Subskrybuj nas na Youtube
Co do zasady komisja bhp powinna odbywać posiedzenia nie rzadziej niż raz na kwartał. Czy jednak taka częstotliwość dotyczy również poszczególnych zadań tej komisji w okres epidemii COVID-19? A w szczególności czy w takich odstępach czasu musi ona dokonywać przeglądów warunków pracy?
Każdy pracodawca, niezależnie od wielkości zatrudnienia oraz formy organizacyjno-prawnej, jest odpowiedzialny za stan bhp w zakładzie pracy. Pracodawcy mają zatem obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy z odpowiednim wykorzystaniem środków technicznych oraz organizacyjnych. Powyższa zasada nabiera szczególnego znaczenia w okresie epidemii COVID-19, podczas której przenikają się obowiązki dotyczące bezpieczeństwa sanitarnego oraz z zakresu prawnej ochrony pracy, których realizacja ma na celu zapewnić pracownikom bezpieczne warunki pracy w warunkach ograniczających do minimum ryzyko związane z nowym zagrożeniem biologicznym, jakim jest koronawirus.
Skład i funkcjonowanie
Im większa liczba pracowników, tym problematyka z zakresu bhp staje się bardziej złożona, z czym wiążą się dodatkowe obowiązki obciążające pracodawców. Zauważmy bowiem, że przepisy z zakresu bhp w kilku przypadkach odwołują się do określonej liczby zatrudnianych osób, która to ma wpływ na obowiązki pracodawcy. Jedną z takich regulacji jest art. 23712 kodeksu pracy wskazujący obowiązek powołania komisji bhp. Wynika z niego, że podmiot zatrudniający więcej niż 250 pracowników ma obowiązek powołać komisję bezpieczeństwa i higieny pracy jako swój organ doradczy i opiniodawczy. W jej skład wchodzą w równej liczbie przedstawiciele pracodawcy – w tym pracownicy służby bhp i lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami – oraz przedstawiciele załogi, w tym społeczny inspektor pracy. Wyboru na członka komisji konkretnych pracowników dokonują organizacje związkowe, a w razie ich braku załoga w trybie przyjętym u pracodawcy.
Przepisy szczególne obowiązujące w okresie epidemii COVID-19 nie zawieszają funkcjonowania tego zakładowego gremium opiniodawczo-doradczego. Byłoby to działanie sprzeczne z celami jego funkcjonowania – komisja pełni przecież funkcje doradcze z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy, a w okresie epidemii problematyka bezpieczeństwa pracy stała się doniosła jak nigdy wcześniej. [przykład 1]
Częstotliwość spotkań i zadania
Zgodnie z przepisami kodeksu pracy posiedzenia komisji odbywają się w godzinach pracy, nie rzadziej niż raz na kwartał. Za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w posiedzeniach pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Do zadań tego gremium należy dokonywanie przeglądu warunków pracy, okresowej oceny stanu bhp, opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy oraz współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego obowiązków w zakresie bhp.
Ponieważ przepisy szczególnie obowiązujące w okresie epidemii COVID-19 nie odnoszą się do funkcjonowania komisji bhp, należy przyjąć, że jej posiedzenia powinny odbywać się co najmniej z minimalną częstotliwością (raz na kwartał). Oczywiście w sytuacjach gdy jest to niezbędne – np. dla podjęcia dodatkowych działań zapobiegawczych, technicznych czy organizacyjnych związanych z epidemią COVID-19 – komisja powinna spotkać się wcześniej, z pominięciem częstotliwości wynikającej z przepisów (w tym przepisach regulacji zakładowych).
W praktyce jednak pracodawca może mieć wątpliwości, czy częstotliwość posiedzeń komisji (nawet minimalna) wiąże się z koniecznością kompleksowej realizacji wszystkich jej zadań, np. przeglądów warunków pracy. Należy jednak uznać, że ustalona w przepisach bhp minimalna częstotliwość spotkań komisji nie oznacza, że w ramach każdego z jej posiedzeń obligatoryjnie musi ona realizować komplet swoich ustawowych zadań. Ograniczyć można zwłaszcza czynności, które w okresie epidemii COVID-19 miałyby być realizowane poza siedzibą pracodawcy – np. w sytuacji gdy pracownicy zakładu świadczą pracę w jednostkach organizacyjnych ulokowanych w różnych miejscowościach. [przykład 2]
Przykład 1: Chybione zawieszenie
Pracodawca prowadzący zakład produkcyjny zatrudnia ponad 1000 pracowników. Charakter pracy uniemożliwia skierowanie ich do pracy zdalnej – część załogi wykonuje bowiem prace szczególnie niebezpieczne. Firma zarządziła więc, że do końca okresu epidemii COVID-19 funkcjonowanie komisji bhp ulega zawieszeniu.
Postępowanie pracodawcy należy uznać za nieprawidłowe. Nie ma bowiem żadnego uzasadnienia prawnego ani faktycznego, aby w tym szczególnym okresie zawiesić działalność komisji bhp.
Przykład 2: Możliwe ograniczenie
Pracodawca prowadzi duży zakład o rozbudowanej strukturze organizacyjnej – obok głównej siedziby funkcjonują oddziały usytuowane w różnych miastach. Pracodawca ma uzasadnione wątpliwości, czy w okresie epidemii COVID-19 przeglądy warunków pracy powinny być realizowane z taką samą częstotliwością jak posiedzenia komisji bhp, czy też można je ograniczyć (minimalizując tym samym przemieszczanie się członków komisji bhp między poszczególnymi oddziałami pracodawcy, co może mieć znaczenie w kontekście przeciwdziałania COVID-19).
Odnosząc się do powyższych wątpliwości, należy uznać, iż nie ma bezpośredniego wymogu, aby każde działanie komisji bhp wynikające z kodeksu pracy było realizowane z częstotliwością spotkań komisji. W okresie epidemii COVID-19 można przyjąć, że istnieje podstawa do ograniczenia osobistych wizyt członków komisji bhp w placówkach pracodawcy usytuowanych w różnych miejscowościach. Tym samym można uznać, że nie ma wówczas uzasadnienia do dokonywania np. przeglądów warunków pracy.
Podstawa prawna
•art. 23712 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320)
