Rozpoczęcie działalności biznesowej na Ukrainie nigdy nie było tak łatwe jak teraz. Powraca dobra koniunktura i atmosfera sprzed kryzysu sprzyjająca inwestycjom
Do momentu wybuchu kryzysu w 2008 r. rynek tego kraju był nadal daleki od nasycenia, a rosnące dochody społeczeństwa ukraińskiego stwarzały dobre perspektywy dla polskich firm.
– Odnotowywana obecnie stabilizacja gospodarcza i polityczna na Ukrainie pozwala zakładać, iż zainteresowanie ukraińskim rynkiem ponownie wzrośnie – mówi radca, minister Andrzej Grabowski, szef Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji w Kijowie.
– Liczymy na pakiet reform prezydenta Wiktora Janukowycza. Reforma podatkowa, sądownictwa, rozwiązanie tak trudnych problemów dla inwestorów jak kwestia ziemi i wiele innych. To wszystko zapowiedzi i już wdrożone decyzje idące w bardzo dobrym kierunku – mówił Jacek Piechota, prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej i były minister gospodarki podczas lutowego Polsko-Ukraińskiego Szczytu Gospodarczego i Forum Regionów w Warszawie.

Rynek dużych możliwości

Wśród obszarów, gdzie polski biznes może znaleźć swoje miejsce, prezes PUIG wymienia energię odnawialną, biotechnologię, przetwórstwo rolne. – Praktycznie w każdej branży można tam teraz zaistnieć. Nisze można znaleźć praktycznie w każdym sektorze – mówił Jacek Piechota. – Nie ma jednak co liczyć na to, że można wejść tam z byle czym. Trzeba mieć dobrą technologię i dobry produkt – zastrzega.
Były minister gospodarki przyznał, że nadal jest to trudny rynek, ale jak podkreślił – najlepsze interesy robi się wtedy, kiedy jest się pionierem. Dlatego jego zdaniem polscy przedsiębiorcy powinni wejść na Ukrainę, zanim sytuacja tam ostatecznie się unormuje, bo wtedy może być już na polskie biznesy za późno, gdyż konkurencja będzie zbyt wielka.
Na razie Jacek Piechota radzi, aby przed rozpoczęciem interesów na Ukrainie skorzystać z usług dobrej firmy konsultingowej i zawsze bardzo dokładnie sprawdzać ukraińskiego partnera.

Już tam jesteśmy

Polskie firmy zainwestowały na Ukrainie ponad 935 mln dol. Powrót naszego biznesu do tego kraju rozpoczął się w 2001 roku, gdy zaczęły tam inwestować również mniejsze przedsiębiorstwa. W samej specjalnej strefie ekonomicznej Jaworów polskie inwestycje przekroczyły 12 mln dol. Produkuje się tam materiały budowlane, wyroby z tworzyw sztucznych, farby, lakiery, artykuły spożywcze i witaminy.
Na Ukrainie jest już ponad 1800 polskich firm, dominuje mały i średni biznes, firmy handlowe. Ale nie brakuje też przedstawicieli dużego przemysłu.
W Czernihowie Polacy zainwestowali w produkcję kabli, w Charkowie w meble. W Ługańsku pojawiła się firma WIKO produkująca meble biurowe i sklepowe, kolejne inwestycje to lwowski dom towarowy, salony odzieżowe firmy LPP czy hotel Adria w Kijowie. Bydgoski Romet wspólnie z Ukraińcami zainwestował 623 tys. dol. w produkcję rowerów górskich. Do największych polskich inwestycji na Ukrainie należy nowo otwarta fabryka Can-Pack, która po zwiększeniu zdolności wytwórczych może produkować nawet 2 mln puszek rocznie. Wykaz uzupełniają: PKO BP, PKM Duda, Nowy Styl i Forte, a także Cersanit, Barlinek, Inter Groclin.
Według danych Państwowego Komitetu Statystyki Ukrainy do 1 stycznia 2011 r. polskie przedsiębiorstwa zainwestowały na terenie Ukrainy 935,8 mln dol. Polska zajmuje 12. miejsce na liście największych inwestorów zagranicznych na Ukrainie, za Włochami (982,4 mln dol.), a przed Szwajcarią (859,4 mln dol.), choć jej udział w łącznej kwocie zrealizowanych dotąd w tym kraju inwestycji zmniejszył się w 2010 r. z 2,2 proc. do 2,1 proc.
W ciągu całego 2010 r. polskie inwestycje na Ukrainie zwiększyły się o 67 mln dol. przy czym zdecydowana większość tego przyrostu przypadła na III kwartał, w trakcie którego napłynęło z Polski 63,5 mln dol. W 2010 roku łączna kwota zainwestowanego na Ukrainie polskiego kapitału zwiększyła się o 7,7 proc., podczas gdy łączne inwestycje zagraniczne w tym kraju wzrosły o 11,6 proc.

Najlepsze perspektywy

Przy coraz lepszej koniunkturze na ukraińskim rynku do perspektywicznych kierunków na tym rynku zaliczyć należy:
● energetykę – inwestycje w pozyskiwanie surowców energetycznych (zwłaszcza węgla i gazu ziemnego oraz surowców odnawialnych); dostawy maszyn, urządzeń i technologii do modernizacji i podwyższania poziomu bezpieczeństwa produkcji w sektorach pozyskiwania surowców energetycznych, wytwarzania i przesyłu energii; dostawy maszyn, urządzeń i technologii energooszczędnych.
● branżę rolno-spożywczą – inwestycje w hodowlę zwierząt i uprawę roślin oraz przetwórstwo rolno-spożywcze; dostawy maszyn, technologii i know-how;
● budownictwo – inwestycje w budownictwo mieszkaniowe, dostawy i/lub produkcja maszyn, urządzeń i materiałów wykończeniowych, inwestycje infrastrukturalne;
● sektor dóbr konsumpcyjnych – dostawy i/lub produkcja sprzętu AGD, odzieży, kosmetyków, farmaceutyków;
● sektor usług – zwłaszcza usługi lecznicze, edukacyjne, turystyczne.
Warunki prawne działania na ukraińskim rynku
Podatki
Z początkiem 2011 roku opodatkowanie stało się bardziej przejrzyste. Liczba stawek podatków została zredukowana przez wchodzący w życie nowy kodeks podatkowy.
Obecnie wszystkie formy działalności podmiotów prawnych są opodatkowane stawką 23 proc. Dla niektórych rodzajów przedsiębiorstw mogą być stosowane niższe stawki, nawet do 0 proc. Ponadto stawki mają maleć z roku na rok do 16 proc. w 2014 r.
Dochód podmiotów prawnych jest opodatkowany tak jak dochód spółek albo zgodnie z indywidualnym podatkiem dochodowym.
Nowe perspektywy gospodarcze pojawiają się dzięki proponowanej liberalizacji rynku i statutu dotyczącego podatku liniowego. Ułatwi to życie wielu przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą, dla których dotychczasowy system był zbyt skomplikowany.
Zakładanie spółek
Ukraińskie spółki powstają poprzez wpis do rejestru państwowego (EDRPOU).
Przedsiębiorcy mają do dyspozycji następujące rodzaje spółek:
● spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (TOV),
● spółkę z dodatkową odpowiedzialnością (TDV),
● pełną spółkę (PT),
● spółkę komandytową (KT),
● publiczną i prywatną spółkę akcyjną (AG).
Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością można już założyć z kapitałem 100 euro. Umożliwia to wszystkim przedsiębiorcom korzystanie z tak zwanej zasłony korporacyjnej bez konieczności angażowania zbyt dużego kapitału.
Zagraniczne osoby prawne i fizyczne mają możliwość założenia firmy na takich samych warunkach jak Ukraińcy.
Nabywanie nieruchomości
Nabycie lub długotrwały, przekraczający trzy lata najem lub dzierżawa gruntów lub budynków wymaga notarialnego poświadczenia umowy i jej państwowej rejestracji, jak również państwowej rejestracji prawa własności na nieruchomości.
Obcokrajowcom nie zezwala się na nabywanie powierzchni rolnych. Natomiast w pozostałych kwestiach pozycja prawna Ukraińców i cudzoziemców w odniesieniu do nieruchomości jest w zasadzie zrównana. Ważny wyjątek dotyczy tego, że obcokrajowiec nie może posiadać gruntów poza obszarami zasiedlonymi, choć i tu występują odstępstwa.
Źródło: Kancelaria Prawna e|n|w|c
Najważniejsi polscy inwestorzy
PKO BP – właściciel Kredobanku
Pekao SA – właściciel UniCredit Ukraina
Getin Holding – właściciel większości udziałów w Plus Banku
PZU SA – właściciel PZU Ukraina
Cersanit – fabryka wyrobów sanitarnych w Nowogradzie Wołyńskim
Barlinek – zakłady drzewne w Winnicy, produkcja podłóg drewnianych
Can-Pack – producent puszek do napojów
Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych – właściciel zakładu Bella na Ukrainie
Inter-Groclin – fabryka foteli samochodowych
Nowy Styl – fabryka mebli
Black Red & White – fabryka mebli
Forte – fabryka mebli
Sanitec Koło – fabryka płytek ceramicznych w obwodzie chmielnickim
PKM Duda – hodowla i przetwórstwo mięsa
Źródło: WPHiI polskiej ambasady na Ukrainie
Podatki są niskie, ale formalizm odbiega od europejskich norm
Mgr Oksana Mykhailiuk | partner w Kancelarii Prawnej e|n|w|c w Kijowie
Obecnie procedury dotyczące rozpoczęcia działalności gospodarczej na Ukrainie trwają około 2 tygodni. Z punktu widzenia bezpieczeństwa i przejrzystości przepisów najlepszym rozwiązaniem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Wymogi dotyczące kapitału zakładowego, jak również opłaty rejestracyjne w zakresie rejestracji spółki z o.o. nie powinny przekroczyć ok. 200 euro. Z tego względu zarówno spółki kapitałowe, jak i osoby fizyczne nie powinny mieć trudności z rozpoczęciem własnej działalności gospodarczej.
Przed rozpoczęciem działalności warto jednak zwrócić uwagę na wiele wymogów formalnych dotyczących przede wszystkim dość skomplikowanego systemu podatkowego. Wprawdzie podatki na Ukrainie są niższe niż w pozostałych krajach europejskich, jednak ich liczba jak również formalizm wymaganych sprawozdań znacznie odbiega od europejskich norm. Z tego względu dla uniknięcia problemów w prowadzeniu działalności często nieodzowne staje się skorzystanie z pomocy dobrego prawnika i doradcy podatkowego.
Obecnie najbardziej dochodowe na rynku lokalnym stają się inwestycje w strategiczne dziedziny, takie jak rolnictwo, biorąc pod uwagę zasoby naturalne kraju. Ponieważ Ukraina nie inwestuje w modernizację tego sektora, inwestycje zagraniczne są mile widziane i mogą przynieść duże zyski. Ponadto istnieje ogromny potencjał na projekty związane z branżą IT. Prawidłowe rozwinięcie całej infrastruktury może prowadzić do powstania drugiej doliny krzemowej, z podobnymi zyskami, lecz przy znacznie mniejszym nakładzie finansowym.