Trzy pytania do ... ANDRZEJA KICIŃSKIEGO, dyrektora Departamentu Ochrony Klientów KNF - Czy klient powinien być obciążany kosztami całego pakietu ubezpieczenia dodawanego do kredytu, np. od utraty pracy, jeśli jest niepracującym emerytem?
– Bank jako ubezpieczający powinien weryfikować, czy ubezpieczenie może stanowić realne zabezpieczenie wierzytelności. Klient nie powinien ponosić kosztów ubezpieczenia, które w jego przypadku i tak nie zadziała. Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 93 ust. 1 prawa bankowego w celu zabezpieczenia wierzytelności, które wynikają z czynności bankowych, bank może żądać zabezpieczenia przewidzianego w kodeksie cywilnym i prawie wekslowym oraz zwyczajami przyjętymi w obrocie krajowym i zagranicznym. Artykuł ten nie daje bankom prawa do żądania pokrycia kosztów ubezpieczenia stanowiącego zabezpieczenie, na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej przez bank na rachunek klienta. Klient banku może ponosić ciężar tych kosztów tylko wtedy, gdy w drodze umowy przyjmie na siebie taki obowiązek.
● Czy jeśli umowa kredytu i ubezpieczenia jest zawierana na 12 miesięcy, a kredyt jest spłacany po dwóch miesiącach, to klientowi – bez względu na zapisy umowy – powinno przysługiwać prawo do zwrotu składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia?
– Wygaśnięcie ochrony ubezpieczeniowej przed końcem okresu, za który opłacono składkę, rodzi po stronie ubezpieczającego roszczenie o zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia (art. 813 par. 1 zd. 2 k.c.), w ubezpieczeniach grupowych zawieranych przy okazji zaciągania kredytu ubezpieczającym jest bank. Jeżeli zatem wygasła podstawa opłacania składek za ubezpieczenie, bank powinien zażądać od ubezpieczyciela zwrotu kwoty odpowiadającej składce za niewykorzystany okres ubezpieczenia, a następnie przekazać tę kwotę klientowi, który uprzednio wniósł opłatę na pokrycie kosztów ubezpieczenia. W przeciwnym razie należałoby uznać, że klient został obciążony dodatkową, niezdefiniowaną wcześniej opłatą na rzecz banku. Tylko w wypadku gdy klient zawarł w banku indywidualną umowę ubezpieczenia, a bank występował w roli pośrednika, ma on bezpośrednio prawo do zwrócenia się o zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia. Taka sytuacja należy jednak do rzadkości.
● Klient, któremu sprzedano tzw. puste ubezpieczenie lub nie otrzymuje zwrotu składki, może złożyć skargę do KNF?
– Liczymy, że takich problemów nie będzie w związku z przyjęciem przez środowiska bankowe i ubezpieczeniowe rekomendacji, dotyczącej dobrych praktyk. Jeden z punktów mówi, że to bank odpowiada wobec klienta za zwrot kosztów za niewykorzystany okres ubezpieczenia. Ograniczeniem jest zasada, że w przypadku opłat wnoszonych miesięcznie rezygnacja klienta z ochrony wywiera skutek na koniec miesiąca ochrony, za który została uiszczona opłata.