Brzmi to kosmicznie, ale „typoszereg urządzeń tribologicznych” wytwarzanych w Łukasiewicz – Instytucie Technologii Eksploatacji w Radomiu jest jedną z najbogatszych na świecie ofert urządzeń służących do badań i testowania tarcia, zużycia i smarowania materiałów konstrukcyjnych, narzędziowych i biomedycznych w warunkach: od niskich do wysokich temperatur, w kontrolowanej atmosferze lub w próżni.
Umożliwia to badanie stopów, polimerów, kompozytów, powłok (ze szczególnym uwzględnieniem nanostruktur), a także środków smarowych (biodegradowalnych, nietoksycznych, niekancerogennych komponentów).
Typoszereg obejmuje 30 urządzeń do badania i testowania bardzo różnych, tocznych i ślizgowych elementów konstrukcyjnych, poddawanych tarciu, stosowanych w przemyśle maszynowym, transporcie, górnictwie, rolnictwie, przemyśle kosmicznym etc., a także elementów różnorodnych innych obiektów (np.: posadzek, obuwia, mebli, artykułów gospodarstwa domowego, sprzętu sportowego, sprzętu medycznego, naturalnych i sztucznych stawów ludzkich – endoprotez).
Różnorodność konstrukcyjna i materiałowa skojarzeń elementów trących, a także złożoność i interdyscyplinarność zagadnień tarcia powodują, że opracowywanie i wytwarzanie aparatury tribologicznej nie jest możliwe poza ośrodkiem naukowym.
Wymaga podejścia interdyscyplinarnego, łączącego wiedzę z obszarów licznych nauk stosowanych, m.in: inżynierii materiałowej, wytrzymałości materiałów, diagnostyki, mechaniki, informatyki, nauk medycznych, a wyjaśnianie mechanizmów tarcia i zużywania musi być oparte na wiedzy podstawowej – fizyce i chemii.
Ponieważ rzeczywisty kontakt elementów poddawanych tarciu zachodzi na wierzchołkach mikronierówności, badania te wymagają obserwacji i analizy również w nanoskali wymiarowej, na elementarnym poziomie organizacji materii.
Potencjał Łukasiewicz – ITeE w tym zakresie dorównuje, pod względem kompleksowości i unikatowości metod badawczych, najsilniejszym w Europie zespołom naukowym. Stanowi wkład polskiej nauki w tworzenie Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA).
W przypadku Łukasiewicz – ITeE punktem wyjścia do podjęcia prac, które zaowocowały tak bogatą ofertą urządzeń tarciowych, było opracowanie i sukcesywne rozwijanie wspólnego, systemowego podłoża metodologicznego, określonego jako System Badań Tribologicznych.
Łukasiewicz – ITeE, pełniąc rolę jednego z wiodących na świecie ośrodków opracowujących i wytwarzających aparaturę do tribologicznych badań tarcia, zużywania i smarowania, rozwinął obszar działalności naukowej i B+R, który stał się uznaną polską specjalnością naukowo-techniczną. Większość typów opracowanej i wytwarzanej w Centrum Prototypowania Instytutu aparatury zainstalowana została w laboratoriach wszystkich krajowych uczelni technicznych, wielu uniwersytetów i instytutów PAN oraz ośrodków przemysłowych, jak też w licznych laboratoriach uniwersyteckich, instytutowych i przemysłowych kilkunastu krajów świata (m.in. Chiny, Egipt, Chorwacja, Korea Płd., Meksyk).
/>