Jaki sposób budowy sieci szerokopasmowej jest dla samorządu najlepszy – przez zakład budżetowy, zewnętrzną firmę czy partnerstwo publiczno-prywatne? Na jakie elementy przygotowania budowy lokalnej sieci teleinformatycznej samorząd powinien zwracać szczególną uwagę?
Marek Staniewski
dyrektor wydziału informatyki w Urzędzie Miasta w Bydgoszczy
To, który z wariantów prowadzenia inwestycji i eksploatacji sieci teleinformatycznej jest najkorzystniejszy dla gminy, zależy od miejsca i roli, jakie gmina może odgrywać na rynku usług telekomunikacyjnych. W każdej gminie taki rynek istnieje. Inaczej sytuacja wygląda w dużych miastach, gdzie poza infrastrukturą ogólnopolskich operatorów, swoje sieci budują także lokalni operatorzy i świadczą usługi dostępu do internetu, telewizji kablowej itp. W mniejszych gminach rynek jest często zmonopolizowany przez jednego właściciela infrastruktury i dostawcę usług.
Zgodnie z intencjami projektu ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci szerokopasmowych w telekomunikacji działania samorządu powinny skupiać się na realizowaniu inwestycji na obszarach, gdzie zostało zdiagnozowane zjawisko wykluczenia cyfrowego, a operatorzy komercyjni nie prowadzą i nie zamierzają prowadzić inwestycji. Konsekwencją takiego podejścia będzie skuteczne uniemożliwienie gminom samodzielnego prowadzenia lub uczestniczenia w przedsięwzięciach o charakterze dochodowym. To z kolei w połączeniu z nowelizacją ustawy o finansach publicznych likwidującą zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze sprawi, że jedyną formą prowadzenia działalności w obszarze sieci teleinformatycznych będą jednostki budżetowe. Ta forma organizacyjna, choć nie pozwala na aktywne uczestniczenie gminy w rynku usług telekomunikacyjnych, umożliwia podejmowanie działań, które mogą stymulować rozwój lokalnego rynku. Mam na myśli zarówno budowę, jak i udostępnianie gminnej infrastruktury teletechnicznej powstającej często przy okazji innych inwestycji, np. budowy infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, masztów dla systemów radiowych itp.
Najważniejszą odpowiedzialnością samorządu jest koordynacja planów inwestycyjnych własnych i innych podmiotów gminnych odpowiedzialnych za rozwój i utrzymanie infrastruktury drogowej, wodno-kanalizacyjnej czy ciepłowniczej. Dobre zsynchronizowanie planów inwestycyjnych może przynieść zarówno wymierne korzyści finansowe, jak i zdecydowanie skrócić proces inwestycyjny.
Internet jest taką samą usługą jak dostęp do sieci elektrycznej, wodnej czy telewizji. Samorząd nie ma formalnych narzędzi pozwalających mu na działanie w roli usługodawcy. Należy więc wspierać lokalnych przedsiębiorców, pozostawiając im świadczenie usług dostępu do internetu.
Bardzo istotny jest proces konsultacji społecznych. Pozwala wskazać zarówno obszary, na których zasadna jest realizacja inwestycji komunalnych, jak i określić usługi, którymi mieszkańcy są zainteresowani.
W Bydgoszczy wspólnie z Centrum Analiz Społecznych i Rynkowych, działającym przy Wyższej Szkole Gospodarki, prowadzimy badania mające na celu ocenę stopnia dostępu do usług internetowych w mieście. Co roku ankieterzy odwiedzają ok. 400 gospodarstw domowych, zadając pytania dotyczące obecnego wykorzystania technologii internetowych. Wyniki pozwalają na racjonalne, zgodne z oczekiwaniami mieszkańców przygotowywanie planów inwestycyjnych.