Zgodnie z definicją (art. 4792 par. 1 k.p.c.) przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. W konsekwencji do kategorii spraw gospodarczych, jako spraw pomiędzy przedsiębiorcami, zostały włączone w szczególności sprawy, w których strona (albo obydwie) jest jednoosobowym przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą i posiadającym inne źródło dochodów, jeżeli zobowiązanie, stanowiące przedmiot sporu, wynika z prowadzonej działalności gospodarczej. Dotychczas sprawy takie były rozpoznawane przez sądy cywilne.

Dodatkowo kognicji sądów gospodarczych poddano sprawy dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczej członków organów spółek kapitałowych i ich likwidatorów (art. 4791 par. 2 pkt 1 kodeksu postepowania cywilnego). Wyłączono zaś z zakresu rozpoznawanych przez sądy gospodarcze sprawy o podział majątku wspólników spółki cywilnej.

Istotną zmianą jest wprowadzenie reguły, że zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez którąkolwiek ze stron, po powstaniu zobowiązania, czyli w trakcie trwania lub nawet przed wniesieniem powództwa, nie wyłącza właściwości sądu gospodarczego do rozpoznania sporu.

Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego ustanowiła również nowe zasady dotyczące określenia właściwości rzeczowej sądów gospodarczych. Dotychczas obowiązujący artykuł 4793 k.p.c. przewidywał ogólną właściwość sądów okręgowych do rozpoznawania spraw w postępowaniu gospodarczym. Wspomnianą ustawą przepis ten został uchylony. Obecnie właściwość rzeczowa sądów gospodarczych regulowana jest ogólnymi przepisami o właściwości rzeczowej (art. 17 k.p.c.). Zgodnie z tym przepisem sądy okręgowe, jako sądy I instancji, są właściwe do rozpoznawania w szczególności następujących kategorii spraw gospodarczych:

•  o prawa majątkowe, których wartość przedmiotu sporu przekracza 100 tysięcy złotych, oprócz spraw o naruszenie posiadania i o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,
•  o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe,
•  o ochronę praw autorskich i pokrewnych oraz dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych o ochronę innych praw dotyczących dóbr niematerialnych,
•  o uchylenie, stwierdzenie nieważności albo o nieistnienie uchwał organów osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną,
•  o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji.

Istotną zmianą jest poddanie wprost kognicji sądów gospodarczych (właściwość funkcjonalna) spraw o nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniom tych sądów oraz ugodom przed nim zawartym, jak również o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej, jeśli sąd gospodarczy byłby właściwy do rozpoznania sporu, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny (właściwość funkcjonalna).

SYLWIA PIOTROWSKA

adwokat w Kancelarii Prawnej GLN