Sposoby na radzenie sobie z zerwanymi łańcuchami dostaw

Dywersyfikacja źródeł dostaw jest kluczowa w budowaniu odporności firm na kryzysy, choć nie zawsze w krótkim czasie udaje się zaspokoić wewnętrzny popyt. Branże polskiej gospodarki, które bazowały na wschodnich surowcach czy sprzedaży do Rosji i na Białoruś, szukają alternatyw, aby niwelować skutki wojny i sankcji

Podczas trzeciej wideokonferencji z cyklu #idearozwojubiznesu, organizowanej przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) wraz z Ministerstwem Rozwoju i Technologii, eksperci dyskutowali o skutkach zerwanych łańcuchów dostaw po zbrojnej agresji Rosji przeciw Ukrainie. Zastanawiali się także, jak – po blisko siedmiu miesiącach wojny za wschodnią granicą Polski – zmieniła się perspektywa krajowej i światowej gospodarki, oraz zdefiniowali obszary wyzwań wymagające wsparcia ze strony instytucji publicznych i agencji rządowych.

W konferencji wzięli udział Michał Polański z departamentu wsparcia przedsiębiorczości PARP, Mikołaj Tauber z Zagranicznego Biura Handlowego Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu w Mińsku, a także Vasilisa Dzehtsiarenka z firmy transportowej Clever Logistic oraz Janusz Dziugiewicz, specjalista ds. rynków wschodnich w spółce Szynaka-Meble.

Wojna w Ukrainie mocno wpłynęła na sprzedaż polskich przedsiębiorców. Wielu z nich musiało wycofać się z rynku rosyjskiego, tracąc klientów, firmy stanęły również przed koniecznością poszukiwania nowych dostawców i zamienników. Jak wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie BIG InfoMonitor, blisko połowa polskich firm przyznała, że przerwane łańcuchy dostaw miały negatywny wpływ na prowadzoną przez nie działalność gospodarczą, a największe zakłócenia miały miejsce w przemyśle oraz sektorze transportowym i handlowym.

PARP uczy firmy zarządzania ryzykiem

W kontekście sterowania ryzykiem niezwykle ważne są edukacja oraz wsparcie doradcze przy dywersyfikacji i cyfryzacji, które pozwalają prawidłowo zarządzać łańcuchami.

– Jako PARP oferujemy cały zestaw narzędzi, które umożliwiają firmom zdobycie wiedzy na temat zarządzania MŚP. Posiadamy własny portal e-learningowy Akademia PARP, cieszący się dużym zainteresowaniem. Ponadto, w ramach Bazy Usług Rozwojowych udostępniamy dostęp do bazy ekspertów zewnętrznych, którzy pomagają firmie zmierzyć się z konkretnym wyzwaniem. Zbieramy również od naszych partnerów gospodarczych i przedsiębiorców informacje na temat ich potrzeb za pośrednictwem rad sektorowych ds. kompetencji i świadczymy jako instytucja cały szereg usług informacyjnych i doradczych – mówił Michał Polański z departamentu wsparcia przedsiębiorczości PARP.

PARP wspiera przedsiębiorców także w ekspansji międzynarodowej.

– Mamy różne narzędzia, które pomagają firmie w internacjonalizacji. Z jednej strony związanie się z firmami zagranicznymi rzeczywiście może wpływać negatywnie na łańcuchy dostaw przedsiębiorcy, z drugiej jednak jest szansą na znalezienie nowych dostawców i odbiorców, którzy nie są zależni od jednego, konkretnego rynku. Łączymy polskie firmy z nowymi dostawcami i pomagamy wyjść na nowe rynki ze sprzedażą tego, co przedsiębiorca wytwarza – stwierdził Michał Polański.

Ekspert PARP dodał również, że rola przedsiębiorców w łańcuchach dostaw może być płynna i zmieniać się dynamicznie.

Agencja wyszła naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców, tworząc również specjalne narzędzia służące przeciwdziałaniu negatywnym skutkom wojny w Ukrainie na dywersyfikację dostaw. W ramach Enterprise Europe Network PARP udziela wsparcia doradczego dotyczącego wejścia na dany rynek oraz aktywnie poszukuje partnerów. Przedsiębiorcy szukają także alternatyw.

– Alternatywne szlaki handlowe prowadzą przez Turcję, Rumunię czy Bułgarię. Transport może być także kontenerowy przez morze lub samochodowy z przeładunkiem. Największym problemem jest tutaj jednak czas tranzytowy i koszty. Klient wybiera trasę, która jest dla niego optymalna – mówiła Vasilisa Dzehtsiarenka.

Vasilisa Dzehtsiarenka stwierdziła, że firmy handlujące na Wschodzie są jednak zahartowane i przygotowane na to, że sytuacja na rynkach może zmienić się dosłownie w ciągu kilku godzin. Tę opinię podzielił Janusz Dziugiewicz, który przedstawił perspektywę sektora produkcji mebli.

– Dla całej branży meblarskiej od czasów pandemii zaczęły się problemy z transportem. Z racji tego, że dużo surowca pochodzi z Rosji, Białorusi i Ukrainy, dla polskich producentów to były bardzo ważne rynki. Gdy zaczęła się wojna i wprowadzono sankcje, branża to bardzo odczuła – mówił.

Przewóz drewna i wszelkich produktów drzewnych na terytorium UE z Białorusi i Rosji został zablokowany po ataku Rosji na Ukrainę. Znalezienie surowca nie jest dla branży łatwym zadaniem. Janusz Dziugiewicz dodał, że obecnie receptą producentów mebli na radzenie sobie z kryzysem jest minimalizowanie marży do minimum. Ze względu na galopujące ceny nie ma innego wyjścia. Nie można podnosić cen, bo końcowy klient nie dokona zakupu.

W poszukiwaniu strategicznych surowców na rynkach światowych pomagają zagraniczne biura handlowe PAIH.

– Nie zawsze jest to łatwe, ale w wielu przypadkach udaje się, choć trzeba liczyć się z większą ceną. W przypadku węgla znaleźliśmy dostawców z Australii, Kazachstanu, Kirgistanu czy RPA – wymienił Mikołaj Tauber z PAIH.

W tak zmiennych warunkach działania jak obecnie ważne są zatem dywersyfikacja źródeł dostaw i aktywne poszukiwanie.

– Firma powinna patrzeć na obecną sytuację z dwóch stron i szukać swoich szans w zglobalizowanej gospodarce. Dostęp do informacji pozwala bardzo szybko poszukać potencjalnych dostawców – stwierdził Michał Polański.

Dodał, że żyjemy w świecie gwałtownych zmian, które trudno jest przewidzieć. Przedsiębiorcy muszą zatem mieć rozwinięte zdolności adaptacyjne i stale monitorować sytuację na rynkach.