Jedną z największych zmian w bankowości w XXI wieku było pojawienie się nowego rodzaju instytucji finansowych, działających w innowacyjnych modelach biznesowych lub wyłącznie w formie cyfrowej. Nazwano je neobankami lub challenger bankami - „bankami pretendującymi”. Ich powstanie i rozwój umożliwił szereg czynników: od spadku zaufania do tradycyjnych banków, spowodowanego kryzysem finansowym z 2008 roku poprzez rozwój algorytmów sztucznej inteligencji po fakt, że dla ogromnej rzeszy użytkowników smartfonów to właśnie one stały centrami osobistej bankowości.
Rozwojowi neobanków, które radykalnie zmieniają hermetyczny dotąd świat instytucji finansowych, sprzyjają regulacje Unii Europejskiej i poszczególnych państw, otwierające sektor na konkurencję i zmierzające do nadania mu większej przejrzystości. Od 2014 r. w wielu krajach świata nastąpił „wysyp” neobanków. Jednymi z pierwszych były Monzo i Atom Bank z Wielkiej Brytanii – instytucje finansowe bez oddziałów, świadczące usługi za pośrednictwem aplikacji na smartfony i tablety.
Neobankowość rozwinęła się również mocno w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, Argentynie, Korei Południowej i Rosji. Argentyńska Ualá to aplikacja mobilna połączona z kartą przedpłaconą Mastercard, bez opłat za wydanie, odnowienie, utrzymanie lub zamknięcie. Weryfikuje ona użytkownika za pomocą selfie i zdjęcia dokumentu tożsamości. Australijski Tyro w 2017 roku jako pierwszy wprowadził płatności za pośrednictwem wirtualnego asystenta Siri. Kanadyjski Wealthsimple oferuje usługę mikroinwestowania Roundup, która automatycznie zaokrągla kwoty zakupów i przekazuje nadwyżkę na rachunek inwestycyjny klienta.
W czym są lepsze?
Funkcjonalności i modeli biznesowych neobanków są dziesiątki, a wciąż powstają nowe startupy i fintechy, szukające niszy na rosnącym w szybkim tempie rynku. Granice geograficzne działania neobanków są umowne; wiele nowych aplikacji jest od razu testowanych jako biznes na globalną skalę. Niemiecki N26 w ciągu pięciu lat rozwinął się na 17 różnych rynkach. Rozwojowi sprzyja unijna regulacja - PSD2 (Payment Services Directive 2), zezwalająca stronom trzecim na dostęp do interfejsów programowania aplikacji banków a także globalny rozwój handlu internetowego, który przyśpieszył jeszcze z powodu pandemii Covid-19.
Neobank to bank działający w 100 proc. na platformie cyfrowej i mobilnej. Od cyfrowego front-endu tradycyjnego banku różnią go zupełnie nowe systemy informatyczne. Umożliwiają one rejestrację w kilka minut i zarządzanie kontem z poziomu smartfona w sposób maksymalnie intuicyjny i prosty. Neobanki to oferta dla klientów, którzy organizują swoje finanse głównie za pośrednictwem kanałów cyfrowych. Niższe koszty ogólne oznaczają, że konkurują one z tradycyjnymi bankami pod względem opłat, ale przede wszystkim wyróżnia je wygoda oraz elastyczność użytkowania.
- Neobanki odpowiadają na oczekiwania konsumentów takie jak potrzeba szybkiego zakupu produktu finansowego lub prostego skorzystania z funkcji finansowej jak płatność albo zamówienie, włączenie procesu i funkcjonalności finansowej w naturalny scenariusz użycia urządzenia mobilnego (także internetu rzeczy). Również umożliwiają skorzystanie z atrakcyjniejszych planów opłat i prowizji za operacje bankowe czy użycie produktów banku w skali międzynarodowej takich jak karty wielowalutowe, rachunki wielowalutowe i płatności - mówi Tomasz Blicharz, Product Marketer w Asseco Poland.
Bank „z pudełka”
Neobank może być też inicjatywą istniejącego banku, tworzoną w celu budowy nowego modelu biznesowego w zdefiniowanej niszy, np. szybkich procesów kredytowych czy pożyczek P2P. Można stworzyć go wówczas w ramach jednego przedsięwzięcia, często jako oddzielną instytucję bankową, opartą na istniejącej licencji. Dodatkowym celem może być odświeżenie wizerunku marketingowego banku, rozpoczęcie ekspansji zagranicznej lub dotarcie do nieobsługiwanych dotąd grup klientów.
W Polsce rynek neobanków dopiero się tworzy. Nie powstała dotąd szeroka oferta usług tego typu, chociaż innowacyjnych inwestycji nie brakuje. Można tu wymienić również historyczne inicjatywy jak handlobank, Inteligo Financial Services, mBank/MultiBank, Alior Bank/Sync czy t-mobile Usługi Finansowe. Neobank może być też testem biznesowym nowego i niesprawdzonego rodzaju usług, np. kredytu na platformach e-commerce czy operacji finansowych wykorzystujących sztuczną inteligencję lub IoT – internet rzeczy.
- Challenger bank często może działać jako bank testowy-betabank, powołany do wykonania testu koncepcji biznesowej i zebrania masy krytycznej konsumentów na rynku - mówi Tomasz Blicharz.
Narzędziem stworzonym dla neobanków na różnych poziomach rozwoju – od startupu do banku wieloproduktowego, jest Asseco BooX - Bank out of the Box. Skorzystać mogą z niego także banki podlegające konsolidacji oraz branża e-commerce. Tym, co odróżnia BooX od tradycyjnych rozwiązań jest skalowalność narzędzi i subskrypcyjny model rozliczeń. Fakt, że stworzyła go największa w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej firma IT wynika m.in. z jej doświadczenia w bankowości i finansach.
Polacy gotowi na neobanki
Badania pokazują, że gotowość Polaków do adaptacji nowych technologii jest duża. 92% słyszało już o sztucznej inteligencji (AI), 80% spodziewa się jej szerszego zastosowania w ciągu najbliższych trzech lat, także w dziedzinie usług finansowych i bankowych. Wykorzystanie AI w codziennym życiu jest najbardziej oczywiste dla osób w wieku 18-24 lata (88 proc. odpowiedzi) ale, co ciekawe, niemal takie same oczekiwania ma grupa respondentów w wieku 55-65 lat (84 proc.) .
Pytaniem na dziś jest więc nie „czy” ale „jak” tworzyć i wdrażać innowacyjne rozwiązania bankowe w Polsce. Odpowiedziom na to i wiele innych pytań służyć ma konferencja Asseco Banking Forum, która odbędzie się 6 października. Fakt, że organizatorem konferencji jest będąca liderem rynkowym firma technologiczna wynika m.in. z faktu, że nowa sytuacja wymaga od banków, instytucji finansowych i platform e-commerce o wiele głębszej współpracy z sektorem IT.
Główne tematy, które będą poruszane podczas wydarzenia to:
• Bank cyfrowy – budować czy transformować?
• Regulacje prawne, finansowanie, technologia, oferta i organizacja w cyfrowym banku
• Asseco BooX – platforma oparta o bankowe technologie przyszłości
• Co zmienić w technologii dziś, by sprzedawać jutro?
• BOT czy BOK? Sztuczna inteligencja w sektorze finansowym
Zapraszamy do udziału w konferencji Asseco, która odbędzie się 6 października i rozpocznie o godz. 9:30. Rejestracja pod adresem https://bankingforum.asseco.com/
ANF
1 Badania opinii społecznej przeprowadzone na zlecenie IBM przez ośrodek badawczy NMS Market Research