Kryzys czyści polską gospodarkę. W pierwszym półroczu tego roku liczba upadłości wzrosła o blisko 10 procent w stosunku do 2009 roku, który był najgorszy od pięciu lat. Najczęściej plajtę ogłaszają firmy budowlane
Rok 2010 może zamknąć się rekordową liczbą upadłości – prognozuje dr Paweł Antonowicz w raporcie przygotowanym dla Konferencji Przedsiębiorców Finansowych w Polsce. Tylko w pierwszym półroczu bankructwo ogłosiły 332 firmy. To o 10 proc. więcej niż w pierwszym półroczu ubiegłego roku, który i tak był najgorszy pod tym względem od 5 lat. Cały rok może być nawet o jedną trzecią gorszy od ubiegłego i przekroczyć 900 firm, bo części plajt z pierwszego półrocza jeszcze nie ujawniono.

Problem z kredytami

Najczęściej upadłość dotykała firm budowlanych, tych zajmujących się produkcją urządzeń i instrumentów dla przemysłu, a także handlem hurtowym. W przypadku tych pierwszych decydującym czynnikiem jest trwająca od ponad roku zapaść sektora, który został odcięty od zewnętrznego finansowania w postaci kredytów. Kłopoty pogłębiła ciężka zima. Drugim zaszkodził brak inwestycji, wstrzymanie się z rozbudową i odnawianiem parku maszynowego z powodu wciąż niepewnej sytuacji na rynku. Hurtownie zaś, walcząc o klientów, tak bardzo obniżyły marże – nawet do 1 proc. – że potraciły płynność finansową.
W stosunku do liczby zarejestrowanych firm najwięcej upadło ich w woj. zachodniopomorskim, dolnośląskim i warmińsko-mazurskim. Blisko 70 proc. bankrutów to spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, co siódme to działalność gospodarcza prowadzona indywidualnie bądź w formie spółki cywilnej.
Ubiegły rok był pierwszym od 2002, w którym liczba upadłości zwiększyła się w stosunku do poprzedniego roku. Bankructw było o 64 proc. więcej niż w 2008 r. Upadły 693 przedsiębiorstwa. W tym samym czasie z rejestru podmiotów gospodarczych REGON zniknęło 357,5 tys. firm. Oznacza to, że na każdą upadłość przypada blisko 500 likwidacji firm. W gospodarce to jednak naturalny proces. W ich miejsce powstają nowe przedsiębiorstwa. W pierwszym kwartale tego roku powstało prawie 208 tys. nowych firm. W większości są to małe i mikrofirmy.

Rekordowe Czechy

Oczyszczające skutki kryzysu widać w całej Europie. Z danych firmy Creditreform wynika, że największy wzrost liczby upadłości zanotowano w ubiegłym roku w Hiszpanii – 93,8 proc., i w Irlandii – 81,1 proc. Średnia dla UE-15 wyniosła 22 proc., a dla nowych krajów UE – 44,1 proc. Rekordzistami są tu Czechy – 82,5 proc. i Łotwa – 69,1 proc.
Fala bankructw jest zwykle opóźniona w stosunku do wyników gospodarki. Pierwsze miesiące kryzysu firmy mogą przetrwać dzięki posiadanym zasobom. Potem ratują się cięciem kosztów. Z opóźnieniem pojawiają się też problemy z windykacją . W ostatniej kolejności decydują się na ogłoszenie plajty. Wreszcie sama formalna procedura upadłościowa wymaga czasu.
Tak było także dekadę temu, gdy spowolnienie gospodarcze wywołane kryzysem na rynkach azjatyckich i w Rosji w 1998 r., a także pęknięciem w 2000 r. internetowego bąbla spekulacyjnego na światowych giełdach, swoje dno osiągnęło w Polsce w połowie 2001 r.
Szczyt upadłości miał u nas miejsce w 2002 i 2003 r. Wtedy to liczba bankrutów sięgała dwóch tysięcy rocznie, blisko trzykrotnie przekraczając obecną.