajowego Programu Kosmicznego który miałby zbudować system wsparcia dla sektora kosmicznego w Polsce. Prace nad projektem KPK prowadzone przez Polską Agencję Kosmiczną zakończyły się niepowodzeniem, a przygotowany projekt nie spełniał wymaganych standardów. Dodatkowo, Ministerstwo nie opracowało kluczowych aktów prawnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania sektora kosmicznego, co przyczyniło się do opóźnień i chaosu w realizacji zadań.
Działania ministra bez wpływu na innowacyjność
Według raportu, minister odpowiedzialny za gospodarkę kosmiczną od ponad czterech lat nie doprowadził do opracowania i przyjęcia Krajowego Programu Kosmicznego, co miało stanowić fundament systemu wsparcia dla podmiotów działających w tej branży. NIK podkreśla, że brak takiego programu powoduje brak klarownych ram wsparcia oraz utrudnia efektywną koordynację działań międzyinstytucjonalnych.Raport wskazuje również na nieprawidłowości w zarządzaniu procesem legislacyjnym związanym z ustawą o działalności kosmicznej.
Prace nad tą ustawą toczą się od wielu lat, jednakże ministerstwo nie zdołało jej opracować i wprowadzić do procedur legislacyjnych. Brak odpowiednich regulacji prawnych istotnie ogranicza rozwój sektora kosmicznego w Polsce oraz stawia nasz kraj w niekorzystnym świetle na arenie międzynarodowej, jako partnera niezdolnego do wypełnienia międzynarodowych zobowiązań w zakresie kosmicznym.
"Ministerstwo do spraw gospodarki niewłaściwie współpracowało z Polską Agencją Kosmiczną (POLSA), co miało istotny wpływ na opóźnienia w opracowywaniu kluczowych dokumentów strategicznych oraz na nieefektywne zarządzanie środkami przeznaczonymi na sektor kosmiczny" - czytamy w raporcie NIK.
Brak działań zmierzających do poprawy obronności kraju
W kontekście bezpieczeństwa narodowego NIK podkreśla również, że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji nie podjął skutecznych działań zmierzających do zwiększenia dostępności usług satelitarnych, co jest istotnym elementem poprawy obronności kraju oraz zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego.
Sektor kosmiczny odgrywa kluczową rolę nie tylko w aspektach gospodarczych, ale także w zagadnieniach związanych z monitorowaniem środowiska, przeciwdziałaniem katastrofom naturalnym oraz w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa narodowego. Brak skutecznego wsparcia i odpowiednich instrumentów regulacyjnych negatywnie wpływa na potencjał rozwojowy tego sektora w Polsce.
"Najwyższa Izba Kontroli zaleca natychmiastowe podjęcie działań naprawczych oraz przyspieszenie prac nad kluczowymi dokumentami strategicznymi, takimi jak Krajowy Program Kosmiczny oraz ustawa o działalności kosmicznej, aby wzmocnić polską pozycję w sektorze kosmicznym oraz zapewnić realizację międzynarodowych zobowiązań w tej dziedzinie" - czytamy w raporcie.
Jak wykorzystać polski potencjał kosmiczny?
Analiza NIK wyraźnie pokazuje, że istnieje pilna potrzeba skoordynowanych działań administracyjnych oraz legislacyjnych, które umożliwią Polsce skuteczniejsze uczestnictwo w globalnej polityce kosmicznej oraz wykorzystanie potencjału technologii kosmicznych w różnych obszarach życia gospodarczego i społecznego.