Rozmowa z Agatą Witkowską radcą prawnym, kancelarii Patpol Legal.
Przedstawiciele branży gastronomicznej podejmują wysiłki, by wyróżnić się na rynku. Jednym ze sposobów jest tworzenie unikatowych przepisów kulinarnych przyciągających klientów. Czy można chronić taki przepis przed nieuczciwymi praktykami konkurencji?
Dominuje pogląd, że przepis kulinarny nie może być chroniony prawem autorskim z uwagi na jego użyteczny charakter. Zgodnie z ustawą – Prawo autorskie ochronie podlega utwór rozumiany jako przejaw indywidualnej twórczości. Natomiast tworzenie przepisów kulinarnych ma przeznaczenie użyteczne i opiera się raczej na nabytych umiejętnościach i wiedzy, np. kucharzy.
Niemniej jednak w praktyce często powstają konflikty związane z zarzutami o plagiaty przepisów kulinarnych. Jedną z głośniejszych spraw było oskarżenie o plagiat przepisu na tort stworzony na inaugurację prezydentury Donalda Trumpa. Tort ten był bowiem wierną kopią tego, który stworzono cztery lata wcześniej na przyjęcie towarzyszące inauguracji prezydentury Baracka Obamy. Ostatecznie spór nie trafił do sądu, ponieważ amerykańscy prawnicy stwierdzili, że prawo autorskie chroni utrwaloną twórczą ekspresję. Natomiast przepis kulinarny posiada jedynie aspekt użyteczny.
Podobne problemy pojawiają się również w naszym kraju. Jednym z nich był spór między osobą prowadzącą popularny blog kulinarny a siecią sklepów dyskontowych. Blogerka zarzuciła tej sieci wykorzystanie jej przepisu zamieszczonego na prowadzonym przez nią blogu. Sprawa zakończyła się przeprosinami ze strony sieci dyskontów, ale jednocześnie pokazała, że podobne konflikty mogą się pojawiać w przyszłości.
Ochrona prawno-autorska przepisów kulinarnych jest skomplikowana. Prawo autorskie nie chroni metod i procedur, a zatem przepisów. Odrębną kwestią jest sam opis przygotowania potrawy czy wykorzystane zdjęcia, które mogą podlegać ochronie prawnej. W odróżnieniu od informacji o składnikach i proporcjach zawartych w przepisie, sam opis przygotowania potrawy może mieć już charakter twórczy, a tym samym stanowić utwór podlegający ochronie prawa autorskiego.