Rozmawiamy z SEBASTIANEM SKOLIKIEM, wiceprezesem Stowarzyszenia Wikimedia Polska - Nie trzeba mieć ukończonych studiów ani być pełnoletnim, aby dołączyć do społeczności wikipedystów. Do Wikipedii może pisać każdy, kto ma dostęp do internetu i chęć do dzielenia się swoją wiedzą z innymi.
● Kto może zostać wikipedystą, czyli osobą, która tworzy i aktualizuje hasła w Wikipedii? Czy wiedza i umiejętności pisarskie takich osób są w jakikolwiek sposób weryfikowane?
- Nie weryfikujemy osób, które piszą tę encyklopedię, tylko wzajemnie dodawane przez siebie treści. Można pozostawać tutaj anonimowym, aczkolwiek zaangażowani użytkownicy piszą o sobie na swoich stronach użytkownika, które otrzymuje się po zarejestrowaniu. Osoby, które wykonują kilka, kilkanaście sensownych edycji w Wikipedii, są od razu zauważane przez stałych współpracowników i życzliwie witane. Z czasem zapraszamy je do wewnętrznych projektów - w zależności od ich zainteresowań.
Trudno powiedzieć, ilu wikipedystów można uznać za aktywnych członków naszej społeczności. Podejrzewam, że jest ich obecnie pomiędzy 500 a 1000 osób. Internautów, którzy mają mniejszy wkład i - powiedzmy - co najmniej zaznaczyli swoją obecność, poprawiając jakąś literówkę, są dziesiątki tysięcy. Co więcej, społeczność wikipedystów tworzą osoby w różnym wieku i o różnym wykształceniu. Według składanych deklaracji są to ludzie w wieku od 10 do 85 lat. Swoje hasła zamieszczają zarówno profesorowie, jak i ci, którzy jeszcze nie ukończyli podstawówki, głównie jednak studenci i osoby ze stopniem magistra.
● W polskiej Wikipedii znajduje się obecnie 560 tys. haseł. Poza tym są one ciągle udoskonalane. W jaki sposób udaje się wam sprawdzać poprawność takiego zasobu informacji?
- Robimy to na bieżąco. Jeśli ktoś napisał jakiś artykuł lub zrobił jakiś dopisek, to ta zmiana jest od razu widoczna na specjalnej stronie. Wtedy użytkownicy, którzy są bardziej związani z projektem, od razu sprawdzają, czy to, co zostało napisane, spełnia nasze standardy. Niekiedy pewnych treści nie da się od razu zweryfikować. Wówczas artykuł czeka, aż pochyli się nad nim ktoś, kto dysponuje odpowiednimi źródłami.
17 listopada 2008 roku w polskiej Wikipedii została uruchomiona specjalna opcja do przeglądania stron, która pozwala nam oznaczać artykuły jako wolne od wandalizmów, czyli modyfikacji artykułów mających na celu ich niszczenie. Założeniem tego narzędzia jest to, aby wszystko, co jest napisane przez nowych użytkowników, nie było udostępniane czytelnikom, zanim nie zostanie przejrzane. Przez to jesteśmy w stanie w większym stopniu wyeliminować z Wikipedii wszelkiego rodzaju buble. To ważne, gdyż każdego dnia mamy około 13 tys. modyfikacji haseł.
● Czy można zamieścić w Wikipedii artykuł na swój temat lub opisać własną firmę, robiąc jej w ten sposób reklamę?
- Niektórym zależy na tworzeniu tego rodzaju haseł i nawet usiłują to robić. Na forach internetowych czy blogach można znaleźć pewnego rodzaju poradniki na ten temat. Takie artykuły zazwyczaj szybko trafiają na specjalną stronę z tekstami do usunięcia. Niemniej jednak musimy zawsze sprawdzić, czy jest to hasło encyklopedyczne, czyli czy znalazłoby się w normalnej encyklopedii, gdyby miała ona nieskończoną pojemność. Sprawdzamy także wydźwięk takiego artykułu. Nie może mieć on charakteru reklamowego. Zdarza się, że takie artykuły są poprawiane. Nie można w końcu sprzeciwić się zamieszczeniu neutralnego dopisku o Microsofcie, ale nie zaakceptowalibyśmy sytuacji, by w treści hasła wychwalano produkty tej firmy czy wpisywano osobiste wyrazy niezadowolenia.
● Zasoby Wikipedii są tworzone przez internautów dla internautów. Czy istnieją jakieś zasady korzystania ze znajdujących się tam treści, np. w sytuacji gdy chcemy zamieścić je w pracy magisterskiej?
- Treść Wikipedii jest w całości stworzona na wolnej licencji GFDL. To dotyczy tekstów, grafiki zamieszczane są także na innych, wolnych licencjach. Oznacza to, że jeżeli chcemy w swoim dziele zamieścić artykuł z Wikipedii, należy - po pierwsze - podać wszystkich autorów danego hasła i źródło w postaci dokładnego linku. Autorów można ustalić przez kliknięcie w zakładkę historia i autorzy, która znajduje się zawsze nad hasłem. Oprócz tego trzeba zaznaczyć, że korzystamy z artykułu na wolnej licencji. Licencja GFDL ma, niestety, jedną charakterystyczną i zarazem nieprzyjazną cechę. Zawsze musimy podać całą treść licencji, która liczy trzy strony. Może rodzić to spore trudności w momencie, gdy chcemy wykorzystać tekst z Wikipedii do dzieła w wersji papierowej.
Jeżeli odbywa się to w internecie, wystarczy podać trzy linki: jeden do zakładki historia i autorzy, drugi do licencji, trzeci do źródła. Inaczej będzie, gdy chcemy wykorzystać jedynie fragmenty artykułu. Można to zrobić na prawach cytatu z podaniem autora. W praktyce może być to o tyle trudne, że jedno hasło tworzy zazwyczaj wiele osób.
Pamiętajmy - Wikipedia nie jest pismem recenzowanym. Przy hasłach staramy się zawsze dodawać bibliografię. Na miejscu osób, które chcą korzystać z takich haseł, starałbym się sięgać wprost do podanej literatury. Jeżeli dana pozycja byłaby trudno dostępna, zawsze można spróbować skontaktować się z autorami hasła.
Chciałbym jeszcze zdradzić informację, że pracujemy nad pewnym, nawet dość rewolucyjnym projektem dotyczącym kwestii wiarygodności informacji i praw autorskich, ale na obecnym etapie jest on jeszcze niejawny.
● SEBASTIAN „PRZYKUTA” SKOLIK
doktor, wiceprezes Stowarzyszenia Wikimedia Polska, pracownik naukowy Politechniki Częstochowskiej
