Na jakie postanowienia w umowie powinien zwrócić uwagę przedsiębiorca, przystępując do transakcji z osobą fizyczną?
W obrocie gospodarczym przedsiębiorcy wchodzą w różnego rodzaju relacje z konsumentami. Dzieje się tak nie tylko w sytuacji, gdy konsumenci nabywają towary i usługi (jako swoiste końcowe ogniwo łańcucha ekonomicznego). Bywa również tak, że osoby fizyczne, mimo braku zaangażowania w działalność gospodarczą, występują w charakterze dostawców dóbr lub usług, na przykład wynajmując przedsiębiorcy lokal czy też zbywając określone prawa (na przykład licencje, udziały w spółkach etc.).
W takich przypadkach należy upewnić się, czy osoba fizyczna, w ramach danej transakcji, nie występuje w charakterze konsumenta. Zgodnie z treścią art. 221 kodeksu cywilnego (k.c.) za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową. Definicja zawarta w tym przepisie wykracza poza potoczne rozumienie pojęcia konsument. Konsumentem może być bowiem każda osoba, która występuje w obrocie w charakterze niezwiązanym bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową. Za konsumenta może być uznana nawet osoba - przedsiębiorca, która dokonuje transakcji niezwiązanej bezpośrednio z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, na przykład kupuje odkurzacz, który będzie wykorzystywany do sprzątania zarówno domu, jak i biura. W stosunkach umownych konsumenci korzystają ze szczególnej ochrony. Po pierwsze, należy zwrócić uwagę na uprawnienia konsumentów zawarte w przepisach ustawy z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. nr 22, poz. 271 ze zm.). Przyznają one konsumentowi m.in. prawo odstąpienia w terminie dziesięciu dni od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Jeżeli przedsiębiorca nie poinformuje konsumenta o powyższym prawie odstąpienia, termin na odstąpienie od umowy ulega znacznemu wydłużeniu. Brak należytego zweryfikowania statusu kontrahenta może zatem rodzić ryzyko, iż kontrahent ten po jakimś czasie skorzysta z przywileju wycofania się z umowy.
Artykuł 3851 k.c. chroni konsumentów przed tzw. niedozwolonymi postanowieniami umownymi. Przez to pojęcie należy rozumieć postanowienia umowy, które nie zostały uzgodnione indywidualnie z konsumentem, a kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Postanowienia te, zgodnie z kodeksem cywilnym, nie wiążą konsumenta.
W przypadku, w którym przedsiębiorca wchodzi w relacje biznesowe z osobami fizycznymi, niezbędna jest weryfikacja statusu kontrahenta i ustalenie, czy znajdą zastosowanie zasady dotyczące kontraktów z udziałem konsumentów.