Intencją ustawodawcy zmieniającego ostatnio kodeks postępowania cywilnego było znaczne przyspieszenie postępowania w sprawach gospodarczych poprzez zwiększenie rygoryzmu formalnego, w szczególności w stosunku do profesjonalnych pełnomocników.
SYLWIA PIOTROWSKA
adwokat, Kancelaria Prawna GLN
Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.) oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 235, poz. 1699), która weszła w życie w dniu 20 marca 2007 r., wprowadziła istotne, z punktu widzenia przedsiębiorców, zmiany w zakresie postępowania w sprawach gospodarczych.
Najważniejsze zmiany dotyczą:
- zaostrzenia zasad prekluzji dowodowej,
- wprowadzenia zasady zwrotu pisma procesowego obarczonego brakami formalnymi, a wniesionego przez profesjonalnego pełnomocnika,
- niedopuszczalności powództwa wzajemnego,
- ograniczenia zarzutu potrącenia,
- ograniczenia możliwości dokonywania przekształceń podmiotowych i przedmiotowych,
- rozszerzenia możliwości wyrokowania na posiedzeniu niejawnym,
- ograniczenia kognicji sądu do badania właściwości do rozpoznania sprawy.
W sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy będą miały jednakże zastosowanie przepisy dotychczasowe, aż do czasu ukończenia postępowania w danej instancji.
Nowelizacja k.p.c. istotnie zaostrzyła rygoryzm formalny postępowania w sprawach gospodarczych, w szczególności poprzez ustalenie zasady zwrotu pisma procesowego wnoszonego przez profesjonalnego pełnomocnika, a obarczonego brakami formalnymi.
Dotychczas takie braki mogły być uzupełnione w wyznaczonym przez sąd terminie. Obecnie, zgodnie z dyspozycją art. 4798a par. 4 i par. 5 k.p.c., pismo obarczone brakami formalnymi, a wniesione przez profesjonalnego pełnomocnika w postępowaniu przed sądem I instancji, podlega zwrotowi albo odrzuceniu, bez wzywania do ich uzupełnienia.
W przypadku pism wnoszonych przez samą stronę, sąd wprawdzie również nie wzywa strony do uzupełnienia braków formalnych pisma, jednakże wskazuje braki i poucza o skutkach ponownego wniesienia pisma. Strona może w terminie tygodniowym uzupełnić braki wskazane przez sąd i wnieść uzupełnione pismo ponownie, ze skutkiem od dnia wniesienia pierwszego pisma.
Zaostrzeniu uległy również reguły prekluzji dowodowej, przewidzianej w art. 47912 par. 1 k.p.c. Zamiana ta miała na celu realizację zasady koncentracji materiału dowodowego, jak również wzmożenie aktywności stron postępowania.
Zgodnie z obecnym brzmieniem powołanego przepisu strona może powołać nowe fakty i dowody, nieprzytoczone w pozwie lub w odpowiedzi na pozew, o ile nie mogła ich przytoczyć lub których potrzeba powołania wynikła później, tylko przy zachowaniu dwutygodniowego terminu od dnia, w którym dowiedziała się o zaistnieniu tych okoliczności. Zasada ta dotyczy również zarzutów oraz sprzeciwu od nakazu zapłaty, jak również zgłoszenia dowodu z przesłuchania stron (art. 47914a i 47914b k.p.c.), który powinien być zgłoszony w pierwszym piśmie procesowym. Rygoryzm ten łagodzi, wypracowaną przez orzecznictwo, możliwość powoływania przez sąd sprekludowanych dowodów, w celu realizacji zasady prawdy materialnej.
Kolejną nowością jest regulacja zakazująca wprost wnoszenia w postępowaniu w sprawach gospodarczych powództwa wzajemnego (art. 47914 par. 3 k.p.c.), jak również znaczne ograniczenie możliwości zgłaszania zarzutu potrącenia (art. 47914 par. 4 k.p.c.).
