Czy zgodnie z obowiązującymi przepisami możliwe jest indywidualne wykonywanie nadzoru w spółce akcyjnej?
dr hab. Katarzyna Bilewska
adwokat Of Counsel w Kancelarii Salans
Jedną z cech spółki akcyjnej jest instytucjonalizacja nadzoru nad działalnością spółki przejawiająca się w powołaniu rady nadzorczej. Jednocześnie, w przeciwieństwie chociażby do spółki z o.o., akcjonariusze nie mają prawa sprawowania indywidualnego nadzoru. Posiadają jedynie – i to w ograniczonym zakresie – prawo do informacji o stanie spraw spółki.
Rada nadzorcza w spółce akcyjnej działa co do zasady kolegialnie, podejmując w zakresie swoich kompetencji uchwały. Istnieje jednak możliwość odstąpienia od zasady kolegialności przez delegowanie członka tego organu do samodzielnego wykonywania czynności nadzorczych. Delegacji takiej może dokonać rada nadzorcza uchwałą. Powinna ona określać członka rady, którego delegacja dotyczy, oraz precyzyjnie określać czynności nadzorcze, do których jest powołany. Rada nadzorcza nie może dokonać delegacji swojego członka do czynności nadzorczych na czas nieoznaczony (w sposób stały), lecz na pewien czas określony, w zakresie wyznaczonym naturą i charakterem konkretnych zleconych czynności. Po wykonaniu określonych w uchwale czynności, delegacja ustaje.
W przypadku wyboru rady nadzorczej w głosowaniu oddzielnymi grupami prawo do delegowania członka rady do indywidualnego i stałego wykonywania czynności nadzorczych ma też grupa akcjonariuszy dokonująca wyboru członków rady. Grupa akcjonariuszy jest ciałem swoistym, epizodycznym. Jej byt wyczerpuje się z odbyciem walnego zgromadzenia dokonującego wyboru rady nadzorczej oddzielnymi grupami. Tym samym w praktyce grupa, która chce, aby wskazany przez nią członek rady miał prawo do sprawowania stałego, indywidualnego nadzoru, powinna, dokonując wyboru członka rady, jednocześnie delegować go w trybie art. 390 par. 2 k.s.h. do stałego, indywidualnego wykonywania czynności nadzorczych.
Delegacja przez grupę akcjonariuszy daje prawo wskazanemu członkowi rady nadzorczej do podejmowania w zasadzie wszelkich (a nie, jak w przypadku delegacji przez radę, określonych) czynności nadzorczych i do uczestnictwa w posiedzeniach zarządu.