Emisja obligacji umożliwia jednostkom samorządu terytorialnego i przedsiębiorstwom pozyskanie środków finansowych na inwestycje. Instrument ten może być bardzo przydatny przy realizacji projektów współfinansowanych z Unii Europejskiej w ramach programów operacyjnych przewidzianych na lata 2007-2013.
Samorządy oraz przedsiębiorstwa realizujące inwestycje wsparte ze środków Unii Europejskiej ponoszą wszystkie nakłady inwestycyjne, a następnie czekają na zwrot części pieniędzy z budżetu unijnego. Ten okres między rozpoczęciem i realizacją inwestycji a uzyskaniem refundacji wydatków może oznaczać nawet dwu-, trzyletni niedobór środków finansowych w budżecie gminy lub przedsiębiorstwa. W takiej sytuacji emisja obligacji może pomóc w sprawnym wykonaniu projektu tym beneficjentom, którzy nie dysponują środkami własnymi.
Pozyskane w wyniku emisji obligacji środki mogą pokryć nie tylko wkład własny, ale wartość całego projektu w okresie jego realizacji do czasu uzyskania dofinansowania z UE. Wielkość i termin emisji oraz moment spłaty zobowiązań jest dostosowany do potrzeb emitenta. Obligacje mogą zapewniać finansowanie długoterminowe. Spłata zobowiązań przedsiębiorstw jest zazwyczaj rozłożona na kilka lat, a w przypadku samorządów okres ten bywa dłuższy. Dotychczas najdłuższym terminem do wykupu wyemitowanych obligacji komunalnych było15 lat. Dodatkowo warunki emisji mogą przewidywać rozpoczęcie wykupu obligacji po upływie np. kilku lat. W takiej sytuacji od momentu emisji do momentu wykupu jednostka samorządowa dokonuje tylko wypłaty odsetek, co zmniejsza obciążenie budżetu.
W związku z tym, że program prefinansowania, czyli preferencyjnych pożyczek pomostowych, realizowany w poprzedniej perspektywie finansowej 2004-2006 zapewne nie będzie kontynuowany w nowym okresie programowania 2007-2013, emisja obligacji może być szczególnie ważna dla jednostek samorządu terytorialnego oraz spółek komunalnych. Dla nich duże znaczenie ma zwolnienie z obowiązku przeprowadzenia procedury przetargowej dla organizacji emisji obligacji komunalnych na podstawie obowiązującego prawa zamówień publicznych. Znacznie skraca to czas pozyskania środków oraz ułatwia organizację emisji i jej obsługę.
Warunkująca pozyskanie finansowania zdolność kredytowa podmiotu finansującego inwestycję może być podnoszona przez pozyskanie dodatkowego zabezpieczenia. Emisja obligacji może być zabezpieczona poręczeniem lub gwarancją z Funduszu Poręczeń Unijnych (FPU) bądź też z Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych (KFPK). Obydwoma funduszami zarządza Bank Gospodarstwa Krajowego.
Ze środków FPU może być poręczona emisja obligacji przedsiębiorstwa lub jednostki samorządowej na finansowanie inwestycji dofinansowanych z UE, a dla firm i samorządów realizujących inne inwestycje i pozyskujących środki z emisji obligacji zabezpieczeniem będzie poręczenie ze środków KFPK. Poręczenia i gwarancje spłaty zobowiązań z tytułu emisji obligacji są udzielane do równowartości 5 mln euro.
Bank Gospodarstwa Krajowego od wielu lat jest aktywnym uczestnikiem rynku obligacji komunalnych i korporacyjnych. BGK zatrudnia zespół specjalistów i posiada wiedzę niezbędną do uczestnictwa w procesie finansowania jednostek samorządu terytorialnego i przedsiębiorstw.
MARIUSZ GRAB
dyrektor departamentu skarbu Banku Gospodarstwa Krajowego
