Unie kredytowe reprezentują spółdzielczy model zarządzania. Zrzeszają na zasadzie członkostwa osoby, które na przykład łączy ten sam zakład pracy, miejsce zamieszkania czy stowarzyszenie. Są one własnością swoich członków, którzy jednocześnie gromadzić w nich oszczędności, otrzymywać pożyczki. Obecnie do unii kredytowych należy 200 mln ludzi ze 101 krajów świata. Największą organizacją skupiającą unie kredytowe jest Światowa Rada Unii Kredytowych. Od lipca br. na jej czele stoi Polak – Grzegorz Bierecki – jeden z twórców polskich SKOK-ów.
Dobre tradycje unii kredytowych
Unie kredytowe korzystają z rozwiązań spółdzielczości finansowej, które w Europie w połowie XIX wieku wprowadzali i rozwijali Friedrich Wilhelm Raiffeisen oraz Franz Herman Schultze. Ich celem było ograniczenie narastającej biedy w środowiskach wiejskich, którą pogłębiały dodatkowo lichwiarskie pożyczki. Idea spółdzielczości finansowej wraz z emigrantami dotarła do Ameryki. W Stanach Zjednoczonych unie kredytowe upowszechniły się na początku 20 wieku. W 1934 roku zostało założone amerykańskie Krajowe Stowarzyszenie Unii, a dwie dekady później rozszerzyło swoją działalność na inne kraje. W latach 1960-1970 amerykański, kanadyjski oraz australijski ruch spółdzielczości finansowej systematycznie zwiększał swoje wpływy na różne części świata. Od 1971 roku działalność rozpoczęła Światowa Rada Unii Kredytowych (WOCCU) i do dziś jest najważniejszą instytucją działającą w imieniu zrzeszonych w niej instytucji finansowych.
SKOK-i, czyli polskie unie kredytowe
Pod koniec XIX wieku na ziemiach polskich na wzór kas Raiffeisena powstały spółdzielcze kasy oszczędnościowo-pożyczkowe. Od nazwiska ich propagatora dr. Franciszka Stefczyka przeszły do historii jako Kasy Stefczyka. Działały po to, by zapewnić niezamożnym ludziom dostęp do nisko oprocentowanych pożyczek, które dawały szanse na poprawę jakości i warunków życia. W latach 1918-1939 szybko zyskały na popularności, należało wówczas do nich ponad półtora miliona ludzi. Spółdzielcze kasy odegrały ogromną rolę w budowie polskiego sektora usług i drobnej przedsiębiorczości. Druga wojna światowa przerwała ich rozwój. SKOK-i odrodziły po zmianach ustrojowych w latach 90. Choć odtworzone zostały na wzorcach amerykańskich unii kredytowych, jednak w swojej działalności hołdują przedwojennym tradycjom Kas Stefczyka.
Siła tkwi w jedności
W całym ruchu unii kredytowych nie tylko przesłanki ekonomiczne stanowiły fundament jego działalności. Chodziło w nim nie tylko o umożliwienie ludziom równego dostępu do usług finansowych, ale również o rozwijanie myśli solidaryzmu społecznego, uwrażliwianie na potrzeby innych i wspólne działanie dla ich dobra.
Światowa Rada, która propaguje działalność unii kredytowych, pracuje również na rzecz podnoszenia bezpieczeństwa, efektywności obrotu poprzez usprawnianie systemów zarządzania, pomoc w opracowywaniu regulacji prawnych sprzyjających rozwojowi spółdzielni finansowych w danych krajach. WOCCU współpracuje ze Światowym Forum Liderów Kobiet (Global Womens Leadership Forum), które zajmuje się sprawami zaangażowania kobiet w funkcjonowanie światowego ruchu unii kredytowych. W wielu rejonach globu organizacja ta dąży do aktywizacji kobiet, które wykorzystywać będą swój potencjał, wiedzę i kwalifikacje służące rozwojowi związanej z nimi społeczności.
Światowa Rada opiniuje projekty zmian przepisów dla najważniejszych na świecie organizacji, takich jak: Komitet Bazylejski, Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy, G20 czy Bank Rozrachunków Międzynarodowych. Z WOCCU współdziałają rządy wielu państw, fundacje czy też instytucje międzynarodowe. Są to między innymi Bank Światowy, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Azjatycki Bank Rozwoju, a także Fundacja Billa i Melindy Gates. Wspólnie z Ministerstwem Rolnictwa USA unie kredytowe wspomagają rozwój terenów wiejskich na Sri Lance, prowadzą także akcje edukacyjne mające na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się AIDS w Kenii, a w 2010 roku pomagały mieszkańcom Haiti poszkodowanym przez trzęsienie ziemi. Aktualnie Światowa Rada wdraża ponad 250 programów, które pomagają zmienić życie ludzi.
Wybierając wspólną drogę
Światowa Rada Unii Kredytowych dzięki współpracy ze środkami masowego przekazu oraz obchodom Międzynarodowego Dnia Unii Kredytowych zwiększa świadomość społeczną związaną z kasami kredytowymi. Od 1948 roku w trzeci czwartek października unie kredytowe obchodzą swoje święto. Wydarzenie to stanowi wyjątkową okazję do zaakcentowania prospołecznej i ekonomicznej roli tych instytucji o charakterze spółdzielczym. Mottem tegorocznego święta, które przypada 17 października jest hasło: „Unie kredytowe jednoczą się dla dobra: lepsza droga”.
Grzegorz Bierecki, przewodniczący WOCCU o wyzwaniach, jakie stoją przed uniami kredytowymi mówi: - Następuje zglobalizowanie modelu unii kredytowych. Dotychczas były to rozwiązania krajowe czy regionalne - teraz mamy do czynienia z sytuacją, w której model funkcjonowania unii kredytowych wynika z prac międzynarodowych instytucji i ujednolica się globalnie.