Rozbudowa dwóch międzynarodowych lotnisk na Cyprze była głównym punktem programu poprawy i unowocześnienia infrastruktury z uwagi na turystyczny charakter tego kraju.

Przetarg na rozbudowę i zarządzanie lotniskami w Larnace i Pafos rozpoczął się w 2001 roku. W jego wyniku miał zostać wyłoniony podmiot, który w ramach otrzymanej 25-letniej koncesji dokona rozbudowy obu terminali pasażerskich, a następnie zajmie się ich zarządzaniem.

Umowa koncesyjna

Do podstawowych zadań koncesjonariusza należało m.in. zapewnienie terminowej budowy terminali pasażerskich o przepustowości 9 mln pasażerów rocznie w Larnace i 2,7 mln w Pafos, wprowadzenie udogodnień w obsłudze pasażerów odpowiadających najlepszym europejskim standardom, realizacja projektów wspierających, zapewniających sprawną organizację działalności lotniska oraz zapewnienie pracownikom warunków zatrudnienia na co najmniej takim samym poziomie jak przed przetargiem. Spośród konsorcjów zainteresowanych projektem zaproszenie do złożenia ofert otrzymały trzy: Alterra Consortium, Hermes Airport oraz the Cyprus Airports Group. W listopadzie 2003 r. wybrano ofertę Alterra Consortium, a na drugim miejscu sklasyfikowany został Hermes Airport. Po dziewięciu miesiącach negocjacji Alterra wycofała się z powodu zbyt wygórowanych oczekiwań strony rządowej co do udziału w zyskach. Proponowanego 50-proc. udziału nie zaakceptowała żadna z instytucji finansujących, co zmusiło Alterrę do renegocjacji warunków umowy, jednak proponowane zmiany nie znalazły aprobaty rządu. W efekcie rozpoczęto negocjacje z Hermes Airport, w skład którego weszli m.in.: Bouygues Construction, Vancouver YVR Airport Services z Kanady, Egis Project oraz lokalne firmy budowlane. Umowę koncesyjną podpisano w lipcu 2005 r., budowę rozpoczęto pod koniec czerwca 2006 r., a jej zakończenie przewidziane jest na koniec 2009 roku.

Przejęcie ryzyka

Konsorcjum przejęło ryzyko związane z sytuacją gospodarczą, w szczególności wynikające z inflacji (deflacji) i zmiany stóp procentowych. Odpowiada również za wadliwe wykonanie lub niewykonanie usług dostarczanych przez strony trzecie. Podstawowa odpowiedzialność sektora publicznego objęła zmiany prawne. Warto odnotować, że partner prywatny wziął na siebie ryzyko wynikające z niższego niż zakładano popytu, spadku atrakcyjności turystycznej Cypru. Ale w przypadku czasowego lub trwałego wstrzymania działalności lotniska w wyniku aktu terrorystycznego lub siły wyższej ryzyko ponoszą wspólnie obie strony kontraktu. W przypadku czasowego zamknięcia lotniska strona prywatna ma prawo m.in. do zawieszenia płatności na rzecz państwa do czasu normalizacji ruchu na lotnisku.

W zamian za prawo do pobierania opłat partner prywatny zobowiązał się do wybudowania i utrzymania infrastruktury lotniskowej oraz zapewnienia finansowania dla inwestycji

Koszty projektu obydwu cypryjskich lotnisk zamknęły się kwotą 607 mln euro. Konsorcjum czterech banków – ING Bank, Royal Bank of Scotland, WestLB i Société Générale – zapewniło 20-letni kredyt na łączną kwotę 482 mln euro. Oprocentowanie kredytu wynosić będzie na początku okresu kredytowania stopę LIBOR powiększoną o 125 punktów bazowych. W miarę upływu czasu oprocentowanie wzrastać będzie do 160 punktów bazowych ponad stopę LIBOR. Pozostałe źródła finansowania to 62,5 mln euro kredytu pomostowego, który zostanie spłacony jednorazowo w 2010 roku ze środków uzyskanych w wyniku emisji zabezpieczonych obligacji podporządkowanych oraz pakiet finansowania typu mezzanine, także w wysokości 62,5 mln euro o 20-letniej zapadalności.

Opłaty od przewoźników

Zgodnie z umową partner prywatny odpowiedzialny jest za pobieranie opłat bezpośrednio od przewoźników. W zamian za prawo do pobierania opłat partner prywatny zobowiązał się do wybudowania i utrzymania infrastruktury lotniskowej oraz zapewnienia finansowania dla inwestycji. Dodatkowo, ze względu na przewidywany wysoki strumień przychodów, koncesjonariusz ma obowiązek corocznie uiszczać opłatę składającą się z rocznej płatności gwarantowanej i płatności zmiennej, ustalonej jako stały procent od zysku brutto osiąganego w danym roku.

Płatność gwarantowana ma być uiszczana na początku każdego roku i w pier-wszych latach obowiązywania umowy wynosić będzie 3,5 mln euro w cenach z 2002 roku. Od 2008 roku kwota ta będzie indeksowana zgodnie z lokalnym wskaźnikiem cen. Część zmienna, w wysokości 33 proc. osiągniętego w danym kwartale wyniku finansowego brutto, będzie płacona na koniec każdego kwartału.

Doświadczenia i nowe projekty

Pierwszy cypryjski projekt partnerstwa publiczno-partnerskiego (PPP) napotkał trudności w czasie realizacji. Proces przetargowy trwał dłużej niż pierwotnie zakładano. Ogłoszono go w marcu 2001 r., a umowę z drugim z preferowanych oferentów podpisano dopiero w lipcu 2005 roku. Kilku odrzuconych oferentów zarzuciło cypryjskiemu rządowi zmianę warunków umowy w stosunku do pierwotnej specyfikacji. Nadto obawa przed zwolnieniami oraz spadkiem wynagrodzeń i towarzyszący temu brak efektywnej komunikacji doprowadziły z kolei do licznych strajków i protestów personelu obsługi lotniska. Problemy te nie zmieniły pozytywnej oceny projektu jako całości. W wyniku jego realizacji wykorzystanie PPP dla projektów infrastrukturalnych zyskało aprobatę rządu oraz organizacji rządowych i w krótkim czasie podjęto decyzję o przygotowaniu kolejnych projektów w tej formule, w tym dotyczących rozbudowy nabrzeży i portu morskiego oraz budowy autostrady na zachodzie kraju.