Polska Strefa Inwestycji to istotny instrument wsparcia dla przedsiębiorców, którzy zamierzają zainwestować w rozwój swojej działalności. Aby móc z niego skorzystać wymagane jest złożenie dokumentów aplikacyjnych oraz otrzymanie decyzji o wsparciu, która jest wydawana w ramach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Zarządzającego Obszarem. Decyzja to akt administracyjny, który rozstrzyga o prawach i obowiązkach przedsiębiorcy.

Zawiera ona zatem szereg kluczowych dla przedsiębiorcy kwestii. Oprócz wskazania dostępnej pomocy publicznej, określenia przedmiotu zwolnienia, co następuje poprzez podanie kodów działalności według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług oraz podania lokalizacji, gdzie inwestycja powinna zostać zrealizowana (co jest niezwykle istotne z punktu widzenia uznania kosztów za nakłady inwestycyjne oraz skorzystania ze zwolnienia), w decyzji o wsparciu zawarte są również warunki jakie przedsiębiorca powinien spełnić w związku z realizacją inwestycji, a które to następnie zostaną skontrolowane przez Zarządzającego Obszarem.

O ile, problematyka dotycząca nakładów inwestycyjnych oraz zakończenia realizacji inwestycji jest już dosyć dobrze omówiona, to warunek dotyczący zwiększenia zatrudnienia (utworzenia nowych miejsc pracy), a później utrzymania zatrudnienia nie został jeszcze wystarczająco szczegółowo przeanalizowany w literaturze. Trudności może stwarzać przede wszystkim sposób wyliczenia powyższych wskaźników.

Zgodnie z § 5 ust. 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2022 r. w sprawie pomocy publicznej udzielanej niektórym przedsiębiorcom na realizację nowych inwestycji: „przez tworzenie nowych miejsc pracy w związku z nową inwestycją rozumie się wzrost netto liczby pracowników w danym zakładzie, w rozumieniu art. 2 pkt 32 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (dalej GBER), w związku z realizacją nowej inwestycji w stosunku do średniego zatrudnienia w okresie 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o wydanie decyzji o wsparciu (…)”. Z kolei powołany powyżej artykuł GBER definiuje „wzrost netto liczby pracowników jako „wzrost netto liczby pracowników w danym zakładzie w porównaniu ze średnią w danym okresie oraz oznacza, że odliczyć należy wszystkie miejsca pracy utracone w tym okresie, a liczbę osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu, w niepełnym wymiarze czasu oraz sezonowo należy wyrazić w postaci ułamkowych części rocznych jednostek pracy”.

Nasuwa się zatem pytanie, w jaki sposób określić średnie zatrudnienie, zarówno w celu uzyskania decyzji o wsparciu, jak i późniejszego spełnienia warunków. W kontekście średniego zatrudnienia wypowiedział się Główny Urząd Statystyczny (dalej GUS) oraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej UOKiK). Również art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców wskazuje definicję średniorocznego zatrudnienia, jednakże odnosi się ona do kwestii określenia wielkości przedsiębiorcy.

Niestety, ani stanowisko GUS, ani też UOKiK nie jest bezpośrednio wskazane jako właściwe do przyjęcia zasad określenia średniego zatrudnienia w procedurze ubiegania się o decyzję o wsparciu, a później w procedurze kontrolnej spełnienia warunków decyzji. Niemniej, w związku z brakiem bezpośrednich regulacji w przepisach dotyczących Polskiej Strefy Inwestycji, należy stanowiska te uwzględniać. Pewną trudność może sprawić fakt, iż nie są to stanowiska tożsame. Główna różnica polega na tym, jacy pracownicy powinni zostać zaliczani do personelu przedsiębiorstwa i w jakich okresach, a jacy nie. Ma to ogromne znaczenie przy określaniu stanów dziennych, które następnie są podstawą do określenia średniorocznego zatrudnienia.

Główny Urząd Statystyczny w „Zeszyt metodologiczny Pracujący w gospodarce narodowej” ( Warszawa 2020) zdefiniował pojęcie „przeciętnego zatrudnienia” jako średnią wielkość zatrudnienia obliczoną dla badanego okresu na podstawie ewidencyjnego stanu zatrudnienia.Do wyliczenia przeciętnego zatrudnienia uwzględnia się wszystkie zatrudnione osoby, bez względu na to czy jest to ich główne miejsce pracy, czy kolejne. Przeciętne zatrudnienie oblicza się po uprzednim przeliczeniu osób niepełnozatrudnionych na liczbę pełnozatrudnionych. Jednocześnie do stanów dziennych (które są podstawą obliczenia średniego zatrudnienia) nie należy uwzględniać osób przebywających na urlopach bezpłatnych, wychowawczych oraz osób otrzymujących zasiłki chorobowe, macierzyńskie, ojcowskie, rodzicielskie i opiekuńcze, w czasie trwania tych nieobecności. Wyjątkiem są osoby, które łączą dodatkowy urlop macierzyński lub urlop rodzicielski z pracą w niepełnym wymiarze u pracodawcy udzielającego tego urlopu.

Podobne stanowisko zajął również Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów z tym, że wyłączenie ze stanów dziennych dotyczyło jedynie pracowników przebywających na urlopach macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich, wychowawczych, bezpłatnych oraz pracowników pobierających zasiłki rehabilitacyjne.

Nieobecności pracowników przebywających na zasiłkach opiekuńczych oraz chorobowych są z definicji nieobecnościami krótkotrwałymi, na które przedsiębiorca nie miał ani możliwości ani czasu się przygotować, a także docelowo ci pracownicy powrócą na zajmowane przez siebie stanowiska pracy.

Z związku z tym, ujednolicając, przy określeniu średniorocznego zatrudnienia właściwym wydaje się być nie uwzględnianie jedynie pracowników przebywających na urlopach macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich, wychowawczych, bezpłatnych oraz pracowników pobierających zasiłki rehabilitacyjne. Można natomiast uwzględniać osoby przebywające na zasiłkach chorobowych i opiekuńczych. Za tym stanowiskiem przemawia w szczególności argument, że zdecydowanie bardziej odpowiada ono realiom zależności pracownik – pracodawca.

Należy jednak pamiętać o konsekwentnym stosowaniu metod wyliczenia przeciętnego zatrudnienia. Oznacza to, że jeżeli pracownicy przebywający na zasiłkach chorobowych i opiekuńczych zostali wyłączeni ze stanów dziennych przy wyliczeniu średniego zatrudnienia, który został podany we wniosku o wydanie decyzji o wsparciu to powinni zostać również wyłączeni podczas wyliczenia przeciętnego zatrudnienia w okresie realizacji i utrzymania inwestycji.

Jak podaje GUS metodę obliczania przeciętnego zatrudnienia w miesiącu należy dostosować do sytuacji kadrowej w jednostce. W przypadku dużej płynności kadr należy stosować metodę średniej arytmetycznej ze stanów dziennych w miesiącu. Przy stabilnej sytuacji kadrowej przeciętne zatrudnienie w miesiącu można obliczyć metodą uproszczoną, tj. na podstawie sumy dwóch stanów dziennych lub metodą średniej chronologicznej. Przy zastosowaniu tych metod w czasie trwania nieobecności podlegających wyłączeniu (w stanach dziennych przyjmowanych do obliczeń) nie należy ujmować osób, które powyżej 14 dni nieprzerwanie w danym miesiącu przebywały na urlopach i zasiłkach, których nie wlicza się do stanów dziennych.

Rozważając znaczenie prawidłowego wyliczenia średniego zatrudnienia trzeba w szczególności zwrócić uwagę na to, że stanowi ono podstawę weryfikacji warunków określonych w otrzymanej przez przedsiębiorcę decyzji o wsparciu. Z kolei art. 17 ust. 2 pkt. 2) ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji określa, że Minister właściwy do spraw gospodarki uchyla decyzję o wsparciu, jeżeli przedsiębiorca rażąco uchybił warunkom określonym w decyzji o wsparciu. Oznacza to, że prawidłowe określenie przedmiotowego wskaźnika jest kluczowe dla zrealizowania inwestycji i późniejszej możliwości skorzystania ze zwolnienia podatkowego.

Magda Barszcz, specjalista ds. prawnych
Dział obsługi inwestora, Krakowski Park Technologiczny