Bogusław Grabowski, Leszek Pawłowicz i Mirosław Gronicki to niektórzy z ekonomistów, uczestników Europejskiego Kongresu Ekonomicznego w Sopocie, którzy przedstawili najważniejsze rekomendacje dla Polski i Europy. Tezy te można traktować jako spis zadań dla polityków na najbliższe miesiące.
Zarządzanie wartością banków w warunkach globalnej destabilizacji
Polska powinna uczestniczyć w budowaniu nowych, unijnych zasad zarządzania w sytuacji kryzysu w sektorze finansowym, a w tym celu współtworzyć regulacje dotyczące kontrolowanej likwidacji banku działającego w skali transgranicznej. Chodzi między innymi o:
● zakaz transferu przez grupy bankowe aktywów bez gwarancji bezpieczeństwa dla spółek transferujących,
● wdrożenie obligatoryjnych planów naprawczo-restrukturyzacyjnych, utworzenie zharmonizowanej sieci funduszy restrukturyzacyjnych,
● wprowadzenie wymogu fizycznej alokacji kapitału przez instytucję kredytową w kraju goszczącym na pokrycie ryzyka działalności.
Polska powinna uczestniczyć też w wypracowywaniu rozwiązań przenoszących na grunt europejski postanowienia Bazylei III.
Głównym wyzwaniem dla banków, zwłaszcza w Polsce, wynikających z nowego ładu regulacyjnego, czyli Bazylei III, będzie zwiększenie udziału stabilnych i długoterminowych źródeł finansowania. Konieczne jest aktywne promowanie tych źródeł, edukacja klientów, zachęty podatkowe w zakresie długoterminowych form oszczędzania oraz stworzenie korzystnych ram prawnych dla upowszechnienia długoterminowych instrumentów zabezpieczonych wierzytelnościami hipotecznymi.
Zarządzanie wartością przedsiębiorstw o znaczeniu strategicznym
Jeżeli Polska chce wykorzystać szansę, jaką stanowią potencjalnie bogate zasoby gazu łupkowego, powinna przygotować się do tego z odpowiednim wyprzedzeniem. Potrzebna jest polska strategia wykorzystania zasobów gazu łupkowego. Najważniejsze jej elementy powinny obejmować m.in. uwzględnienie perspektywy wzrostu znaczenia gazu naturalnego w polskiej polityce energetycznej. Ważne też jest, by wpisać gaz łupkowy w europejską politykę energetyczno-klimatyczną i przekonać partnerów w UE do znaczenia tego surowca w budowie gospodarki niskoemisyjnej.
Kolejna sprawa dotyczy spółek Skarbu Państwa. Należy skupić prawa korporacyjne Skarbu Państwa w jednym organie, który zaszczepiłby w spółkach zasady gospodarki rynkowej. W tym celu należy:
● zarządzać wartością w przedsiębiorstwach o znaczeniu strategicznym w sposób zapewniający atrakcyjną stopę zwrotu dla wszystkich akcjonariuszy,
● wprowadzić dla spółek z udziałem Skarbu Państwa wskaźniki sukcesu, takie jak zwrot z kapitału, zysk operacyjny, relacja kosztów do dochodów czy udziały w rynku, co doskonaliłoby relacje inwestorskie i zwiększało atrakcyjność inwestycyjną. Tak zdefiniowane cele i wskaźniki sukcesu byłyby podstawą oceny zarządów i rad nadzorczych,
● rozważyć powołanie funduszu majątku narodowego, który przejąłby od państwa udziały w spółkach i zarządzałby nimi na zasadach funduszu inwestycyjnego.
Infrastruktura energetyczna, transportowa i nieruchomości
Należy stworzyć spójną narodową strategię rozwoju infrastruktury, która określi priorytety inwestycyjne, ale przede wszystkim wskaże i zapewni długookresowe oraz stabilne źródła finansowania. Przyszłe finansowanie rozwoju infrastruktury wymaga znaczącego wzrostu udziału sektora prywatnego. Natomiast wzrost pozabudżetowego finansowania wymaga stworzenia infrastrukturalnego funduszu gwarancyjnego, nieobciążającego budżetu i długu publicznego, a pozwalającego na zabezpieczenie ryzyka.
Ważne jest przygotowanie harmonogramu i planu działania związanego ze wzrostem znaczenia wymiany transgranicznej energii elektrycznej w Polsce.
Należy stworzyć warunki dla rozwoju w Polsce komercyjnego budownictwa czynszowego, z wykorzystaniem funduszy prywatnych. Umożliwi to zmiana zasad ochrony lokatorów spoza zasobu publicznego oraz instrumenty podatkowe i instytucje funduszy nieruchomościowych.
Zwiększenie skali budownictwa, w tym czynszowego, oraz prowadzenie racjonalnej urbanizacji miejskiej wymaga równoczesnego rozwoju infrastruktury. Będzie to możliwe tylko w drodze regulacji ustawowych tworzących nowe zasady finansowania oraz wtedy, gdy zastosowany będzie racjonalny podział kosztów budowy między gminą, inwestorami prywatnymi i użytkownikami. Ważna rolę może także odegrać uruchomienie funduszu rozwoju urbanistycznego.
Polityka klimatyczna Unii Europejskiej powinna respektować specyfikę i różnorodność krajów członkowskich szczególnie pod względem paliw, jakie są dla tych krajów dostępne. W Polsce i wielu innych krajach naszego regionu energia elektryczna wytwarzana jest głównie z węgla. Otoczenie regulacyjne powinno stymulować do stosowania maksymalnie czystych i przyjaznych środowisku technologii, ale nie powinno wykluczać z zastosowania praktycznie jedynego paliwa dostępnego w wielu państwach członkowskich, czyli właśnie węgla.
Europejska polityka energetyczna wymaga rewizji, zwłaszcza w zakresie podejścia do CO2. Wspólny europejski rynek energetyczny oznacza możliwość rozliczenia przyjętych zobowiązań w ujęciu całego rynku, a nie poszczególnych rynków krajowych. Takie ujęcie pozwoli na europejski miks paliwowy, pozyskiwanie energii ze źródeł dominujących w danym kraju (Francja – atom, Skandynawia – woda, Polska, Niemcy – węgiel, Włochy, Portugalia, Hiszpania – słońce). Niezależnie od tego kraje europejskie powinny ocenić możliwość rozbudowy energetyki opartej na wietrze oraz biomasie z zastrzeżeniem konieczności zmian obecnych uregulowań, które powodują, że spala się dobre drewno, którego brakuje innym przemysłom.