Nowela jest inicjatywą legislacyjną Senatu. Jest efektem kontroli NIK w tzw. instytucjach gospodarki budżetowej (IGB) poszczególnych resortów. IGB zostały powołane w miejsce tzw. gospodarstw pomocniczych na podstawie ustawy o finansach publicznych z 2009 r.

Według kontroli NIK, IGB nie spełniały swoich zadań, więc zaszła potrzeba zmian w prawie.

NIK uznał, że nowe jednostki nie przyczyniły się do poprawy efektywności i przejrzystości finansów publicznych, a wręcz nastąpiło pogorszenie efektywności ich działalności w stosunku do gospodarstw pomocniczych. Ponadto większość IGB nie była zdolna do samofinansowania, a nawet nastąpiło uszczuplenie ich majątku. Wreszcie większość IGB, również wbrew planom, działała wyłącznie na rzecz własnych organów założycielskich.

Wynikało to, jak wskazała NIK, m.in. z luk prawnych, które senacki projekt ma wypełnić. Dotąd IGB różnie interpretowały m.in. zapisane w ustawie o finansach publicznych pojęcie "środków z poprzedniego okresu". W obecnie obowiązującej ustawie nie zostało też sprecyzowane, jakie ma być źródło pokrycia strat IGB.

Agencje zajmujące się mieniem wojska zostaną połączone
Agencje zajmujące się mieniem wojska zostaną połączone

Zobacz również

Senacka inicjatywa doprecyzowuje m.in., że pod pojęciem "środków z poprzedniego okresu" należy rozumieć zyski wypracowane w poprzednich latach przez instytucje gospodarki budżetowej poszczególnych resortów. Określa także, że "koszty instytucji gospodarki budżetowej mogą być ponoszone tylko w ramach uzyskanych przychodów, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania środków pieniężnych z poprzednich okresów, pozostających w dyspozycji gospodarki budżetowej".

Dopuszcza - za zgodą organu założycielskiego, wydaną w porozumieniu z resortem finansów - że w czasie roku budżetowego IGB będą mogły dokonywać zmian w planie finansowym, polegających na zwiększeniu kosztów ponad planowane przychody, jednak "nie więcej niż o środki pieniężne z poprzednich okresów, pozostające w dyspozycji instytucji gospodarki budżetowej". Zakłada też, że do zadań dyrektora każdej IGB należeć będzie przygotowanie rocznego sprawozdania z działalności instytucji.

Podczas prac sejmowych posłowie wnieśli dwie poprawki do ustawy. Pierwsza zakłada, że zysk pozostający w dyspozycji IGB, który przed dniem wejścia w życie ustawy zwiększył fundusz instytucji gospodarki budżetowej, będzie przenoszony na fundusz zapasowy. Druga poprawka przesądza, że ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2016 roku.