Jeżeli prowadzone jest postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku upadłego, to wówczas wierzyciele zaspokajani są w kolejności określonej w prawie upadłościowym i naprawczym. Natomiast w postępowaniu upadłościowym kończącym się układem wierzyciele zawierają układ i sami decydują o tym, w jakiej kolejności zostaną zaspokojone ich roszczenia. Niestety tych kwestii ustawodawca nie regulował w ustawie.

Feliks Zedler prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu W razie upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego w pierwszej kolejności zaspokajane są wierzytelności zabezpieczone rzeczowo na majątku upadłego, a osobno zaspokajane są tzw. inne wierzytelności. Artykuły 336, 345 i 346 prawa upadłościowego i naprawczego stanowią, że wierzytelności zabezpieczone rzeczowo na majątku upadłego są zaspokajane z sumy uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu, na którym zabezpieczenie zostało ustanowione według kolejności przysługującego im pierwszeństwa. Wierzytelności zabezpieczone rzeczowo, które nie zostały zaspokojone z sumy uzyskanej ze zbycia rzeczy obciążonej, zostają wówczas zaspokojone z ogólnych funduszów masy według zasad ogólnych. Taka zasada obowiązuje wówczas, gdy upadły był również dłużnikiem osobistym. Natomiast gdyby był wyłącznie dłużnikiem rzeczowym, a nie był dłużnikiem osobistym i w dodatku odpowiadał tylko za cudzy dług, to wówczas wierzyciel rzeczowy niezaspokojony z kwoty uzyskanej ze sprzedaży rzeczy, na której została ustanowiona hipoteka, zastaw albo zastaw rejestrowy, nie może domagać się pozostałej części wierzytelności z ogólnych funduszów masy. W sytuacji odwrotnej, gdy po sprzedaży rzeczy obciążonej hipoteką albo zastawem i po zaspokojeniu wierzycieli mających zabezpieczenie rzeczowe ustanowione na tej rzeczy pozostaną jeszcze wolne środki, to zostaną one przelane do ogólnych środków masy. Z ogólnych funduszów masy wierzyciele zaspokajani są w następujący sposób. Najpierw zostają podzieleni na cztery kategorie. Gdyby jednak kwota nie wystarczyła na zaspokojenie wszystkich wierzycieli zaliczonych do określonej kategorii, to wówczas zostaje podzielona w sposób proporcjonalny do wysokości każdej wierzytelności umieszczonych w danej kategorii. Na przykład do kategorii pierwszej zalicza się m.in. koszty postępowania upadłościowego oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe pracowników, należności ze stosunku pracy, należności rolników za ostatnie dwa lata z tytułu umów za dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa, renty za wywołanie niezdolności do pracy, kalectwa i śmierci oraz ciążące na upadłym zobowiązania alimentacyjne i wierzytelności powstałe na skutek zależności syndyka, należności z umów wzajemnych zawartych przez upadłego jeszcze zanim została ogłoszona upadłość, a wykonania tych umów domagał się syndyk albo zarządca. W kategorii drugiej zaspokajane są podatki i inne daniny publiczne oraz niepodlegające zaspokajaniu w kategorii pierwszej należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne należne za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości wraz z należnymi odsetkami i kosztami egzekucji. Do kategorii trzeciej należą tzw. inne wierzytelności, jeżeli nie podlegają zaspokojeniu w kategorii czwartej, wraz z odsetkami za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości, odszkodowaniem umownym, kosztami procesu i egzekucji. Kategoria czwarta to m.in. należności z tytułu darowizn i zapisów, sądowe i administracyjne kary grzywny. Głosowanie nad układem odbywa się w grupach. Sędzia komisarz dokonuje podziału wierzycieli i zalicza ich do poszczególnych grup, pod warunkiem że zgodzili się wziąć udział w układzie. Musi przy tym uwzględnić art. 278 prawa upadłościowego i naprawczego. Grupę, do której zaliczeni są pozostali wierzyciele, sędzia komisarz może podzielić jeszcze według innych kryteriów, które sam przyjmie na przykład na grupę wierzycieli dostawców, wierzycieli kooperantów. Jednak jest to podział wyłącznie do celów głosowania.