Dofinansowując przedsięwzięcia, Unia Europejska stawia warunek utrzymania trwałości projektu przez pięć lat od jego zakończenia. Warunek ten budził wiele emocji wśród przedsiębiorców i obaw, że nie będą w stanie sprostać takim wymaganiom. W korzystaniu z funduszy strukturalnych nie chodzi jednak o samo ich wydatkowanie, ale o zapewnienie trwałych pozytywnych zmian w gospodarce regionu i kraju.
MONIKA KARWAT-BURY
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Z przepisów prawa, warunkujących przyznanie dofinansowania na projekt, wynika obowiązek utrzymania inwestycji przez okres co najmniej pięć lat po jej zakończeniu w powiecie, w którym została zrealizowana. Spełnienie tego obowiązku podlega monitoringowi. Co to oznacza, że projekt posiada atrybut trwałości? Trwałość projektu mierzona jest przede wszystkim poprzez monitorowanie stopnia utrzymania osiągniętych wskaźników projektu. We wniosku o dofinansowanie zadeklarowane zostały pewne wartości wskaźników, odzwierciedlające cele, które zostaną osiągnięte dzięki realizacji projektu. Wyodrębnia się trzy poziomy trwałości projektu: produktu, rezultatu, oddziaływania. Jeśli elementem projektu był zakup maszyn i urządzeń, utrzymanie wskaźnika produktu oznacza, iż konieczne jest posiadanie zakupionego sprzętu przez pięć lat od zakończenia projektu. Jeśli w trakcie projektu lub do pięciu lat po jego zakończeniu sprzęt ulegnie zużyciu, zniszczeniu czy zamortyzowaniu, firma będzie zobowiązana do zastąpienia go sprzętem o podobnych parametrach. Podobnie w przypadku sprzedaży środków trwałych zakupionych w ramach projektu, w miejsce sprzedanych środków trwałych należy zakupić nowe, o tym samym zastosowaniu. Zgodnie z par. 14 umowy o dofinansowanie należy poinformować na piśmie Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości za pośrednictwem Regionalnej Instytucji Finansujacej o zamiarze sprzedaży środka trwałego (lub np. w przypadku kradzieży). Należy pamiętać, iż zbycie środka trwałego może nastąpić tylko po zakończeniu odpisów amortyzacyjnych. Jeśli jednak sprzedaż nastąpiła przed upływem pięciu lat od zakończenia realizacji projektu, to w ciągu trzech miesięcy od dnia sprzedaży należy zakupić z własnych środków inny środek trwały, który pozwoli zrealizować cele założone w projekcie (przede wszystkim utrzymać wskaźniki rezultatu). Taki obowiązek może być uciążliwy dla tych, którzy kupili środek trwały o przyspieszonej amortyzacji. Nawet jeśli środek trwały nie jest zdatny do użycia po czterech latach użytkowania i został zlikwidowany, to przedsiębiorca musi zakupić nowy lub używany środek trwały o podobnych parametrach w celu utrzymania wskaźnika produktu przez okres pięciu lat. Przy okazji omawiania trwałości projektu na poziomie produktu, należy wspomnieć o przyśpieszonej amortyzacji niektórych środków trwałych, np. komputerów, która może trwać krócej niż pięć lat. Czy przedsiębiorca jest zmuszony po zakończeniu amortyzacji zakupić nowe komputery, tak by utrzymać trwałość projektu przez pięć lat od jego zakończenia? Przedsiębiorca nie musi kupować nowych komputerów dopóki użytkuje te, które nabył w ramach projektu, nawet po ich zamortyzowaniu. Jednak w przypadku zbycia zamortyzowanych komputerów lub ich likwidacji po zakończeniu amortyzacji, zobowiązany jest do zakupienia nowych komputerów, aby utrzymać trwałość projektu przez pieć lat od jego zakończenia.