Wielka Brytania była jednym z pierwszych krajów, który zdecydowanie zareagował na kryzys. Jesienią 2008 roku władze postanowiły dokapitalizować, a następnie znacjonalizować niektóre krajowe instytucje finansowe.



Przejęcie kontroli nad kilkoma najważniejszymi bankami w kraju (Lloyds i Royal Bank of Scotland) oraz wpompowanie w system finansowy setek miliardów funtów miało zapobiec pogłębianiu się kryzysu.
Uznano, że ten cel uświęca podjęte środki, tzn., że trzeba za wszelką cenę wyjść z recesji oraz wzmocnić instytucje finansowe, nie bacząc na to, jak poważne będzie to miało konsekwencje dla zadłużenia kraju.
Oblicza się, że w wyniku tej akcji dług publiczny Wielkiej Brytanii wzrośnie do prawie 60 proc. PKB w 2009 r. i 70 proc. PKB w roku przyszłym.
Oznaczałoby to, że brytyjski dług przekroczyłby próg 1 bln GBP. Bezprecedensowy poziom osiągnie również deficyt budżetowy: w końcu 2009 r. dojdzie on do 1,3 proc. PKB, a w 2010 roku – nawet do 13 proc. PKB.
Zakładany wzrost deficytu budżetowego i długu publicznego to nie tylko skutek zwiększenia pomocy dla sektora finansowego, lecz również wsparcia dla innych sektorów gospodarki.



Stymulowanie wzrostu

W celu zapobieżenia pogłębianiu się recesji, w tym roku gospodarka ma wchłonąć 20 mld GBP, wsparcie rządowe mają uzyskać inwestycje podnoszące efektywność energetyczną, transport kolejowy i ochronę środowiska.
Małe i średnie przedsiębiorstwa uzyskają pomoc w postaci obniżenia obciążeń podatkowych na kwotę 1 mld GBP, gwarancji bankowych na 2 mld GBP i eksportowych na 1 mld GBP. Rozszerzono system wsparcia dla przedsiębiorstw, które były dochodowe, lecz obecnie – w wyniku kryzysu – ponoszą straty. Według rządu, ma to pomóc 75 tysiącom małych i średnich firm.
Warto wspomnieć jeszcze o odłożeniu w czasie podwyżki podatku dochodowego od małych przedsiębiorstw. Nie wzrósł on – jak planowano – z 21 do 22 proc. już na początku 2009 r. W 2009 roku obowiązuje 15-proc. podstawowa stawka podatku VAT, niższa aż o 2,5 pkt proc. aniżeli w poprzednich latach. Do działań rządu dołączył Bank Anglii, redukując podstawową stopę procentową do rekordowo niskiego poziomu, zaledwie 0,5 proc.
Wyniki gospodarcze w początkowych miesiącach 2009 r. były bardzo frustrujące. Mimo wczesnego podjęcia przez władze różnorakich środków antykryzysowych., brytyjski PKB w I kwartale 2009 r. skurczył się o 2,4 proc. w zestawieniu z poprzednimi trzema miesiącami (najsilniejszy kwartalny spadek od 1958 r.) oraz o 4,9 proc. w porównaniu z I kwartałem 2008 r. (takiej skali redukcji nie obserwowano od 1948 roku). W takiej sytuacji nie mogły dziwić prognozy mówiące o spadku brytyjskiego PKB w całym 2009 r. o ponad 4 proc., a więc w stopniu większym niż w większości innych dużych krajów UE.

Słabe światło w tunelu

Nieco nadziei na szybsze wyjście z recesji przyniosły informacje ekonomiczne z kolejnych miesięcy. Słabsze tempo spadku produkcji przemysłowej w kwietniu i maju dało asumpt do ocen, że recesja w Wielkiej Brytanii osiągnęła już najniższy punkt i teraz powinna następować poprawa koniunktury.
Realiści studzą jednak ten optymizm, zwracając uwagę, że najnowsze dane są tylko mniej złe niż poprzednie, a nic nie wskazuje na to, że poprawa będzie miała charakter trwały. Fundamenty w dalszym ciągu są bardzo słabe. System bankowy przeżywa strukturalne trudności i w znacznym stopniu zależy od pomocy państwa, konsumenci są zadłużeni i nie sposób oczekiwać, że zwiększą wydatki na konsumpcję. Bezrobocie rośnie (w przyszłym roku liczba osób bez pracy może dojść do 2,5–3 mln, czyli prawie 10 proc. ogółu siły roboczej), popyt za granicą utrzymuje się na niskim poziomie ograniczając możliwości wzrostu eksportu. Nie można również liczyć na szybkie i znaczące zwiększenie nakładów inwestycyjnych ani przez firmy prywatne, ani coraz bardziej zadłużony sektor publiczny. W tej sytuacji wychodzenie z kryzysu będzie dość długie.



60 proc. PKB ma osiągnąć dług publiczny w 2009 roku
VADEMECUM INWESTORA
Podatki
Podatek dochodowy od osób fizycznych
W Wielkiej Brytanii rok podatkowy rozpoczyna się 6 kwietnia, a kończy 5 kwietnia następnego roku. W roku 2008/2009 obowiązują dwie stawki podatkowe:
● 20 proc. – przy rocznych dochodach do 34800 GBP,
● 40 proc. – od części dochodu powyżej 34800 GBP.
Zlikwidowana została istniejąca do tej pory stawka 10 proc.
Osoby objęte obowiązkiem podatkowym korzystają z prawa do odpisania od swoich dochodów kwoty wolnej od opodatkowania. W roku 2008/2009 kwota wolna od podatku wynosi 5435 GBP.
Podatek dochodowy od przedsiębiorstw
Podstawowa stawka podatku od przedsiębiorstw, których roczne dochody przekraczają 1,5 mln GBP, została w roku 2008/2009 obniżona z 30 do 28 proc. Małe przedsiębiorstwa, o dochodach poniżej 300 tys. GBP rocznie, płacą podatek 21 proc. (wyższy o 1 pkt proc. niż w roku 2007/2008).
VAT
Podstawowa stawka wynosi 15 proc. Są też: stawka zredukowana 5 proc. oraz stawka zerowa. Obowiązek rejestracyjny dotyczy firm osiągających roczne obroty powyżej 67 tys. GBP.
Ubezpieczenia społeczne
Składki na ubezpieczenia społeczne:
● płacone przez pracownika – 11 proc. od dochodów 453-3337 GBP miesięcznie oraz dodatkowo 1 proc. od dochodów wyższych,
● płacone przez pracodawcę – 12,8 proc. od dochodów pracownika powyżej 453 GBP miesięcznie.
Rejestracja firmy
Trzeba zacząć od uzyskania numeru ubezpieczenia społecznego (National Insurance Number) w oddziale Social Security Office. Samej rejestracji dokonuje się w Urzędzie Skarbowym składając tam wniosek CWF1. Rejestracji samozatrudnienia należy dokonać w ciągu 3 miesięcy od rozpoczęcia działalności.
Rejestracja spółki partnerskiej z ograniczoną odpowiedzialnością (LLP) wymaga złożenia w Companies House formularza LLP2. Rejestracją spółek kapitałowych i zbieraniem informacji o spółkach prawa handlowego zajmuje się Companies Mouse.
Formy prawne firm
Do najpopularniejszych form prowadzenia działalności gospodarczej należą:
● spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Nie ma formalnego wymogu minimalnego kapitału założycielskiego, w praktyce za minimalny uważa się 100 GBP,
● spółka akcyjna. Musi być co najmniej dwóch akcjonariuszy. Minimalny kapitał zakładowy określono na 50 tys. GBP,
● spółka partnerska z ograniczoną odpowiedzialnością . Nie ma określonej liczby partnerów ani minimalnego kapitału,
● spółka partnerska to wspólna działalność dwóch lub więcej osób samozatrudnionych,
● jednoosobowa działalność gospodarcza. Wymaga rejestracji tzw. samozatrudnienia.
Średnia tygodniowa płaca w Wielkiej Brytanii wynosi ok. 500 GBP.
Terminy płatności
Przeciętny termin płatności w 2009 r. wynosi 32 dni, opóźnienia średnio sięgają 20 dni. Ryzyko poniesienia strat w wyniku niezapłacenia przez kontrahentów należności w 2009 roku wzrosło do 2,4 proc. całkowitych obrotów z 1,9 proc. rok wcześniej.
W 2009 roku szybko rośnie udział ponad 90-dniowych, nieuregulowanych należności za dostarczony towar w ogólnej liczbie wierzytelności. Udział ten sięga już 20 proc. wobec ok. 10 proc. w latach poprzednich.
Rozstrzyganie sporów
Rozstrzyganie sporów handlowych trwa mniej więcej tyle samo, ile średnio w OECD (nieco ponad 400 dni), wymaga przeprowadzenia 30 procedur, a koszt stanowi przeciętnie 23,4 proc. wartości zadłużenia.