Polityka zakupowa państwa i jej znaczenie oraz szanse dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw była tematem kolejnego spotkania z cyklu wideokonferencji „Idea Rozwoju Twojego Biznesu”, organizowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości wraz z Ministerstwem Rozwoju i Technologii
Dzięki uchwalonej przed trzema laty nowej ustawie o zamówieniach publicznych oraz wdrożonej w tym roku polityce zakupowej państwa, wart prawie 200 mld zł rocznie krajowy rynek zamówień publicznych przestał zniechęcać biurokracją, która byłaby nie do przejścia dla małych i średnich firm. Tym samym stał się bardziej przyjazny dla wszystkich przedsiębiorców, gotowych zaoferować swoje produkty i usługi publicznym instytucjom. Teraz potrzeba, by najważniejsi aktorzy tego rynku, czyli zamawiający i wykonawcy, chcieli i potrafili dobrze skorzystać z dostępnych instrumentów – podkreślali uczestnicy wideokonferencji, która odbyła się 6 grudnia.
Im więcej ofert, tym lepszy wybór
Cykl „Idea Rozwoju Twojego Biznesu” porusza najbardziej aktualne tematy związane z prowadzeniem biznesu, nie mogło więc zabraknąć w nim obszaru zamówień publicznych, kreowanego przez ponad 33 tys. podmiotów zamawiających różnorodne produkty i usługi – od budowlanych po informatyczne. Jak wynika z raportu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), w 2020 r. odsetek ofert składanych w takich zamówieniach przez firmy z sektora MŚP wynosił ok. 65 proc. dla zamówień o wartości równej lub przekraczającej progi unijne oraz ok. 82 proc. dla zamówień o wartości poniżej progów unijnych.
– Nie jest źle, jednak z pewnością można znacznie szerzej wykorzystywać potencjał małych i średnich firm. Ważnym zadaniem jest zainteresowanie tym rynkiem pozostałych przedsiębiorców, którzy dotychczas nie chcieli brać w nim udziału. Im więcej wykonawców, im większa liczba ofert, tym większa możliwość podjęcia lepszych decyzji przez zamawiających, większa konkurencja jakościowa i cenowa – tłumaczył prof. Paweł Nowicki z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, członek Rady Zamówień Publicznych.
Wśród strategicznych celów zamówień publicznych wymienił realizację zasady zrównoważonego rozwoju (zarówno w aspekcie społecznym, jak i ekologicznym), zwiększenie udziału MŚP w zamówieniach, zabezpieczenie łańcucha dostaw w sytuacjach kryzysowych oraz kreowanie popytu na innowacje.
Szansa dla zielonych i innowacyjnych
Wojciech Rachubka z departamentu doskonalenia regulacji gospodarczych w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, który brał czynny udział w pracach nad wdrażaną od początku tego roku polityką zakupową państwa, zauważył, że jednym z jej celów jest właśnie zwiększenie udziału zamówień „zielonych”, proekologicznych, innowacyjnych, wpisujących się w potrzeby zrównoważonej gospodarki. Polityka zakupowa stawia też na profesjonalizację, czyli konsekwentne kształcenie wszystkich aktorów systemu zamówień publicznych, zarówno wykonawców, jak i zamawiających. Chodzi m.in. o to, aby instytucje publiczne potrafiły przygotowywać zamówienia – zgodnie z możliwościami, jakie dają przepisy – sprzyjające małym i średnim firmom, z naciskiem na rozwiązania innowacyjne i „zielone”. To np. możliwość dzielenia zamówień na części, korzystanie z umów ramowych, stawianie przedsiębiorcom proporcjonalnych wymagań czy praktykowanie zaliczek i częściowych płatności, dających szczególnie małym firmom możliwość udźwignięcia projektów pod względem finansowym.
– Musimy dostarczać zamawiającym praktycznej wiedzy, jak konstruować przetargi, żeby firmy z sektora MŚP oraz te proponujące rozwiązania „zielone” i innowacyjne miały lepszy dostęp do zamówień. Chodzi również o zmianę podejścia zamawiających do MŚP i spowodowanie, aby zamówienia publiczne były bardziej zjadliwe dla mniejszych firm – tłumaczył Wojciech Rachubka.
Z obserwacji rynku wynika, że wśród barier utrudniających małym firmom udział w publicznych przetargach wciąż jest np. ustalanie warunków nieproporcjonalnych do przedmiotu zamówienia czy niejasne określanie kryteriów pozacenowych.
Ministerstwo zaprasza do współpracy
Ministerstwo Rozwoju i Technologii pracuje nad uruchomieniem platformy internetowej, służącej praktycznej edukacji skierowanej do wszystkich uczestników rynku zamówień publicznych. Powstaje też przewodnik będący zbiorem dobrych praktyk i praktycznych porad zarówno dla zamawiających, jak i przedsiębiorców. Aby zawarte w nim informacje w jak największym stopniu odpowiadały oczekiwaniom, resort rozwoju i technologii zachęca do wypełnienia krótkiej ankiety na stronie www.politykazakupowa.gov.pl. Przemysław Grosfeld, wicedyrektor Departamentu Doskonalenia Regulacji Gospodarczych w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, członek Rady Zamówień Publicznych, wskazywał, że udział w systemie zamówień publicznych oznacza dla wykonawców pewny rynek i pewną płatność ze strony zamawiającego.
– Oczywiście, zamówienia publiczne są trochę bardziej sformalizowane niż zakupy na rynku prywatnym, natomiast nie oznacza to, że to jest coś nie do przeskoczenia nawet dla małej firmy – tłumaczył.
Jak zauważył, dzięki rozwiązaniom nowej ustawy i polityki zakupowej państwa poprawiają się warunki zamówień – są bardziej przyjazne i zrównoważone, także pod względem finansowym oraz odpowiedzialności i rozłożenia ryzyka. Resort i PARP stawiają na warsztaty i szkolenia mające poprawić współpracę zamawiających z wykonawcami oraz pomóc im w korzystaniu z dostępnych narzędzi prawnych.
– Chodzi o to, by koniec końców relacja między zamawiającym a wykonawcą była relacją człowieka z człowiekiem, a nie człowieka z urzędem; by było większe zrozumienie, szczególnie dla rynku MŚP – podsumował Przemysław Grosfeld.
