Kodeks spółek handlowych dopuszcza czasowe pozbawienie członka zarządu spółki akcyjnej jego ustawowych i statutowych prerogatyw przez zawieszenie go w wykonywaniu czynności. Jakie skutki wywołuje takie zawieszenie?
dr KATARZYNA BILEWSKA
adwokat, Kancelaria Salans
Zawieszenie oznacza, że członek zarządu nie może prowadzić spraw spółki ani też wykonywać prawa reprezentacji. Stan ten jest uzewnętrzniony w rejestrze przedsiębiorców, ponieważ okoliczność zawieszenia podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego.
Uprawnienie do zawieszenia członka zarządu w czynnościach posiada rada nadzorcza, co wynika z art. 383 par. 1 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.), a także walne zgromadzenie (art. 368 par. 4 k.s.h.). Nie jest to uprawnienie dyskrecjonalne, ponieważ organy te mogą dokonać zawieszenia, jeżeli istnieją ku temu ważne powody.
Okoliczności, które uzasadniają zawieszenie, mogą mieć zarówno charakter obiektywny, związany czasową niemożnością sprawowania funkcji, jak i charakter subiektywny w tym znaczeniu, że łączą się z negatywną oceną pewnych okoliczności, wpływających na sprawowanie mandatu przez członka zarządu. Przykładowo, uzasadnieniem dla zawieszenia może być chociażby długotrwały wyjazd poza siedzibę spółki, choroba członka zarządu, jak i podejrzenie prowadzenia działalności sprzecznej z interesem spółki bądź wobec niej konkurencyjnej. Uchwała o zawieszeniu powinna wskazywać ważne powody będące przyczyną zawieszenia.
Podkreślić należy, że zawieszenie ma z natury rzeczy charakter przejściowy. Termin zawieszenia powinien zostać sprecyzowany w uchwale. Jednocześnie jest zasadne, aby organ dokonujący zawieszenia przywrócił uchwałą członka zarządu do dokonywania czynności w sytuacji, gdy – nawet zanim upłynie termin zawieszenia – ustały jego przyczyny.
Zawieszenie podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych: w przypadku uchwały walnego zgromadzenia – na podstawie art. 422–425 k.s.h., a rady nadzorczej – na podstawie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). Uchwała jest wadliwa w szczególności wówczas, gdy jest sprzeczna z prawem lub statutem, ewentualnie – w przypadku uchwał walnego zgromadzenia, także gdy godzi w interes spółki, a jednocześnie ma na celu pokrzywdzenie akcjonariusza lub jest sprzeczna z dobrymi obyczajami. Legitymację do zaskarżenia posiada w takiej sytuacji także zawieszony członek zarządu. Nie wykonuje on co prawda swoich czynności w spółce, ale nie traci przez zawieszenie statusu członka zarządu. A status ten stanowi wystarczającą podstawę legitymacji do zaskarżenia (art. 422 par. 2 k.s.h.). Jednocześnie status ten uzasadnia interes prawny w zaskarżeniu uchwały rady nadzorczej na podstawie art. 189 k.p.c.