Kraków miastem inwestycji

Stolica Małopolski z roku na rok zwiększa swój budżet na inwestycje. Główny ich cel: stały wzrost jakości życia mieszkańców

Budżet Krakowa na realizację nowych przedsięwzięć w 2023 r. przekroczył 1,53 mld zł. Dla porównania przed rokiem było to 1,14 mld zł. Tym samym nakłady miasta na realizację programów inwestycyjnych od 2003 r. sięgnęły łącznie ponad 13,8 mld zł.

Władze Krakowa nie kryją, że dużym wsparciem są dla nich środki zewnętrzne, zwłaszcza te pozyskiwane z programów unijnych. Dzięki nim pozyskano 5,1 mld zł. Pozwoliły one zrealizować 422 projekty o wartości 9,7 mld zł (łącznie z przedsięwzięciami przedakcesyjnymi).

A na jakie inwestycje stawia stolica Małopolski? Jak mówią włodarze miasta, spektrum zadań jest bardzo szerokie, począwszy od dróg, poprzez infrastrukturę, zieleń, sport, edukację, aż po kulturę.

Jeśli chodzi o drogi, to wartość projektów na koniec listopada 2023 r. wyniosła 742 mln zł, wobec 598,8 mln zł w 2022 r. Warto tu wspomnieć o budowie trasy Łagiewnickiej o długości 3,5 km wraz z linią tramwajową czy rozbudowie ul. Igołomskiej. W planach miasto ma kolejne projekty. Jednym z nich jest budowa Trasy Zwierzynieckiej i Pychowickiej, Trasy Ciepłowniczej oraz Trasy Nowobagrowej. W przypadku pierwszej zakończono już proces konsultacji. Dwie pozostałe są na etapie opracowania koncepcji wraz z uzyskaniem decyzji środowiskowych.

W przypadku infrastruktury miasto stawia przede wszystkim na dalszy rozwój ekologicznego transportu. Dlatego inwestuje w rozbudowę ścieżek rowerowych, które mają zachęcić do poruszania się po mieście rowerem. W 2018 r. ich sieć liczyła 156,2 km. W 2022 r. już 189,9 km. Poza tym modernizowane są torowiska z infrastrukturą towarzyszącą, wartość tego przedsięwzięcia sięga 309,96 mln zł, z czego kwota dofinansowania wyniosła 166,75 mln zł. Poza tym miasto tworzy nowe linie tramwajowe, czego przykładem jest KST. Skończyła się realizacja trzeciego jej etapu o długości 11 km. W planach jest czwarty o długości 4,5 km, który obejmie też rozbudowę istniejącej pętli tramwajowej Mistrzejowice. Wśród inwestycji infrastrukturalnych warto też wymienić zakup niskopodłogowego taboru tramwajowego – 35 sztuk za 447,2 mln zł w celu usprawnienia i poprawy jakości miejskiej komunikacji zbiorowej, zakup 107 niskoemisyjnych, niskopodłogowych autobusów oraz 12 stacjonarnych automatów KKM do sprzedaży biletów, w celu obsługi linii aglomeracyjnych, za kwotę 175,6 mln zł. W mieście sukcesywnie jest też rozbudowywana sieć parkingów w systemie „parkuj i jedź P+R”, które oferują już 682 miejsca postojowe.

Choć na drogi i infrastrukturę przeznaczane jest najwięcej środków, władze miasta nie zapominają o innych inwestycjach. Szczególnie tych zielonych, które mają sprawić, że w Krakowie będzie żyło się nie tyko wygodniej, ale i przyjemniej. Polegają one na przebudowach parków, jak choćby parku im. Anny i Erazma Jerzmanowskich, który nakładem 21,6 mln zł zyskał nowe alejki, oświetlenie i obiekty małej architektury, nasadzenia zieleni czy rewitalizacji, czego przykładem jest Park Lotników Polskich, gdzie za 17,1 mln zł wybudowano plac zabaw, pumptrack, skatepark, a także oczko wodne z zielenią. Inwestycje w zieleń polegają też na tworzeniu nowych miejsc do rekreacji, jak park Reduta, przy ul. Karmelickiej, Zamieszkaj obok parku, czy park Zakrzówek.

W trakcie realizacji są kolejne zielone oazy jak park Krakowianek czy park Złocień. W przyszłości natomiast powstanie park Kolejowy. Poza dużymi, Kraków stawia też na budowę parków kieszonkowych, do 0,5 ha, które można realizować bliżej mieszkańców. W 2016 r. były tylko dwa takie parki w mieście. W 2022 r. działało ich już 36, a na koniec listopada tego roku 39. W sumie nakłady finansowe Krakowa na zieleń wynoszą co roku od kilkudziesięciu do ponad 100 mln zł. Na koniec listopada za 2023 r. jest to kwota 65,9 mln zł.

Wśród inwestycji warto też wymienić te w zakresie pomocy i integracji społecznej czy rodzinnej. W 2023 r. na ten cel miasto przewidziało nakłady na poziomie 40,2 mln zł. To najwięcej od 2018 r. W latach poprzednich wydatki kształtowały się bowiem od ok. 20 mln zł do ponad 30 mln zł. Pieniądze służą do budowy i przebudowy domów pomocy społecznej czy żłobków. Tych ostatnich zaplanowano na najbliższy czas jeszcze siedem. W ramach inwestycji na rzecz polepszenia jakości świadczenia usług społecznych wykonano też termomodernizację 56 budynków, w tym m.in. przychodni zdrowia, DPS-ów, na łączna kwotę 131,7 mln zł.

Miasto wydaje z roku na rok coraz więcej pieniędzy również na kulturę. W 2023 roku jest to kwota 138,5 mld zł. W latach poprzednich budżet na ten cel oscylował w granicy 40-90 mln zł.

Wśród zrealizowanych inwestycji można wskazać rewaloryzację zabytkowej siedziby Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, Muzeum Podgórza czy Dom Kultury przy ul. Koszykarskiej. W tracie realizacji jest natomiast budowa budynku usługowego „Krakowskie Centrum Muzyki”, Ośrodka Ruczaj filii Centrum Kultury Podgórza, Muzeum Miejsce Pamięci „KL Plaszow” czy modernizacja Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki.

Inwestycje dotyczą też oświaty, tu również nakłady wzrosły. W tym roku sięgają 112,5 mln zł, wobec 94,8 mln zł przed rokiem. Dzięki inwestycjom powstają nowe zespoły szkolno-przedszkolnego oraz szkoły. Ważną rolę odegrały również projekty edukacyjne. Zrealizowano ich 34 na kwotę 81,4 mln zł. Szczególnie istotne to centra kompetencji zawodowych – projekty realizowane w sześciu branżach: administracyjno-usługowej, budowlanej, elektryczno-elektronicznej, mechanicznej, rolniczo-leśnej, turystyczno-gastronomicznej.

Ponadto wykonano termomodernizację 37 budynków oświatowych.

Warto wspomnieć, że od 1995 r. Gmina Miejska Kraków dofinansowuje wymianę pieców w ramach likwidacji tzw. niskiej emisji zanieczyszczeń. W okresie 2012–2020 r. zlikwidowano ponad 25 tys. palenisk i kotłowni, wydatkując na ten cel blisko 390 mln zł. Ponadto szacuje się, że kolejnych ok. 20 tys. palenisk i kotłowni zostało zlikwidowanych przez mieszkańców całkowicie na własny koszt.

W 2023 r. amerykańska agencja ratingowa Standard & Poor’s podtrzymała długoterminową ocenę wiarygodności kredytowej Krakowa na poziomie A- oraz oceniła perspektywę jako stabilną.

W latach 2018–2023 długoterminowa ocena wiarygodności kredytowej Krakowa była najwyższą z możliwych do uzyskania przez jednostkę samorządu terytorialnego w kraju.