Problemy z płynnością finansową wynikają głównie z zaostrzenia polityki kredytowej banków, co przekłada się na trudności firm w uzyskaniu finansowania - ten proces obserwujemy już od końca 2008 roku oraz z występowania zatorów płatniczych, które w czasie kryzysu znacznie wzrastają. Nieregulowane w terminie płatności mogą stać się dla firm jednym z największych problemów w czasie kryzysu. Z dostępnych badań wynika, że 77 proc przedsiębiorców spotkało się z sytuacją, by kontrahent nie uregulował zobowiązań wobec jego firmy. Ponad połowa (57 proc) ankietowanych przedsiębiorców uważa problemy związane z nieterminowym regulowaniem zobowiązań za uciążliwe albo bardzo uciążliwe w prowadzeniu firmy.
Problem zatorów płatniczych będzie coraz bardziej odczuwalny również dla eksporterów. Najnowsze prognozy dla Niemiec, naszego największego partnera handlowego (25% całego eksportu trafia do tego kraju), mówią o spadku PKB o 6%. Tak wielki spadek przełoży się na pogorszenie się terminowość regulowania płatności. Już w tej chwili odczuwają to takie branże jak meblarska, gdzie 90% sprzedaży stanowi eksport i z której to branży coraz więcej firm zainteresowanych jest faktoringiem zagranicznym.
W 2009 roku wzrosło również ryzyko braku zapłaty związane z upadłością firm. W pierwszym kwartale tego roku sądy ogłosiły upadłość 126 firm, co wskazuje wzrost o blisko 25% wobec pierwszego kwartału 2008. Oznacza to zmianę pozytywnej tendencji spadu upadłości, która trwała od 2002 roku.
Biorąc pod uwagę większe trudności z uzyskaniem kredytów, problem zatorów płatniczych oraz występowanie zwiększonego ryzyka braku zapłaty, firmy coraz chętniej korzystają z faktoringu, który znacznie ogranicza skutki tych problemów.
Faktoring pozwala skrócić cykl obrotu gotówki w firmie poprzez zamianę należności na gotówkę, co znacznie poprawia płynność finansową. Wystarczy przesłać do banku istniejące faktury i następnego dnia mamy do dyspozycji środki w wysokości do 90% wartości przesłanych faktur. Możliwość uzyskania gotówki zaraz po wystawieniu faktur poprawia również konkurencyjność, ponieważ pozwala firmie zaoferować dłuższe terminy płatności i jednocześnie daje możliwość szybszej zapłaty swoich zobowiązań do dostawców. Takie rozwiązanie daje firmie większe możliwości pozyskania nowych klientów, którzy szczególnie w czasie kryzysu oczekują coraz dłuższych terminów płatności oraz pozwala firmie zmniejszyć koszty np. przez uzyskanie rabatów u dostawców za szybsze płatności.
Faktoring jest również bardziej dostępnym rodzajem finansowania niż np. kredyt. Opiera się na cesji należności na faktora, zwykle nie stosuje się w nim dodatkowych zabezpieczeń np. w postaci hipoteki lub zastawów rejestrowych. Faktor przede wszystkim zwraca uwagę na strukturę należności (ilość odbiorców, poziom koncentracji sprzedaży na poszczególnych odbiorców) i ich jakość (okres współpracy z odbiorcami, opóźnienia w płatnościach, występowanie kompensat). Ocena tych elementów ma największy wpływ na wysokość limitu faktoringowego, który może być nawet dwukrotnie wyższy niż limitu kredytowego. Warto również dodać, że w faktoringu stosunkowo łatwo zwiększyć wysokość finansowania, ponieważ limit wzrasta ze wzrostem sprzedaży np. poprzez dodanie nowych odbiorców lub zwiększeniem limitów na aktualnych odbiorcach. W czasach, kiedy utrudniony jest dostęp do kredytu faktoring może być korzystną alternatywą.
Faktoring, oprócz finansowania zajmuje się też zarządzaniem należnościami, monitowaniem odbiorców jak również przejęciem ryzyka braku zapłaty (faktoring bez regresu). Przy zarządzaniu należnościami i monitowaniu odbiorców bardzo ważny jest profesjonalizm faktora, który musi pomóc firmie w rozwiązaniu problemów z opóźnieniami w płatnościach, dbając przy tym o zachowanie dobrych relacji handlowych pomiędzy Klientem a jego odbiorcami. Dlatego tak ważne są: doświadczenie faktora oraz dysponowanie systemem informatycznym do zarządzania należnościami, który daje firmie dostęp do aktualnych informacji o stanie rozliczeń z odbiorcami, opóźnieniach w płatnościach czy wykorzystaniu limitów. Szybki dostęp do tych informacji pozwala firmie w bezpieczny sposób zarządzać sprzedażą a skuteczność w monitowaniu odbiorców przez bank jest znacznie większa niż samodzielne monitowanie przez firmę. W ramach usługi wysyłane są przez bank monity z wezwaniem do zapłaty lub pracownik banku kontaktuje się telefonicznie bezpośrednio z odbiorcami, wyjaśniając powody opóźnień oraz negocjując jak najszybszą spłatę przeterminowanych należności.
Dużą wartością dodaną faktoringu jest również ocena sytuacji finansowej kontrahentów przed przyznaniem na nich limitów. Faktorzy w tym zakresie współpracują np. z wywiadowniami gospodarczymi i w sposób profesjonalny są w stanie ocenić ryzyko związane z danym odbiorcą.
W przypadku faktoringu bez regresu faktor bierze na siebie ryzyko braku zapłaty przez odbiorcę krajowego lub zagranicznego. Takie rozwiązanie pozwala w ramach jednej umowy z faktorem zapewnić firmie finansowanie, zarządzanie i monitowanie należności oraz przejęcie ryzyka braku zapłaty, co jest szczególnie ważne dla eksporterów, którym trudniej niż wyspecjalizowanej instytucji finansowej, ocenić ryzyko braku zapłaty czy prowadzić windykację.
Wiele przeprowadzanych ostatnio badań pokazuje, że dla firm najbardziej odczuwalnymi skutkami kryzysu są spadek popytu, zatory płatnicze, utrudniony dostęp do kredytu. Faktoring poprzez większą dostępność do finansowania niż np. kredyt, usługi dodatkowe związane z oceną ryzyka braku zapłaty lub przejęcie tego ryzyka, skuteczne prowadzenie miękkiej windykacji jest rozwiązaniem, które firmy powinny wziąć pod uwagę planując swoje najbliższe działania, ponieważ kryzys i jego skutki będą odczuwalne zarówno w tym jak i przyszłym roku.
Sebastian Grabek
Dowiedz się więcej - Faktoring.