W dojrzałych gospodarkach ważnym czynnikiem przyczyniającym się do wzrostu gospodarczego są inwestycje dokonywane przez fundusze podwyższonego ryzyka, finansujące przedsięwzięcia znajdujące się we wczesnych etapach rozwoju. Wspieranie tego typu funduszy jest zadaniem Krajowego Funduszu Kapitałowego, powołanego przy Banku Gospodarstwa Krajowego.
Wojciech Kuryłek prezes Banku Gospodarstwa Krajowego Pozyskanie kapitału z tradycyjnych źródeł wymaga posiadania odpowiedniej wiarygodności, wyznaczanej m.in. zdolnością kredytową, historią firmy czy zabezpieczeniami. W wyścigu po unijne wsparcie, kredyty bankowe i środki inwestorów giełdowych uprzywilejowaną pozycję mają firmy o ugruntowanej pozycji. Natomiast wiele perspektywicznych przedsięwzięć znajdujących się w wczesnych fazach rozwoju ma przeważnie trudności w dostępie do źródeł finansowania. Dla instytucji finansowych ich profil jako potencjalnego klienta jest zbyt ryzykowny. Dotyczy to przede wszystkim przedsiębiorstw innowacyjnych, prowadzących działalność badawczo-rozwojową, które nie rozpoczęły jeszcze sprzedaży swoich produktów lub usług. Podmiotami działającymi w obszarach podwyższonego ryzyka są fundusze typu venture capital. Dokonują one inwestycji w przedsięwzięcia, których końcowy sukces jest niepewny. Podwyższone ryzyko wiąże się jednak z możliwością osiągnięcia ponadprzeciętnych zysków. Należy zaznaczyć, że zazwyczaj fundusz jest aktywnym, wspierającym zarząd w realizacji strategii inwestorem, który oprócz kapitału wnosi do firmy wiedzę, doświadczenie i kontakty biznesowe. Działające na polskim rynku fundusze preferują finansowanie średnich i dużych inwestycji. Podaż kapitału dla MSP jest wciąż bardzo niska. Mówi się o luce kapitałowej przede wszystkim dla przedsięwzięć na wczesnym etapie rozwoju. Luka ta ma dwa główne źródła: bardzo wysokie ryzyko, jakim cechują się małe projekty inwestycyjne, oraz względnie wysokie koszty przygotowania inwestycji. Koszty przygotowania i monitorowania małego projektu inwestycyjnego (np. 1 mln euro) są porównywalne z kosztami ponoszonymi przy dużych inwestycjach, natomiast wolumen zysku małych projektów jest niższy, co powoduje, że małe przedsięwzięcia stają się mniej opłacalne. Pobudzenie inwestycji w przedsięwzięcia we wczesnych etapach rozwoju wymaga więc zaangażowania kapitału publicznego, który powinien przyciągnać kapitał prywatny do tego segmentu rynku. Instytucją powołaną w tym celu jest Krajowy Fundusz Kapitałowy (KFK), którego właścicielem na mocy ustawy jest Bank Gospodarstwa Krajowego. Zadaniem KFK jest wspieranie rozwoju funduszy podwyższonego ryzyka. KFK będzie działał na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego. Angażując fundusze publiczne wraz z funduszami inwestorów prywatnych, KFK będzie pełnił rolę funduszu funduszy. Będzie jako inwestor publiczny wspierał fundusze inwestujące w MSP. Udział KFK ograniczy ryzyko inwestorów prywatnych. Fundusz zasilony przez KFK będzie mógł zainwestować w jedną spółkę maksimum 1,5 mln euro. Szczególnie preferowane będą fundusze skoncentrowane na innowacyjnych przedsięwzięciach o wysokim potencjale wzrostu. W programie operacyjnym Innowacyjna Gospodarka na działania realizowane przez KFK przewidziano 180 mln euro z funduszy strukturalnych UE. Liczymy, że dzięki takiej zachęcie fundusze venture capital zaczną poważnie interesować się sektorem MSP. Spodziewamy się, że to zainteresowanie przyniesie w dłuższym okresie znaczące korzyści przedsiębiorcom, inwestorom, jak i całej gospodarce.n