Dodatek osłonowy w wysokości od 400 do niemal 1500 złotych ma wesprzeć osoby o najniższych dochodach. To tylko jeden z elementów tarczy antyinflacyjnej.
Dodatek osłonowy – dla kogo?
W dniu 9 grudnia 2021 roku Sejm uchwalił ustawę o dodatku osłonowym. Wsparcie obejmie 6,8 mln gospodarstw domowych, co stanowi prawie połowę wszystkich gospodarstw w naszym kraju. Na ten cel przeznaczono z budżetu państwa kwotę w wysokości 4,7 mld złotych.
Kto może liczyć na dodatek osłonowy? W przypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego dochód miesięczny nie może przekroczyć 2,1 tys. złotych. Natomiast jeśli w gospodarstwie domowy jest więcej osób, kwota ta nie może przekroczyć 1,5 tys. złotych.
Dodatek osłonowy – stawki
Ustawa o dodatku osłonowym wprowadza podział na grupy gospodarstw domowych, ze zróżnicowanym poziomem wsparcia. Stawki kształtują się następująco:
- gospodarstwa 1 osobowe - wsparcie na poziomie 400 zł/rocznie;
- gospodarstwa 2-3 osobowe - wsparcie na poziomie 600 zł/rocznie;
- gospodarstwa 4-5 osobowe - wsparcie na poziomie 850 zł/rocznie;
- gospodarstwa 6 i więcej osobowe - wsparcie na poziomie 1 150 zł/rocznie.
Dodatek osłonowy a węgiel do ogrzewania
Warto zauważyć, że do ustawy wprowadzono znaczącą poprawkę mającą znaczenie dla gospodarstw domowych zagrożonych ubóstwem energetycznym. Jeżeli ich głównym źródłem ogrzewania jest kominek, koza, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, stawki dodatku są wyższe.
Po uwzględnieniu poprawki wsparcie dla tych rodzin wygląda tak:
- gospodarstwa 1 osobowe - wsparcie na poziomie 500 zł/rocznie;
- gospodarstwa 2-3 osobowe - wsparcie na poziomie 750 zł/rocznie;
- gospodarstwa 4-5 osobowe - wsparcie na poziomie 1062,50 zł/rocznie;
- gospodarstwa 6 i więcej osobowe - wsparcie na poziomie 1437,50 zł/rocznie.
Dodatek osłonowy – przekroczenie kryterium dochodowego
Wszyscy ci, którzy przekraczają wskazane w ustawie kryterium dochodowe, czyli 2,1 tys. zł. na jednoosobowe gospodarstwa domowe i 1,5 tys. zł na pozostałe nie powinni się martwic. Dodatek będzie wypłacany na zasadzie złotówka za złotówkę. Oznacza to, że po przekroczeniu kryterium dochodowego, dodatek nadal się należy, a jedynie jego kwota będzie pomniejszana do wysokości 20 złotych. Tyle będzie wynosiła wartość najniższego możliwego wsparcia.
Dodatek osłonowy – od kiedy?
Zgodnie z ustawą dodatek osłonowy ma przysługiwać za okres 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. Wypłata dodatków będzie realizowana w 2022 r. w 2 równych ratach, tj. do 31 marca i do 2 grudnia. Dodatek nie będzie wypłacany „z automatu”. Aby otrzymać pieniądze, trzeba złoży wniosek. Wsparcie będzie realizowane poprzez gminy.
Dodatek osłonowy to nie wszystko
Należy pamiętać, że wsparcie finansowe to tylko jedna z możliwości Będą też specjalne programy wsparcia, tj. możliwość złożenia do sprzedawcy energii czy gazu ziemnego wniosku dot. m.in. odroczenia terminu płatności zaległych należności, rozłożenia ich na raty czy umorzenia lub odstąpienia od naliczania odsetek za nieterminową zapłatę, a także zawieszenia postępowania egzekucyjnego należności za energię elektryczną lub gaz ziemny.
Ceny paliw, prądu i gazu w 2022 roku. Czy obniżka akcyzy i VAT zniweluje planowane podwyżki?
Dodatek osłonowy to niejedyny pomysł na walkę z galopującą inflacją. Podobnie jak dodatek osłonowy, również 9 grudnia Sejm uchwalił ustawę obniżającą akcyzę na energię elektryczną i niektóre paliwa silnikowe, brak podatku od energii elektrycznej wykorzystywanej przez gospodarstwa domowe, a także brak podatku od sprzedaży detalicznej paliw. Zmiany wprowadza ustawa o podatku akcyzowym i podatku od sprzedaży detalicznej. To reakcja na rosnące ceny paliw i energii elektrycznej.
Ustawa przewiduje:
- obniżkę stawek podatku na energię elektryczną i niektóre paliwa silnikowe,
- zwolnienie z akcyzy dla energii elektrycznej wykorzystywanej przez gospodarstwa domowe,
- wyłączenie sprzedaży paliw z podatku od sprzedaży detalicznej.
Niższa akcyza na prąd i paliwa
Do unijnego minimum rząd obniżył:
- stawki akcyzy na olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę silnikową, gaz skroplony LPG (w okresie od 20 grudnia 2021 r. do 31 maja 2022 r.)
- akcyzę na energię elektryczną (od 1 stycznia 2022 r. do 31 maja 2022 r.)
Obecnie obowiązująca stawka wynosi 5 zł/1 MWh. Zwolnienie z podatku obowiązywać będzie od dnia wejścia w życie ustawy do 31 maja 2022 r. Na ceny paliw wpływa również podatek od sprzedaży detalicznej. Dlatego Polska zrezygnuje z poboru tego podatku od sprzedaży paliw silnikowych na 3 miesiące (od 1 stycznia 2022 r. do 31 maja 2022 r.)
Obniżka VAT
Wdrażane przez Ministerstwo Finansów rozwiązania zakładają również obniżkę w okresie od stycznia do marca 2022 r. VAT na:
- dostawy gazu (z 23 proc. na 8 proc.)
- energię elektryczną (z 23 proc. do 5 proc.)
- energię cieplną (z 23 proc. na 8 proc.)
Ceny paliw, prądu i gazu w 2022 roku
Według szacunków ekspertów ceny paliwa w 2022 roku mają wzrosnąć nawet o ponad 30 procent. Nowe przepisy o obniżce akcyzy powinny przynajmniej po części zniwelować te wzrosty. Obniżka stawek akcyzy na paliwo ma wejść w życie 20 grudnia 2021 roku. Jak zapowiadał niedawno prezes Orlenu Daniel Obajtek, wtedy cena np. benzyny bezołowiowej 95 spadnie poniżej 6 procent. Eksperci nie prognozują jednak, że w najbliższych miesiącach miałoby nastąpić radykalna obniżka cen paliw.
Z kolei obniżka podatku VAT powinna zahamować przynajmniej przez pierwszą połowę 2022 roku podwyżki cen prądu. Niestety w przypadku cen gazu nie jest to wcale takie pewne, biorąc pod uwagę nadal rosnące ceny na europejskich giełdach. W przyszłym tygodniu Urząd Regulacji Energetyki ma opublikować taryfy na prąd i gaz, które będą obowiązywać w 2022 r. i dopiero wtedy poznamy faktyczne koszty tych podwyżek dla budżetów domowych. W przypadku energii elektrycznej firmy energetyczne proponowały nawet 40 proc. podwyżki taryf, co skutkowałoby o 20 proc. wyższą opłatą za prąd dla konsumentów.
Jak tarcza antyinflacyjna wpłynie na ceny benzyny, gazu i prądu w 2022 roku?
Takie dane poznamy zapewne już za kilka miesięcy. Nie ma jednak wątpliwości, że niezależnie od wprowadzonych dodatków osłonowych, wsparcia dla konsumentów czy niższych podatków tylko część podwyżek uda się zniwelować. Jeszcze przed sejmowymi głosowaniami w listopadzie 2021 roku swoiste podsumowanie tarczy antyinflacyjnej przedstawił serwis branżowy wysokienapiecie.pl. Jak ocenia Bartłomiej Derski, w 2022 roku łączne koszty zakupu energii elektrycznej, gazu ziemnego i benzyny dla przeciętnej polskiej rodziny wzrosną o ok. 300 zł miesięcznie względem początku tego roku. Rządowa tarcza antyinflacyjna ograniczy ten wzrost do 200 zł, ale tylko na trzy miesiące. To stawia przed rządem poważne wyzwania co do modyfikacji zarówno dodatku osłonowego jak i innych narzędzi tarczy antyinflacyjnej.
