Dostosowanie do regulacji ESG może przełożyć się pozytywnie na kierunek rozwoju oraz wizerunek zakładów ubezpieczeń. Wychodzi też naprzeciw potrzebom klientów
Zakłady ubezpieczeń, podobnie jak inne firmy, są zobowiązane do dostosowania swojej działalności do aktów prawnych, wytycznych i rekomendacji wspierających zrównoważony rozwój. Ubezpieczyciele pełnią szczególną funkcję inwestorów instytucjonalnych, przekierowując przepływy finansowe na przedsiębiorstwa i projekty, które przyczyniają się do walki ze zmianami klimatycznymi. Oprócz tego podejmują inicjatywy związane z ideą ESG, takie jak rozwój produktów wpisujących się w transformację klimatyczną czy działania na rzecz poprawy zdrowia, jakości życia i bezpieczeństwa Polaków poprzez kampanie społeczne.
Unijne regulacje
Na działalność ubezpieczycieli szczególny wpływ ma kilka unijnych dokumentów. Jednym z nich jest Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR), czyli rozporządzenie w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem (m.in. w strategii dotyczącej procesów inwestycyjnych, decyzjach inwestycyjnych, polityce wynagrodzeń, komunikacji z klientem czy konstrukcji produktu i sprawozdawczości okresowej) przez zakłady ubezpieczeń na życie, które oferują ubezpieczeniowe produkty inwestycyjne lub emerytalne.
Dzięki tej regulacji klient może wybrać tę ofertę, która na przykład wspiera walkę ze zmianami klimatu albo finansuje transformację energetyczną. Tym samym może świadomie uczestniczyć w realizacji działań związanych ze zrównoważonym rozwojem.
Innym ważnym unijnym aktem prawnym jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97 w sprawie dystrybucji ubezpieczeń wraz z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2021/1257 z 21 kwietnia 2021 r. (IDD). Nakłada ona na zakłady ubezpieczeniowe obowiązek uwzględnienia czynników zrównoważonego rozwoju w procesie zatwierdzania każdego produktu ubezpieczeniowego oraz przedstawiania ich w sposób przejrzysty. To rozwiązanie również jest skierowane do klienta, który podczas wyboru oferty ma mieć pełną wiedzę o jej wpływie na środowisko i orientować się, czy wspiera ona zieloną transformację.
Jednolita taksonomia
Dużym obecnie wyzwaniem, przed jakim stoi prawodawstwo, jest prawidłowe przedstawianie działalności jako zrównoważonej, dotyczy to wszystkich branż. Unijna taksonomia, czyli system jednolitej klasyfikacji działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, ustanawia kryteria, mające na celu określenie, czy dana działalność jest zrównoważona środowiskowo. Ma to zapobiegać greenwashingowi, czyli wprowadzaniu w błąd, a także sprawić, aby stało się możliwe porównywanie firm w obszarze ESG.
Z aktu delegowanego do taksonomii wynika, że zakłady ubezpieczeń, które już są zobowiązane do raportowania niefinansowego, powinny informować także, jaka część portfela ubezpieczeń i jaki procent inwestycji w odniesieniu do łącznej kwoty aktywów są zrównoważone środowiskowo. Z przeprowadzonej przez PIU i EY w połowie ubiegłego roku ankiety wśród zakładów ubezpieczeniowych na temat realizacji polityki zrównoważonego rozwoju wynika, że osiem z nich musi już przygotować tego rodzaju informacje.
Dyrektywę dotyczącą ujawniania informacji niefinansowych (NFRD) zastępuje dyrektywa dotycząca sprawozdawczości korporacyjnej w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). Nowy dokument rozszerza zakres wymogów sprawozdawczych na nowe przedsiębiorstwa oraz zwiększa zakres przekazywanych informacji.
Zgodnie z wymogami ujawnienia mają dostarczać inwestorom informacji w zakresie zrównoważonego rozwoju, które powinny być wzięte pod uwagę w procesie inwestycyjnym.
Weryfikacja rzeczywistego wywiązywania się z tych zobowiązań leży po stronie wielu podmiotów – od nadzoru właścicielskiego ubezpieczycieli, przez zarządy i zewnętrznych audytorów po organizacje pozarządowe i państwowe organy nadzoru.
Trzeba mieć świadomość, że dążenie do zrównoważonej działalności wymaga czasu oraz wdrażania szeregu zmian w kulturze biznesowej i organizacyjnej firmy. Potrzebna jest więc edukacja na każdym poziomie, prowadząca do zwiększenia świadomości oraz odpowiedzialności pracowników, klientów, interesariuszy firmy ubezpieczeniowej.
W kolejnych latach dojdzie do stopniowego poszerzania zakresu zastosowania CSRD. Od początku 2024 r. regulacje te będą dotyczyć dużych spółek, objętych obecnie NFRD, a od 2025 r. – jednostek niepodlegających temu dokumentowi. W 2026 r. CSRD ma objąć małe i średnie firmy notowane na giełdzie. Od 2028 r. nowe regulacje mają dotyczyć również przedsiębiorstw spoza Unii Europejskiej.
W niedługim czasie mają także wejść w życie zmiany Solvency II, czyli dyrektywy Wypłacalność II, która obejmuje uwzględnienie czynników zrównoważonego rozwoju w procesach zarządzania ryzykiem . W efekcie ubezpieczyciele będą zmuszeni do zmiany swojego podejścia do inwestycji i oceny ryzyka. To z kolei może wpłynąć na oferowane przez nich produkty.
Wyzwania do pokonania
Regulacje ESG niosą za sobą szereg wyzwań. Jednym z nich są ratingi, będące ważnym źródłem informacji dla inwestorów. Agencje ratingowe uwzględniają aspekty ESG w swoich ocenach, a nawet tworzą odrębne ratingi dotyczące tylko tego obszaru. Wykorzystują one jednak do tego różne metody, co w połączeniu z brakiem transparentności utrudnia rozwój zielonych produktów finansowych. Tę sytuację poprawić ma wspomniana taksonomia, która doprecyzuje cechy działalności zrównoważonej.
Kolejne wyzwanie stanowi zapewnienie kompletności ujawnień i ich zgodność z najwyższymi standardami. Zdarza się, że zakłady ubezpieczeń nie posiadają odpowiednich danych z rynku. Ustawodawca unijny nałożył bowiem najpierw obowiązki na instytucje finansowe (SFDR, taksonomia), a dopiero później obowiązki raportowania ESG na spółki (CSRD). Informacje ze spółek są konieczne w szczególności do oferowania tzw. jasnozielonych i ciemnozielonych produktów inwestycyjnych.
Z ankiety Polskiej Izba Ubezpieczeń i EY wynika, że część krajowych zakładów ubezpieczeń planuje rozszerzyć zakres ujawnianych informacji o dobrowolne ujawnienia, związane głównie z emisjami pośrednimi, jakie generują np. podróże służbowe czy dojazdy do pracy.
Wpływ na klientów
– Uwzględnianie czynników ESG może mieć znaczenie dla konsumentów przy wyborze ubezpieczyciela i produktu. Patrząc na trendy społeczne, można przyjąć, że wielu klientów będzie korzystało z usług tych ubezpieczycieli, którzy oferują produkty mające pośredni wpływ na transformację energetyczną oraz jawnie angażują się w działalność prospołeczną. Ważne jest jednak, by potrafili oni właściwie oceniać dostępne na rynku produkty. Mogą im w tym pomóc zakłady ubezpieczeniowe poprzez ujawnianie informacji wspierających decyzje – mówi Paweł Sawicki, doradca zarządu PIU.
Mogą one zostać przekazane za pomocą karty produktu, materiałów reklamowych, na stronie internetowej. W przypadku produktu inwestycyjnego, zrównoważone cele mogą zostać uwzględnione w ankiecie osobistych preferencji klienta – mówi Paweł Sawicki, doradca zarządu PIU.
Zakłady ubezpieczeniowe powinny wiedzieć, do jakich celów z zakresu ESG dążą, w jaki sposób uwzględniają je w swojej strategii, polityce inwestycyjnej oraz łańcuchu wartości, jakimi efektami mogą się już pochwalić, a także jakie widzą niekorzystne skutki działań podejmowanych dla zrównoważonego rozwoju.
/>