Przyszłość należy do odpowiedzialnego biznesu

Zdecydowana większość firm prowadzi działania mające na celu walkę ze zmianami klimatu – wynika z „CSR w praktyce” – barometru Francusko-Polskiej Izby Gospodarczej. Motywatorami są m.in. oczekiwania klientów i pracowników, ale przede wszystkim – regulacje. Już dziś co czwarta firma kieruje się kryteriami środowiskowymi przy wyborze dostawców

Francusko-Polska Izba Gospodarcza (CCIFP) po raz ósmy zaprezentowała raport z badania dotyczącego praktyk związanych z ESG i CSR w firmach.

Po raz pierwszy od prowadzenia barometru to regulacje prawne stały się najsilniejszym argumentem za rozwojem takich działań (ponad 71 proc. wskazań), wyprzedając nawet oczekiwania ze strony interesariuszy (ponad 52 proc.). Dzieje się tak nie bez powodu. Szykują się spore zmiany związane z wejściem w życie dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), dotyczącej obowiązku raportowania danych niefinansowych.

– Przepisy będą miały wpływ praktycznie na wszystkie przedsiębiorstwa. Duże podmioty będą musiały przygotowywać raporty ESG, ale to pociągnie za sobą konsekwencje dla ich dostawców i podwykonawców, pojawi się bowiem oczekiwanie, by także oni dostarczali dane dotyczące choćby emisji gazów cieplarnianych. A to oznacza, że i małe przedsiębiorstwa będą musiały pochylić się nad kwestiami środowiskowymi – mówi Joanna Jaroch-Pszeniczna, dyrektorka generalna Francusko-Polskiej Izby Gospodarczej.

Łańcuch dostaw pod lupą

Jak wskazuje badanie, obecnie 27 proc. firm, wybierając dostawcę, bierze pod uwagę kryteria dotyczące ochrony środowiska, ale już za dwa lata odsetek ten sięgnie 57 proc. Małe przedsiębiorstwa, które współpracują z dużymi koncernami, będą musiały wprowadzać proekologiczne rozwiązania w swoich organizacjach, by zachować konkurencyjną pozycję na rynku europejskim i spełniać oczekiwania swoich kontrahentów.

Obecnie 60 proc. firm informuje, że posiada kodeksy współpracy z dostawcami zawierające oczekiwania wobec nich w zakresie redukcji śladu węglowego i ochrony środowiska, ale jedynie 16 proc. weryfikuje zgodność deklaracji z rzeczywistymi działaniami. To w najbliższych latach zasadniczo się zmieni.

Praca domowa do wykonania

Dużo się w ostatnich latach zmieniło, ale wciąż wiele pozostaje do zrobienia. Dziś dwie trzecie firm ma strategię ESG, a 58 proc. prowadzi raportowanie.

Obecnie 40 proc. badanych firm ma osobny dział lub osobę zajmującą się kwestiami ESG/CSR. Przedsiębiorstwa, podobnie jak w latach poprzednich, najczęściej angażują się w działania skierowane do swoich pracowników (87,5 proc.), a w dalszej kolejności w ochronę środowiska i do społeczności lokalnych (84 proc.), klientów (78 proc.) oraz dostawców i partnerów biznesowych (65 proc.), wynika z badania CCIFP.

Jak wskazali respondenci, najczęstszymi argumentami za angażowaniem się w działania CSR/ESG są: wzmocnienie wizerunku organizacji, polityka grupy na poziomie międzynarodowym przekładająca się na oczekiwania wobec spółek córek, naciski ze strony interesariuszy, a także budowanie przewagi nad konkurentami.

Konieczność, nie fanaberia

Katarzyna Bałucka-Dębska, urzędniczka Komisji Europejskiej (obecnie na urlopie naukowym), podkreślała podczas dyskusji w siedzibie CCIFP, że regulacje i zmieniające się prawo nie wynikają z nadgorliwości legislatorów, ale z realnego zagrożenia, jakie niosą dla świata i ludzi zmiany klimatu i degradacja środowiska.

– Opieramy się na nauce. Od ostatnich dziesięciu lat każdy następny rok był bardziej gorący od poprzedniego, stanowiąc ryzyko dla ludzi, dla firm i dla gospodarki – mówiła, zaznaczając, że dlatego nie można dłużej czekać z wprowadzaniem zmian.

Odpowiedzialność za strategie zrównoważonego rozwoju spoczywa na zarządach firm, ale trzeba zrobić wszystko, by poczucie wagi tych zmian i myślenie prośrodowiskowe przejęli też pracownicy.

– Jednostka w systemie jest kluczowa. System sam się nie zmieni, chyba że jednostki zaczną działać. Każda osoba w firmie może coś zrobić. Konieczna jest zmiana systemowa, by pobudzić współodpowiedzialność za klimat, ale też wspomóc w tym trudnym procesie firmy, zwłaszcza te mniejsze i średnie – mówiła Katarzyna Bałucka-Dębska.

Konsumenci również z coraz większą odpowiedzialnością podchodzą do kwestii środowiskowych. Oczekują, że firmy dołożą starań, by zapobiegać zmianom klimatycznym. Tak uważa 60 proc. badanych. Pytani, jaką drogą do tego dojść, wskazują poprawę efektywności energetycznej, kupowanie energii z odnawialnych źródeł energii i wprowadzanie do oferty ekologicznych rozwiązań. Aż 67 proc. badanych uważa, że firmy powinny ograniczać ślad węglowy.

Jednak sami nie jesteśmy gotowi ponosić konsekwencji tych zmian.

– Jedynie jedna piąta dorosłych Polaków byłaby gotowa zapłacić więcej za produkty marek, które podejmują działania w zakresie ochrony środowiska i walki ze zmianami klimatu. Ponad 45 proc. wskazuje, że kupiłaby takie produkty jedynie, gdyby ich cena była taka sama – komentuje wyniki barometru Anna Ostrowska, Insights Manager, Havas Media Network Poland.

Edukacja dostawców

Biznes, szczególnie ten duży, wprowadza zmiany już od dłuższego czasu. Przykładem jest sieć Auchan.

– Od kilku lat pracujemy nad zmniejszeniem naszych poziomów emisji, na które mamy bezpośredni wpływ. Dzisiaj musimy pójść o krok dalej i zaangażować się w dodatkowe działania, które przyniosą korzyści naszym dostawcom i ich łańcuchowi wartości – opowiadała podczas debaty Ewa Malecka, dyrektorka ESG w Auchan. Największym problemem sieci są emisje pośrednie, stanowią one aż 80–90 proc. całości emisji grupy. Generowane są w całym cyklu życia produktu, od produkcji, poprzez transport, łańcuch dostaw, po gospodarkę odpadami.

– Jako jeden z głównych graczy w globalnych łańcuchach dostaw duże przedsiębiorstwa handlu detalicznego muszą odegrać kluczową rolę w przejściu do bardziej zrównoważonej przyszłości. My podjęliśmy stojące przed nami wyzwanie i chcemy zachęcić naszych partnerów do tworzenia nowych modeli biznesowych mających pozytywny wpływ na klimat. Naszymi ambasadorami w tym programie są kupcy. To oni mają bezpośredni kontakt z dostawcą, najczęściej z nim się spotykają, ostatecznie decydują o wyborze produktów, jakie znajdą się na półkach, uwzględniając również ślad węglowy – informowała.

Zrównoważony nie znaczy droższy

Panuje przekonanie, w tym wśród dostawców, że CSR jest drogi. Ewa Malecka uświadamiała jednak, że zrównoważony łańcuch wartości jest bardziej wydajny.

– Zmniejszanie wielkości, ilości i masy opakowań, optymalizacja logistyki, kontrola zużycia energii, wszystko to generuje w rzeczywistości oszczędności – tłumaczyła. Właściwa komunikacja w tym zakresie pozwoli przekonać firmy współpracujące z dużymi podmiotami do podjęcia wysiłku zmierzającego do ograniczania emisji.

Auchan podjął już konkretne działania edukacyjne i motywacyjne.

– Badamy razem z dostawcą jego dzisiejsze zaangażowanie, przeprowadzając ankietę dojrzałości klimatycznej, motywujemy, wyznaczamy cele na kolejny rok. Wspieramy naszych partnerów, proponując im konkretne dźwignie dekarbonizacyjne, a od najbardziej dojrzałych będziemy czerpać wiedzę i zachęcać, by dzielili się nią z innymi – informowała Ewa Malecka.

Agnieszka Oleksyn-Wajda, radca prawny, dyrektorka Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska Uczelni Łazarskiego, potwierdzała, że regulacje unijne będą musiały stosunkowo szybko przełożyć się na małe i średnie podmioty. Nawet jeśli regulacje te nie mają bezpośredniego zastosowania do MŚP, będą miały na nie istotny wpływ. Co prawda literalnie przepisy nie dotyczą bezpośrednio MŚP, oczekuje się jednak, że duzi kontrahenci będą wymagać od swoich mniejszych partnerów w łańcuchu dostaw stosowania się do tych regulacji. To stanowi wyzwanie zarówno dla dużych korporacji, jak i dla MŚP. Mniejsze firmy będą musiały dostosować swoje działania do nowych standardów, często ucząc się i czerpiąc wzorce od większych, bardziej doświadczonych graczy na rynku. Konieczność dostosowania do unijnych regulacji w obszarze ESG staje się więc wspólnym celem i zadaniem dla całego łańcucha dostaw. Dla MŚP, choć to wyzwanie, jest to również szansa na rozwój i zwiększenie konkurencyjności poprzez wdrażanie zrównoważonych praktyk biznesowych. Dla dużych przedsiębiorstw, rola mentorów i liderów w promowaniu zrównoważonego rozwoju może przynieść korzyści w postaci silniejszych, bardziej niezawodnych łańcuchów dostaw i lepszego wizerunku na rynku.

Sporo do powiedzenia będą też mieli konsumenci. Europejski prawodawca podjął inicjatywę wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej, przewidując w tym zakresie pomocne instrumenty, m.in. cyfrowe paszporty produktów.

– Mają one zawierać cały wachlarz informacji, w tym m.in. z czego, gdzie i jak dany produkt został wytworzony, czy parametry dotyczące zrównoważonego rozwoju i obiegu zamkniętego. Ale to instrument wartościowy nie tylko dla konsumentów. Jasne, uporządkowane i dostępne informacje na temat aspektów zrównoważenia środowiskowego produktów mają umożliwić również przedsiębiorstwom dokonywanie lepszych wyborów i mają poprawić komunikację między uczestnikami łańcuchów wartości, w tym producentami i podmiotami zajmującymi się recyklingiem, na przykład w zakresie substancji potencjalnie niebezpiecznych czy naprawy. Takie informacje zwiększają także widoczność i wiarygodność zrównoważonych przedsiębiorstw i produktów – mówiła Agnieszka Oleksyn-Wajda.

Oczywiście cały ten proces nie będzie prosty. Według niej duże podmioty mające większe możliwości choćby kadrowe, poradzą sobie z tym zadaniem lepiej. Dla małych i średnich firm może być to większe wyzwanie. Ale od zmian nie ma odwrotu. Regulacje prawne wytyczają kierunek. Dodatkową motywacją będą coraz bardziej wymagający klienci. W tle jest troska o środowisko, świat i naszą przyszłość.

partner