Wyzwania w skali europejskiej, krajowej i lokalnej oraz cele, jakie wynikają z nich dla rządzących na szczeblu centralnym i lokalnym, były ważnymi wątkami Horizon CEE’24.
Podczas konferencji, która odbyła się w Warszawie, wśród głównych celów dla Unii Europejskiej, rządu oraz samorządów wymieniano: zapewnienie bezpieczeństwa i stabilności gospodarczej oraz przekształcenie miast w metropolie przyjazne środowisku i mieszkańcom.
Pierwszy z poświęconych tej tematyce paneli, „Polska w Unii – wyzwania nowej rzeczywistości”, dotyczył przede wszystkim zagadnień związanych z bezpieczeństwem oraz migracji. Te obszary wydają się szczególnie ważne, zwłaszcza w obliczu zmian, które po ostatnich wyborach do Parlamentu Europejskiego dokonają się w Brukseli. Choć, jak przekonywał wojewoda mazowiecki Mariusz Frankowski, pozycja Ursuli von der Leyen jako kandydatki na przewodniczącą Komisji Europejskiej jest niezagrożona, to wiele obaw budzi sytuacja polityczna we Francji i zarządzone przez prezydenta Emanuela Macrona przedterminowe wybory. Zmiany w UE mogą oznaczać także konieczność zrewidowania niektórych z promowanych dotychczas polityk, w tym tych związanych z ochroną środowiska naturalnego.
– Następuje pewna refleksja wokół Zielonego Ładu. Już nie tylko polski rząd, który proponuje niezbędne korekty, lecz także inne państwa Unii dostrzegają konieczność zmian – mówił Arkadiusz Myrcha, wiceminister sprawiedliwości i poseł KO.
Na temat bezpieczeństwa w kontekście UE podczas Horizon CEE’24 wypowiadał się prof. Tomasz Siemiątkowski z kancelarii Głuchowski Siemiątkowski Zwara Adwokaci i Radcowie Prawni. Według niego Unia Europejska nie jest przygotowana na wypadek ewentualnej agresji ze strony Rosji. Ekspert wskazywał na konieczność wprowadzenia zintegrowanej strategii obronnej wszystkich państw UE.
– Dziś kupuje się niekompatybilne systemy obronne, do tego poza UE. Unia Europejska planuje, by do 2023 r. zakupy zbrojeniowe w 35 proc. pochodziły z przemysłu zbrojeniowego krajów członkowskich. Powstaje jednak pytanie, czy te zakupy zostaną mądrze wykorzystane w ramach wspólnej polityki obronnej UE. Nie przewiduję, by w najbliższym czasie udało się stworzyć system strategicznej obrony Unii Europejskiej. Zaniedbania w tej dziedzinie są ogromne – oceniał prof. Tomasz Siemiątkowski.
Natomiast były wicepremier i minister finansów, prof. Leszek Balcerowicz zwracał uwagę na konieczność przeprowadzenia pilnych zmian w polskiej gospodarce, która, jak ocenił, przez ostatnie osiem lat została poddana populistycznej polityce. Ekonomista mówił w tym kontekście o nacjonalizacji, zwiększaniu wydatków budżetowych i powiększaniu deficytu. Profesor Leszek Balcerowicz zwracał w związku uwagę z tym na konieczność przeprowadzenia prywatyzacji w Polsce. Według przedstawionych przez niego danych Polska należy do czołówki państw unijnych z największym wskaźnikiem przedsiębiorstw zarządzanych przez państwo oraz przoduje pod względem deficytu. Zdaniem byłego wicepremiera receptami na poprawę pozycji gospodarczej są podwyższenie wieku emerytalnego oraz rezygnacja z przynajmniej części programów socjalnych.
W poświęconej rządom na szczeblu lokalnym dyskusji „Smart Cities: Jak rozwijać miasta w sposób zrównoważony?” eksperci ze świata nauki, samorządu oraz biznesu debatowali o tym, w jaki sposób unowocześniać metropolie oraz dostosowywać je do oczekujących przede wszystkim wygody mieszkańców.
Poproszona o wymienienie miejskich udogodnień, które można uznać za cechę smart city, była prezydent Warszawy, prof. Hanna Gronkiewicz-Waltz wskazała: rozwój transportu publicznego, wprowadzenie do stolicy miejskich rowerów, stworzenie dla nich infrastruktury drogowej oraz modernizację Bulwarów Wiślanych, tak by były atrakcyjną przestrzenią do spędzania wolnego czasu dla mieszkańców stolicy.
– Wartą zauważenia inicjatywą jest również stworzenie centrów lokalnych, czyli miejsc w każdej z dzielnic, w których koncentruje się życie kulturowe i społeczne oraz gdzie są zlokalizowane najważniejsze usługi życia codziennego. Dzięki temu rozwiązaniu nie trzeba za każdym razem jechać do centrum miasta – wskazywała prof. Hanna Gronkiewicz-Waltz.
Wojciech Trojanowski, członek zarządu STRABAG, oraz Rafał Winkiel, dyrektor generalny Develia Construction, wskazywali na doniosłą rolę, jaką w przekształcaniu miast w nowoczesne i wygodne do życia metropolie ma do odegrania przemyślane projektowanie architektury mieszkalnej i użytkowej.
– Przez ostatnie 20 lat głównie budowaliśmy, stawialiśmy nowe obiekty. Dziś sytuacja się nieco zmieniła. Dużym wyzwaniem w kontekście smart city oraz zeroemisyjności będzie więc nie tylko budowanie nowych obiektów, lecz także modernizowanie tych już istniejących. Chodzi przede wszystkim o dostosowanie pod względem energetycznym mieszkań i biurowców – mówił Wojciech Trojanowski.
Za klucz do sukcesu w przekształcaniu metropolii w smart cities prelegenci zgodnie uznali: owocną współpracę między samorządowcami a przedsiębiorcami, prawo sprzyjające sprawnemu przeprowadzaniu inwestycji oraz zaangażowanie samych mieszkańców w komunikowanie rozwiązań, których najbardziej oczekują od swoich włodarzy.
– Od smart city jako mieszkaniec oczekuję przede wszystkim lepszej jakości życia. Mądre miasto to takie, które wpisuje się w hasło: „Łatwiej, zdrowiej, dostępniej i taniej”. Firma, którą reprezentuję, Veolia, odpowiada za podstawową infrastrukturę, której nie zastąpi żadna technologia cyfrowa, czyli sieć ciepłowniczą, system wodno-kanalizacyjny, co stanowi pewien krwiobieg miasta. Dzięki naszym działaniom rozwijamy tę infrastrukturę zgodnie z procesem dekarbonizacji miast, tworząc podwaliny pod ich dalszy rozwój – wyliczał dr hab. Krzysztof Zamasz, wiceprezes i dyrektor handlowy Grupy Veolia w Polsce.
– Myślenie smart oznacza projektowanie miasta w perspektywie kilku pokoleń. Mądre wytyczanie ulic albo decydowanie o przeznaczeniu konkretnych dzielnic to rozwiązania, które mogą ułatwiać życie mieszkańcom przez dekady – puentował dr Adam Czerniak, profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, dyrektor ds. badań w Centrum Analitycznym Polityka Insight.