Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Ocenia się, że wdrożenie CSRD obejmie obowiązkami sprawozdawczymi ponad 3500 firm w Polsce, ale Komisja Europejska już przygotowuje zalecenia dla kolejnych, mniejszych podmiotów, które będą mogły przedstawiać informacje niefinansowe zgodnie z zasadami CSRD dobrowolnie. Celem takich działań jest m.in. zapewnienie wszystkim zainteresowanym dostępu do porównywalnych, wiarygodnych i wysokiej jakości danych dotyczących działalności przedsiębiorstw w kwestiach środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego.
W praktyce cele środowiskowe CSRD są zbieżne z tymi, które stawiane są przed organizacjami aspirującymi o certyfikację w systemie zarządzania środowiskowego EMAS. Jego ramy określa Rozporządzenie PE i Rady (WE) nr 1221/2009 ws. dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS). System wymaga m.in. ustanowienia publicznie dostępnej polityki środowiskowej, a także wprowadzenia procesów mierzalnej poprawy efektywności środowiskowej i przedstawiania ich w cyklicznie aktualizowanej i walidowanej deklaracji środowiskowej. Dzięki przyjętym procedurom weryfikacji i certyfikacji EMAS uważany jest za najbardziej wiarygodny system zarządzania środowiskiem. Kluczem do wdrożenia EMAS jest promowanie we własnej działalności zrównoważonego rozwoju, ciągła poprawa niefinansowych wyników organizacji, przejrzystość, obiektywna i regularna ocena wyników, a także otwarty dialog z zainteresowanymi stronami m.in. poprzez obowiązkową publikację wspomnianej deklaracji. Jednocześnie system ten obejmuje wszystkie wymagania międzynarodowej normy ISO 14001, które od wielu lat są integralną częścią warunków, jakie musi spełniać organizacja ubiegająca się o wpis do rejestru EMAS.
Sprawozdawczość w CSRD i w EMAS
Raportowanie w CSRD będzie odbywać się w oparciu o europejskie standardy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (ESRS). Mają one zapewnić wysoką jakość przedstawianych informacji, ich ujednolicenie i porównywalność oraz, co istotne – możliwość ich zweryfikowania. Ponadto zakłada się, że w raportach przedstawiane będą informacje dotyczące tylko istotnych aspektów działalności poszczególnych przedsiębiorstw. Standardy będą przyjmowane jako akty uzupełniające CSRD i oprócz ESRS o charakterze ogólnym, będą też dedykowane poszczególnym sektorom. Sprawozdawczość w kwestiach środowiskowych prowadzona będzie na podstawie pięciu standardów: zmiana klimatu, zanieczyszczenie, woda i zasoby morskie, bioróżnorodność i ekosystemy oraz korzystanie z zasobów i gospodarka o obiegu zamkniętym.
Raportowanie istotnych aspektów środowiskowych jest również warunkiem certyfikacji w systemie ekozarządzania i audytu EMAS. Każda organizacja wpisana do rejestru EMAS zobowiązana jest corocznie publikować deklarację środowiskową, w której obowiązkowo przedstawiane są informacje dotyczące danego podmiotu, odnoszące się do głównych wskaźników efektywności w kluczowych obszarach środowiskowych: energia, materiały, woda, odpady, emisje i użytkowanie gruntów. Jednocześnie, jeśli któryś ze wskaźników nie jest istotny do oceny wpływu organizacji na środowisko (np. z uwagi na charakter prowadzonej działalności), można go nie uwzględniać. Wymaga to jednak przedstawienia uzasadnienia. W systemie kluczową rolę odgrywa wiarygodność przedstawianych informacji – są one walidowane i weryfikowane przez akredytowanego weryfikatora środowiskowego.
Czy EMAS może być przydatny do raportowania aspektów niefinansowych związanych z CSRD?
Zarówno sprawozdawczość oparta o ESRS, jak i system EMAS, odnoszą się do zarządzania istotnymi aspektami oddziaływania na środowisko. W obu konieczne jest m.in. określenie strategii, sposobu zarzadzania, celów, mierników i kluczowych wskaźników efektywności. W praktyce można więc w ramach CSRD raportować cele określone w EMAS, a także przedstawiać informacje zawarte w deklaracji środowiskowej EMAS dotyczące działań planowanych i wdrożonych dla osiągnięcia tych celów. EMAS można zatem traktować jako element ESRS – ważny instrument umożliwiający realizację części obowiązku sprawozdawczego.
Na obecnym etapie wdrażania CSRD istnieją dwie możliwości powiązania deklaracji środowiskowej EMAS i raportu zgodnego z ESRS:
– Stworzenie deklaracji środowiskowej EMAS zgodnej z ESRS, która jest oddzielnie publikowana i włączana przez odniesienie do sprawozdania zarządu. EMAS zapewnia możliwość zamieszczenia w deklaracji środowiskowej dodatkowych informacji, a z kolei ESRS pozwalają (pod pewnymi warunkami) na umieszczenie w sprawozdaniu zarządu odniesień do danych zawartych w oddzielnych dokumentach. Zasadniczo pozwala to przedsiębiorstwu na częściowe lub całkowite włączenie informacji wymaganych przez ESRS do deklaracji środowiskowej (o ile deklaracja dotyczy całej organizacji) i zawarcie odpowiednich odniesień w sprawozdaniu zarządu.
– Stworzenie deklaracji środowiskowej EMAS zgodnej z ESRS, która będzie w pełni zintegrowana ze sprawozdaniem zarządu. EMAS zapewnia możliwość włączenia deklaracji środowiskowej do raportu zrównoważonego rozwoju, pod warunkiem, że informacje zatwierdzone przez weryfikatora środowiskowego zostaną wyraźnie zidentyfikowane i odróżnione od innych, niezatwierdzonych informacji. Z kolei w sprawozdaniu zarządu możliwe jest zamieszczenie informacji dodatkowych w stosunku do wymaganych przez ESRS, jeżeli wynika to z przepisów prawa lub innych standardów sprawozdawczości.
Podsumowując, EMAS stanowi bardzo dobrą podstawę do spełnienia wymogów ESRS, szczególnie w raportowaniu kwestii środowiskowych. Firmy zarejestrowane w EMAS są przygotowane i przyzwyczajone do regularnego publikowania swoich raportów - deklaracji środowiskowych. Dane dotyczące kluczowych wskaźników ekologicznych są dostępne i sprawdzane pod kątem wiarygodności w procedurach wewnętrznych, jak i przez zewnętrznych weryfikatorów środowiskowych, a wszystkie określone w EMAS procesy są zakotwiczone w strukturze i zarządzaniu organizacją. Dodatkowo, w kwestiach środowiskowych, EMAS zapewnia dowód zweryfikowania przez stronę trzecią, co z pewnością będzie postrzegane jako zaleta przez podmioty weryfikujące zgodność raportów CSRD z ESRS. Jeśli jesteś zainteresowany systemem EMAS i korzyściami jakie daje jego wdrożenie – więcej dowiesz się na stronie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (https://www.gov.pl/gdos/emas).
Marta Bociek, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
/>
