Największe podmioty gospodarcze mogą już się ubiegać o pomoc z Polskiego Funduszu Rozwoju. Wartość uruchomionej z myślą o nich tarczy finansowej wynosi aż 25 mld zł. Jednak, aby otrzymać środki, beneficjenci muszą spełnić określone warunki
Agencja Gazeta
Wystąpienie pandemii COVID-19 oraz będące jego następstwem zamknięcie gospodarki (lockdown) spowodowały, że wiele firm znalazło się w trudnej sytuacji. Aby wesprzeć przedsiębiorstwa, rząd przygotował cztery pakiety działań – trzy tarcze antykryzysowe oraz tarczę finansową.
W ramach tarczy finansowej, której organizacja powierzona została Polskiemu Funduszowi Rozwoju S.A. (na podstawie ustawy z 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju (Dz.U z 2019 r. poz. 1572; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695), przewidziano dwie grupy działań skierowane do:
  • mikro, małych i średnich przedsiębiorstw,
  • dużych przedsiębiorstw.
Pierwszą grupę działań, obejmującą Tarczę Finansową PFR dla Mikrofirm oraz Tarczę PFR dla MSP, uruchomiono 29 kwietnia. Z kolei regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym Tarcza Finansowa PFR dla Dużych Firm przedstawiono 9 czerwca – po długim oczekiwaniu na zatwierdzenie jej przez Komisję Europejską.
Borys: pieniądze z Tarczy Finansowej PFR dla dużych firm jeszcze w czerwcu

Zobacz również
Zgodnie z przygotowanym przez władze programem pomoc dla dużych firm opiera się na trzech instrumentach finansowych o łącznej wartości 25 mld zł. Są to:
  • Tarcza Płynnościowa PFR dla Dużych Firm o wartości 10 mld zł – w postaci finansowania płynnościowego (służącego pokryciu luki płynności przedsiębiorstwa, powstałej na skutek zakłóceń w funkcjonowaniu gospodarki w wyniku COVID-19);
  • Tarcza Finansowa PFR dla Dużych Firm o wartości 7,5 mld zł – w postaci finansowania preferencyjnego (służącego pokryciu szkody powstałej na skutek zakłóceń w funkcjonowaniu gospodarki w związku z COVID-19, z założeniem umorzenia do 75 proc. kwoty udzielonej pożyczki).
  • Tarcza Kapitałowa PFR dla Dużych Firm o wartości 7,5 mld zł – w postaci finansowania inwestycyjnego. Przy czym ten instrument zakłada dwie możliwości:
(1) finansowanie inwestycyjne na zasadach pomocowych, które ma służyć przywróceniu stabilnej struktury finansowania przedsiębiorstwa zachwianej na skutek wystąpienia COVID-19,
(2) finansowanie inwestycyjne na zasadach rynkowych mające na celu zapewnienie środków na bieżącą działalność operacyjną przedsiębiorstwa.
Warunki programu dopuszczają możliwość skorzystania z kilku form pomocy, z tym jednak zastrzeżeniem, że łączna kwota finansowania nie może przekroczyć limitów przewidzianych zasadami kumulacji wyznaczonymi przez warunki programowe i notyfikacje programów przez KE. ramka 1

Ramka 1

Traktatowe uwarunkowania pomocy publicznej
Wsparcie państwa skierowane do przedsiębiorstw za pośrednictwem PFR jest działaniem niestandardowym, które nie mogłoby mieć miejsca w zwykłych warunkach. Zgodnie bowiem z zapisami art. 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym. Niezgodność ta dotyczy wpływu na wymianę handlową między poszczególnymi państwami członkowskimi. Należy zatem podkreślić, że co do zasady państwa członkowskie w traktacie ustaliły, że wsparcie prywatnych, a także komercyjnych przedsiębiorstw jest zakazane. Jednak już sam traktat otwiera możliwości uzyskania wsparcia w nadzwyczajnych sytuacjach w celu naprawienia szkód w działalności firm. Fundamentalną podstawą prawną, na mocy której przyznawane jest pomoc w ramach Tarczy Finansowej jest zatem rozporządzanie Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (wraz z załącznikiem I; Dz. Urz. UE z 2014 r. L187 s.1). Ponadto zasady pomocy regulują: ustawa z 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju (Dz.U z 2019 r. poz. 1572; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695), regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Mikro, Małych i Średnich firm (obowiązujący od 28 maja 2020 r.) oraz regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych firm (obowiązujący od 9 czerwca 2020 r.).

Ramka 2

Średnia firma też może sięgnąć po pieniądze
Chociaż co do zasady Tarcza PFR dla Dużych Firm – jak wskazuje zresztą jej nazwa – jest adresowana do dużych przedsiębiorców, to zgodnie z postanowieniami regulaminu możliwość uzyskania z niej środków w pewnych sytuacjach mają również firmy, które zatrudniają powyżej 150 pracowników (na 31 grudnia 2019 r.), a ich roczny obrót za 2019 r. przekroczył 100 mln zł. Otóż podmioty te mogą stać się beneficjentami, gdy równocześnie spełniają jeden z poniższych warunków:
• występująca u nich tzw. luka finansowania zgodnie z projekcjami finansowymi przekracza kwotę 3,5 mln zł lub
• przedsiębiorstwo realizuje program sektorowy w związku z COVID-19.
Przy czym luka finansowa to – zgodnie z dotychczas przyjętymi założeniami ustalania wysokości wsparcia na potrzeby projektów finansowanych ze środków UE – część kosztów kwalifikowanych oraz kosztów operacyjnych, które nie zostaną pokryte w wyniku realizacji danego projektu albo w danym okresie obrotowym.
Z kolei określenie program sektorowy – oznacza dostarczenie przez instytucje publiczne przedsiębiorcom kapitału istotnego z perspektywy zwalczania skutków COVID-19, np. w postaci programu finansowego w zakresie transportu czy technologii medycznych.
Zatem w określonych przypadkach z programu będą mogły skorzystać także przedsiębiorstwa należące do grona średnich firm oczywiście – co należy jeszcze raz podkreślić – pod warunkiem udokumentowania wysokości luki finansowej lub realizacja przez nie działań w ramach programu sektorowego w związku z COVID-19.
Działania są realizowane przez Polski Fundusz Rozwoju i to on jest odpowiedzialny za przyjmowanie wniosków oraz ich rozpatrzenie. Przy czym pierwsze wypłaty przewidziano za kilka tygodni. Jak zapewnia na swoich stronach fundusz, dołoży on starań, aby proces analizy i oceny wniosku trwał maksymalnie ok. 3–5 tygodni od rozpoczęcia jego rozpatrywania. Jak wyjaśniono, czas ten jest uzależniony od kompletności złożonego wniosku, złożoności procesu uproszczonego badania due diligence czy też przebiegu negocjacji dokumentacji finansowania programowego.

dla kogo

Pomoc w ramach Tarczy Finansowej PFR jest adresowane do podmiotów, które posiadają status przedsiębiorstwa. Za przedsiębiorstwo uważa się: „podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na jego formę prawną. Zalicza się tu w szczególności osoby prowadzące działalność na własny rachunek oraz firmy rodzinne zajmujące się rzemiosłem lub inną działalnością, a także spółki lub stowarzyszenia prowadzące regularną działalność gospodarczą” (zgodnie z rozporządzaniem pomocowym, czyli rozporządzeniem Komisji (WE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.Urz. UE z 2014 r. L 187 s. 1).
Aby uzyskać tego typu pomoc z omawianej tarczy, podmiot musi zostać zakwalifikowany do grupy dużych przedsiębiorstw. Oznacza to konieczność spełnienia jednego z dwóch warunków, tj.:
  • należy zatrudniać na 31 grudnia 2019 r. albo na dzień złożenia wniosku co najmniej 250 pracowników,
  • roczny obrót podmiotu ubiegającego się o wsparcie musi przekraczać 50 mln euro albo suma bilansowa musi wynosić ponad 43 mln euro.
Oznacza to, że spełniać warunki uprawniające do otrzymania wsparcia może również takie przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 250 pracowników, lecz w jednym z dwóch poprzednich okresów obrachunkowych odnotowało przekroczenie wskazanych kwot finansowych. W regulaminie przyjęto wynikający z art. 4 załącznika I do rozporządzania pomocowego sposób ustalania liczby pracowników. Wiąże się on z przyjęciem, że liczba personelu przedsiębiorstwa odpowiada liczbie rocznych jednostek pracy (RJP). Zgodnie art. 5 załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 chodzi tutaj o pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy w obrębie danego przedsiębiorstwa lub w jego imieniu w ciągu całego uwzględnianego roku referencyjnego.
W skład personelu wchodzą:
  • pracownicy;
  • osoby pracujące dla przedsiębiorstwa, podlegające mu i uważane za pracowników na mocy prawa krajowego;
  • właściciele-kierownicy;
  • partnerzy prowadzący regularną działalność w przedsiębiorstwie i czerpiący z niego korzyści finansowe.
Dla osób tych przyjmowany jest pełny wymiar czasu pracy w danym roku referencyjnym. Z kolei w przypadku osób, które nie przepracowały pełnego roku lub przepracowały rok referencyjny w niepełnym wymiarze godzin – bez względu na długość okresu zatrudnienia, a także w przypadku pracowników sezonowych – jest obliczana jako część ułamkowa RJP. przykład

przykład

Obliczanie rocznego zatrudnienia
Firma zatrudniała 250 pracowników na pełny etat przez cały rok oraz 12 pracowników na pół etatu przez pół roku. Zatem roczne zatrudnienie w przedsiębiorstwie wyniosło: 256 osób. Zgodnie bowiem z rozporządzeniem pomocowym liczba zatrudnionych odpowiada liczbie rocznych jednostek pracy (RJP), czyli liczbie pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy oraz proporcjonalnie jednostek pracy osób, które nie przepracowały pełnego roku lub pracowały w niepełnym wymiarze godzin, bez względu na długość okresu zatrudnienia.
Warto jednak podkreślić, że praktykanci lub studenci odbywający szkolenie zawodowe na podstawie umowy o praktyce lub szkoleniu zawodowym nie wchodzą w skład personelu. Nie wlicza się do niego także osób będących na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym. Natomiast w przypadku nowych podmiotów nieposiadających jeszcze sprawozdawczości – z uwagi na to, że księgi rachunkowe nie zostały jeszcze zatwierdzone – dane pozwalające uznać podmiot za duży mają pochodzić z szacunków dokonanych w dobrej wierze w trakcie roku obrotowego. Szacunki te mają być zawarte we wniosku składanym przez przedsiębiorstwo, mogą także być dokonywane w trakcie negocjacji z PFR mających na celu określenie zasad współpracy i dofinansowania.

podstawowe warunki

Wsparcie może zostać przyznane pracodawcom, którzy prowadzili działalność na 31 grudnia 2019 r. i nie zalegali z opłacaniem danin publicznych (podatków i składek na ubezpieczenia społeczne); a ponadto spełniają jeden z poniższych warunków:
  • odnotowali spadek przychodów ze sprzedaży o co najmniej 25 proc. w dowolnym miesiącu po 1 lutego 2020 r. w porównaniu z poprzednim miesiącem lub analogicznym miesiącem ubiegłego roku;
  • utracili zdolność produkcji lub świadczenia usług albo odbioru produktów lub usług przez zamawiających w związku z brakiem dostępności komponentów lub zasobów z powodu COVID-19;
  • nie otrzymują płatności z tytułu sprzedaży na skutek COVID-19 w kwocie przekraczającej 25 proc. należności;
  • z powodu zakłóceń w funkcjonowaniu rynku finansowego nie mają dostępu do rynku kapitałowego lub limitów kredytowych w związku z nowymi kontraktami;
  • są uczestnikami programów sektorowych w związku z COVID-19.
Ponadto wobec starającego się o wsparcie podmiotu nie może zostać otwarte postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne na podstawie ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 498; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2217).
Co więcej, beneficjent rzeczywisty pomocy w rozumieniu art. 2 ust. pkt 1 ustawy z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 971) musi posiadać rezydencję podatkową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i rozliczać na jej terytorium podatki za ostatnie dwa lata obrotowe.

dostępne formy

Zgodnie z art. 21a ust. 1 oraz art. 13 ust. 1 ustawy o systemie instytucji rozwoju finansowanie PFR może być udzielane z wykorzystaniem w szczególności instrumentów takich jak:
  • obejmowanie lub nabywanie udziałów, akcji, warrantów subskrypcyjnych, obligacji, wierzytelności oraz przystępowania do spółek osobowych;
  • udzielanie pożyczek, gwarancji oraz poręczeń.
Jak wspomniano wcześniej – w ramach Tarczy Finansowej PFR dla Dużych Firm przygotowane zostały trzy narzędzia: finansowanie płynnościowe, finansowanie preferencyjne, finansowanie inwestycyjne.

1. Finansowanie płynnościowe

Zgodnie z regulaminem finansowanie płynnościowe oferowane przez PFR dla dużych firm ma formę zwrotnej pożyczki i jego celem jest utrzymanie płynności finansowej. Maksymalny okres finansowania wynosi cztery lata. Pożyczka jest udzielana w oparciu o rynkowy koszt odsetek od kredytów dla przedsiębiorstw, zróżnicowany pod względem terminów zapadalności, a sama spłata kapitału będzie dokonywana zgodnie z harmonogramem określonym w umowie. Jeden podmiot może uzyskać wsparcie w wysokości do 1 mld zł.
Środki mogą być przeznaczone na pokrycie:
  • wydatków związanych z wynagrodzeniami,
  • zakup towarów i materiałów lub pokrycie innych kosztów operacyjnych służących wytworzeniu produktu lub usługi;
  • wydatków na zobowiązania publiczno-prawne, a także
  • innych celów związanych z finansowaniem bieżącej działalności ustalonych w umowie pożyczki z Polskim Funduszem Rozwoju.
Finansowanie płynnościowe nie może zostać natomiast przeznaczone na:
  • dokonywanie jakichkolwiek dystrybucji do właścicieli lub podmiotów powiązanych;
  • nabycie udziałów lub akcji w celu umorzenia;
  • fuzje i przejęcia;
  • refinansowania bądź wcześniejszej spłaty zadłużenia finansowego;
  • inne cele określone w dokumentach finansowania programowego.

2. Finansowanie preferencyjne

Ten rodzaj finansowania jest realizowany w formie umarzalnej pożyczki (umorzone może być do 75 proc. wysokości wsparcia). Umorzenie ma na celu częściowe pokrycie szkody poniesionej przez duże przedsiębiorstwo w wyniku następstw COVID-19. Dlatego też, by uzyskać wsparcie, przedsiębiorstwo musi udowodnić, że odnotowało gotówkową stratę na sprzedaży w co najmniej jednym miesiącu przypadającym po 29 lutego 2020 r. albo że jego prognozowany poziom zadłużenia wzrósł na skutek następstw wystąpienia COVID-19 do poziomu, który zagraża stabilności finansowej przedsiębiorstwa (ustalany jako zadłużenie netto w relacji do zysku EBITDA).
Finansowanie preferencyjne udzielane jest beneficjantowi do wysokości szacowanej szkody poniesionej przez niego na skutek COVID-19. Maksymalna wysokość wsparcia nie może przy tym przekroczyć:
  • kwoty 750 mln zł albo
  • dwukrotności rocznych kosztów wynagrodzeń przedsiębiorstwa (z uwzględnieniem kosztów świadczeń pracowniczych) za rok 2019 albo
  • 25 proc. łącznego obrotu przedsiębiorstwa w 2019 r.
Przedsiębiorstwo jest także obowiązane przedstawić plan restrukturyzacji i projekcje finansowe, które uwiarygodnią, że po zakończeniu okresu wsparcia, uzyska ono rentowność finansową.
Pożyczka udzielona przez PFR w ramach finansowania preferencyjnego będzie oprocentowana w sposób zróżnicowany ze względu na wielkość podmiotu oraz rok spłaty. tabela
Tabela. Wysokość oprocentowania pożyczki w ramach finansowania preferencyjnego ©℗
Oprocentowanie w pierwszym roku od daty podpisania umowy pożyczki (p.a.) Oprocentowanie w drugim i trzecim roku od daty podpisania umowy pożyczki (p.a.) Oprocentowanie w czwartym roku od daty podpisania umowy pożyczki (p.a.)
MSP 1,0 proc. 1,25 proc. 1,75 proc.
Pozostałe podmioty 1,25 proc. 1,75 proc. 2,75 proc.
Źródło: Regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych Firm
Finansowanie preferencyjne zakłada możliwość umorzenia, przy czym kwota umorzenia będzie mogła być równa maksymalnie kwocie skumulowanej gotówkowej straty na sprzedaży przedsiębiorstwa liczonej w okresie od pierwszego miesiąca występującego po 29 lutego 2020 r., w którym wykazano stratę przez okres kolejnych 12 miesięcy i nie dłużej niż do 30 czerwca 2021 r. Możliwe jest również liczenie skumulowanej straty w innym okresie (w tym krótszym niż okres 12 kolejnych miesięcy) wskazanym przez PFR, lecz nie dłuższym niż do 30 czerwca 2021 r.
Kwota umorzenia będzie wartością określana ex post według „metodologii PFR”. Określając kwotę umorzenia, fundusz będzie brał pod uwagę zaudytowane dane finansowe pożyczkobiorcy oraz wyniki niezależnego badania zleconego przez PFR oraz wykonywanego przez podmiot wskazany przez PFR. Jak zastrzeżono w regulaminie, ostateczna decyzja dotycząca wysokości umorzenia należy do PFR i nie podlega procedurze odwoławczej.
Co ważne, środki uzyskane z finansowania preferencyjnego muszą zostać wydane w sposób pozwalający na odtworzenie, na co zostały przeznaczone. A mogą być one przeznaczone na uregulowanie:
  • zobowiązań handlowych, w tym zakupu towarów i materiałów (w tym zaliczek na zakup towarów i materiałów) lub innych kosztów operacyjnych służących wytworzeniu produktu lub usług;
  • wynagrodzeń;
  • zobowiązań publiczno-prawnych;
  • innych celów związanych z finansowaniem bieżącej działalności ustalonych w umowie pożyczki oraz zaakceptowanych przez pożyczkodawcę. Pokrycie niezbędnych nakładów inwestycyjnych ze środków z pożyczki wymaga w szczególności analizy i zgody ze strony PFR.
Z kolei finansowanie preferencyjne nie może zostać przeznaczone na:
  • dokonywanie jakichkolwiek płatności (w tym ich zwrot lub spłatę) do właścicieli lub podmiotów powiązanych;
  • nabycie udziałów lub akcji w celu umorzenia;
  • fuzje i przejęcia;
  • refinansowanie lub przedterminową spłatę obecnego zadłużenia finansowego;
  • obsługę odsetek, kuponów, płatności prowizji i opłat.

3a. Finansowanie inwestycyjne na zasadach pomocowych

W jego ramach przewidziano udzielanie przedsiębiorstwom pomocy w formie podwyższenia kapitału zakładowego poprzez obejmowanie nowo wyemitowanych akcji lub udziałów lub poprzez subskrypcję warrantów i ich dalszą konwersję na kapitał. Dodatkowo wsparcie może polegać na udzielaniu pożyczek.
Finansowanie inwestycyjne na zasadach pomocowych skierowane jest do przedsiębiorstw, które spełniają wszystkie poniższe kryteria:
  • na 31 grudnia 2019 r. nie znajdowały się w trudnej sytuacji;
  • bez wsparcia udzielanego w ramach programu zaprzestałyby prowadzenia działalności gospodarczej lub miałyby poważne trudności z dalszym prowadzeniem działalności gospodarczej;
  • wykorzystały możliwości pozyskania finansowania na rynku, a środki pomocy publicznej dostępne w Polsce pozwalające pokryć potrzeby płynnościowe są niewystarczające w zapewnieniu dalszej działalności gospodarczej;
  • wykazały, że utrata przez nie stabilności finansowej może spowodować poważne społeczne trudności lub poważne niedoskonałości rynku.
Aby jednak otrzymać tego typu pomoc, przedsiębiorstwo obowiązane jest do:
  • przygotowania wieloletniej strategii lub planu restrukturyzacji, szczególnie w przypadku obejmowania lub nabywania przez Polski Fundusz Rozwoju instrumentów kapitałowych w ramach pomocy publicznej, które to uwiarygodnią osiągnięcie rentowności finansowej;
  • określenie projekcji finansowych oraz – w przypadku finansowania w ramach pomocy publicznej – wyliczenie straty finansowej na skutek COVID-19;
  • uzyskanie pozytywnego wyniku procesu uproszczonego lub potwierdzającego badania (due diligence lub confirmatory due dilligence) przeprowadzonego przez Polski Fundusz Rozwoju lub jego doradców.
Finansowanie może być udzielane w postaci:
  • obejmowania przez PFR akcji i udziałów emitentów na rynku regulowanym oraz na rynku prywatnym (do 50 proc. wyceny przedsiębiorstwa), a także
  • obejmowanie przez PFR instrumentów kapitałowych przedsiębiorstw w ramach pomocy publicznej
– do wysokości straty finansowej przedsiębiorstwa będącej następstwem wystąpienia COVID-19.
Niezbędnym jest także wskazanie, że PFR nie będzie docelowo właścicielem czy akcjonariuszem beneficjanta. Dlatego też z każdym z nich zostanie ustalony indywidualny mechanizm wyjścia PFR z inwestycji kapitałowej. Mechanizm ten może obejmować m.in. sprzedaż akcji na giełdzie papierów wartościowych, realizację opcji wykupu akcji bądź udziałów przez przedsiębiorcę, bądź też sprzedaż akcji czy udziałów na rzecz podmiotu trzeciego.
Maksymalny okres finansowania w formie pożyczek i obligacji zamiennych na akcje wynosi siedem lat.

3b. Finansowanie inwestycyjne na zasadach rynkowych

Warunkiem otrzymania wsparcia w ramach finansowania inwestycyjnego na zasadach rynkowych jest udział PFR w kwocie finansowania nieprzekraczający 50 proc. łącznie pozyskanego przez przedsiębiorstwo finansowania, a także spełnienie tzw. testu prywatnego inwestora.
Test prywatnego inwestora to – zgodnie z definicją zawartą w art. 140 ust. 4–5 ustawy z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne; t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 814) – ocena działań podejmowanych przez podmiot finansujący, dokonywana w celu stwierdzenia, czy wsparcie nie stanowi pomocy publicznej.
Pomoc nie będzie stanowić pomocy publicznej, jeśli jest dokonywane na warunkach akceptowalnych również dla inwestora prywatnego. Test prywatnego inwestora zawiera w szczególności informacje o:
  • przewidywanym poziomie zwrotu z zaangażowanego kapitału;
  • średnim poziomie zwrotu z zaangażowanego kapitału porównywalnych inwestycji;
  • przewidywanym poziomie ryzyka towarzyszącego inwestycji;
  • średnim poziomie ryzyka porównywalnych inwestycji.
W konsekwencji dokonanej oceny w ramach testu wskazuje się, że wejście kapitałowe podmiotu publicznego opiera się na przesłankach, które dla podmiotu komercyjnego (niepaństwowego) dawałoby szansę osiągnięcia zysku i podmiot prywatny mógłby podjąć decyzję o przeprowadzeniu transakcji.

co zrobić, by otrzymać pieniądze

Uzyskanie finansowania w ramach tarczy finansowej wiąże się z koniecznością złożenia wniosku oraz zawarcia określnej umowy pomiędzy beneficjentem a Polskim Funduszem Rozwoju.
Wniosek dotyczący wsparcia dla dużych firm składany jest elektronicznie za pośrednictwem formularza aplikacyjnego dostępnego na stronie www.pfrsa.pl. Wraz z nim przedsiębiorca jest zobowiązany złożyć wszystkie wymagane oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych i nierzetelnych oświadczeń. W przypadku tarczy dla dużych firm wnioski składa się wprost do PFR, dla porównania – w tarczy dla mikrofirm i MSP pośrednikiem były i są banki. Co ważne, przedsiębiorca może wybrać więcej niż jeden z instrumentów finansowania programowego.
Odnosząc się do proceduralnych aspektów otrzymania pomocy, należy zauważyć, że przyjęte rozwiązania nie mają procedury administracyjnej, a więc nie będą wiązały się z wydaniem decyzji ostatecznej.

1. Procedura finansowania płynnościowego

W przypadku tego instrumentu przedsiębiorca, określając swój status przy składaniu wniosku jako duży przedsiębiorca, jest zobowiązany zweryfikować, czy zachodzą po jego stronie powiązania w ramach relacji łączących go z innymi przedsiębiorstwami. Należy w tym zakresie wziąć pod uwagę powiązania w ramach grup kapitałowych, a także przedsiębiorstwa partnerskie. Jeżeli jednak przedsiębiorca lub podmioty tworzące z nim jeden organizm gospodarczy w rozumieniu reżimu pomocy publicznej otrzymają wsparcie w niedozwolonej wysokości – podmiot ten będzie zobowiązany do zwrotu udzielonej pomocy publicznej, co do której Komisja Europejska wydała decyzję o obowiązku zwrotu.
Uzyskanie wsparcia przez przedsiębiorców w 7 krokach
krok 1. Złożenie wniosku przez przedsiębiorcę za pośrednictwem strony pfrsa.pl/tarcza250.
krok 2. Weryfikacja poprawności złożenia wniosku – w przypadku, gdy wniosek został błędnie złożony, przedsiębiorca uzyskuje informację zwrotną z prośbą o ponowne złożenie.
krok 3. Preselekcja wniosku.
krok 4. Analiza wniosku.
krok 5. Decyzja inwestycyjna.
krok 6. Podpisanie umowy.
krok 7. Wypłata środków. ©℗
Postępowanie związane z udzieleniem finansowania płynnościowego prowadzone jest co do zasady za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Należy przy tym zaznaczyć, że w celu osiągnięcia efektywności i szybkości rozpoznawania wniosków nie przewiduje się możliwości odwołania się od decyzji PFR o przyznaniu lub odmowie przyznania finansowania. Brak możliwości odwołania dotyczy także zaproponowanych warunków udzielania finansowania oraz określenia kwoty umorzenia (w przypadku finansowania preferencyjnego). Ponadto, jak wynika z regulaminu, wydając decyzję dotyczącą udzielenia lub odmowy udzielenia wsparcia, PFR jej nie uzasadnia.
W przypadku finansowania dla dużych firm przed udzieleniem pomocy PFR dokonuje również dodatkowo weryfikacji informacji o przedsiębiorcy i beneficjencie rzeczywistym, a także oceny ryzyka związanego z przedsiębiorcą – czyli tzw. badania due diligence. Co istotne, w sytuacji kiedy przedsiębiorca wskazał we wniosku jako beneficjenta rzeczywistego osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w organizacji przedsiębiorcy, PFR zastrzega sobie prawo do żądania wskazania dodatkowych informacji, a następnie odrzucenia wniosku bez wydawania decyzji – w przypadku gdyby badanie due diligence nie doprowadziło do identyfikacji innego beneficjenta rzeczywistego niż wskazany przez przedsiębiorcę. PFR zastrzega sobie także prawo do odrzucenia wniosku przedsiębiorcy bez wydawania decyzji, w szczególności gdy:
a) złożono wniosek z oczywistymi błędami lub brakami formalnymi;
b) nie uzupełniono braków formalnych wniosku w terminie wyznaczonym przez PFR, w przypadku wezwania, o którym mowa w par. 4 ust. 5;
c) ponownie złożono wniosek, który został uprzednio odrzucony lub rozpatrzony negatywnie;
d) ustalono w toku postępowania, że przedsiębiorca nie spełnia warunków udzielenia finansowania programowego, o których mowa w regulaminie;
e) brak jest potwierdzenia upoważnienia do złożenia wniosku;
f) powzięto uzasadnione podejrzenie, że jakiekolwiek informacje i oświadczenia zawarte we wniosku są fałszywe lub nierzetelne;
g) negocjacje są prowadzone przez przedsiębiorcę w złej wierze lub proces udzielania finansowania jest nadmierne przedłużany przez podmiot ubiegający się o wsparcie, prowadząc do nieefektywnego wykorzystania zasobów po stronie PFR.
Warto także, aby przed złożeniem wniosku przedsiębiorca miał świadomość, że udzielenie finansowania – nawet w przypadku pozytywnej weryfikacji przez PFR – może zostać uzależnione od ustanowienia przez przedsiębiorcę określonych zabezpieczeń, a także spełnienia innych warunków lub przyjęcia określonych przez PFR zobowiązań, np. działań inwestycyjnych.

2. Procedura finansowania preferencyjnego

W celu uzyskania finansowania preferencyjnego kluczowymi informacjami mającymi wpływ na przyznanie środków będą dane pozwalające na określenie szkody powstałej z przyczyn związanych z COVID-19. Na potrzeby udzielenia wsparcia przyjmuje się określenie wartości szacowanej szkody COVID, jednak finalnie podstawę do umorzenia części pożyczki stanowić będzie faktyczna szkoda COVID, która będzie obliczana ex post na podstawie rzeczywistych danych finansowych w oparciu o formułę straty na poziomie EBITDA z uwzględnieniem rzeczywistych wyników osiągniętych przez pożyczkobiorcę w okresie referencyjnym.
Ustalenie wysokości szacowanej szkody COVID polega na odniesieniu do faktycznie osiągniętej straty na poziomie EBITDA w okresie sześciu miesięcy przed 1 marca 2020 r. lub okresie sześciu miesięcy pomiędzy 1 marca 2019 r. a 30 sierpnia 2019 r. Należy także zauważyć, że w przypadku skrócenia okresu szacowanej szkody COVID okres referencyjny zostanie odpowiednio dostosowany, aby mieć tę samą długość.
Przy czym na potrzeby wyliczania straty gotówkowej ze sprzedaży, przedsiębiorcy nie są uprawnieni do uwzględniania w kosztach: kosztów finansowanych przez Skarb Państwa (bezpośrednio lub pośrednio np. z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych) lub jednostki samorządu terytorialnego albo współfinansowanych przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w ramach pakietu działań rządu lub jednostek samorządu terytorialnego mających na celu przeciwdziałanie negatywnym skutkom pandemii, o ile nie zostały one w identycznej kwocie uwzględnione w przychodach kalkulowanych na potrzeby wyliczenia straty gotówkowej ze sprzedaży.
Szacowana szkoda COVID jest wyliczana przez PFR (na podstawie danych przekazanych przez przedsiębiorcę we wniosku) w oparciu o formułę straty na poziomie EBITDA poniesionej oraz szacowanej w okresie pomiędzy 1 marca 2020 r. a 30 sierpnia 2020 r. Okres powyższy ulegnie skróceniu w przypadku odwołania przed 30 sierpnia 2020 r. stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.

Ramka 3

Do kiedy można się zgłaszać?
Zgodnie z regulaminem wnioski można składać do 31 grudnia br. Przy czym PFR zaznacza, że pula środków w ramach programu jest ograniczona i zależna od uzyskania przez niego finansowania zewnętrznego. Co więcej, wskazano, że w przypadku znacznego zainteresowania uczestnictwem w programie część wniosków może nie zostać skierowana do prac analitycznych w ramach oceny PFR, a tym samym nie zostać rozpatrzona.
Jak będzie przebiegać ocena?
Jak wyjaśnia Polski Fundusz Rozwoju – ze względu na skalę udzielanego wparcia oraz wielkość beneficjentów, każdy przypadek będzie analizowany indywidualnie. Udzielanie pomocy będzie następowało zgodnie z kolejnością akceptacji wniosków oraz podpisywania dokumentów finansowania programowego przez PFR, a pierwszeństwo rozpoznania i akceptacji przyznane będzie tym wnioskom, które zgodnie z obowiązującymi procedurami będą kompletne i nieobarczone brakami utrudniającymi ich pilne przeprocesowanie. Ponadto rozpatrując wnioski i ustalając kolejność ich rozpatrywania, gospodarz programu może wziąć pod uwagę inne kryteria, w tym w szczególności: pilność potrzeb finansowych danego podmiotu, liczbę zatrudnionych pracowników lub znaczenie przedsiębiorcy dla gospodarki.
Po wstępnej weryfikacji złożonego wniosku i ocenie kryteriów formalnych kolejne etapy obejmować będą m.in. uproszczone badanie due diligence prowadzone przez PFR przy udziale zewnętrznych doradców oraz negocjacje dokumentów finansowania programowego. ©℗
Natomiast faktyczna szkoda COVID jest obliczana za okres nie dłuższy niż przypadający pomiędzy 1 marca 2020 r. a 30 sierpnia 2020 r. (lub odpowiednio krótszy w przypadku odwołania przed 30 sierpnia 2020 r. stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2) oraz nie dłuższy niż okres, w którym wystąpiły u pożyczkobiorcy przyczyny będące podstawą wystąpienia omawianej straty.
Beneficjent programu, który ubiega się o umorzenie środków przyznanych w ramach finansowania preferencyjnego, nie może otworzyć likwidacji na podstawie kodeksu spółek handlowych oraz wobec niego nie może zostać otworzone postępowanie upadłościowe na podstawie prawa upadłościowego ani też postępowanie restrukturyzacyjne na podstawie prawa restrukturyzacyjnego.
Maksymalne umorzenie finansowania preferencyjnego nie może przekroczyć 75 proc. kwoty nominalnej finansowania preferencyjnego. Co więcej, PFR zastrzega uzależnienie umorzenia od:
  • sytuacji finansowej beneficjenta programu;
  • zawarcia porozumienia z bankami finansującymi beneficjenta lub uzyskania od instytucji finansowych zgód, m.in. w zakresie powstrzymania się od czynności egzekucyjnych w stosunku do istniejącego finansowania bankowego lub wydłużenia okresów finansowania;
  • zobowiązania do dokapitalizowania beneficjenta przez jego beneficjenta rzeczywistego lub przez grupę kapitałową przedsiębiorcy;
  • wprowadzenia zakazu lub ograniczeń w zakresie dystrybucji, zwrotu dopłat, rozporządzania akcjami lub udziałami;
  • ustanowienia zabezpieczeń uprawnień PFR o charakterze korporacyjnym oraz ustanowienia określonych zabezpieczeń spłaty finansowania preferencyjnego na rzecz PFR.
Procedura umorzenia finansowania preferencyjnego dokonana zostanie do 30 września 2021 r. w oparciu o zaudytowane sprawozdanie finansowe za 2020 r. oraz sprawozdanie finansowe za pierwsze półrocze 2021 r. wraz z przedstawionym przez beneficjenta programu wyliczeniem gotówkowej straty na sprzedaży. Należy jednak pamiętać, że decyzja dotycząca wysokości umorzenia należy do PFR oraz nie podlega procedurze odwoławczej.
Warto także podkreślić, że z regulaminu wynika, że podmiot ubiegający się o finansowanie preferencyjne będzie zobowiązany do współpracy z PFR w zakresie składania wszelkich wyjaśnień i informacji w związku z określeniem szacowanej szkody COVID. PFR zastrzega sobie także prawo do uznaniowego określenia szacowanej straty lub stwierdzenia jej braku – w szczególności w przypadku wystąpienia „istotnych niespójności danych będących podstawą wyliczenia”.
Ważne! Zarówno w przypadku finansowania preferencyjnego i finansowania płynnościowego – przedsiębiorca (beneficjent) będzie zobowiązany do założenia rachunku bankowego w PKO BP S.A., który działa jako agent – partner programu.

3. Procedura finansowania inwestycyjnego

W przypadku finansowania inwestycyjnego procedura przyznawania programowego finansowania kapitałowego zakłada postępowanie jednoinstancyjne, natomiast szczegółowe warunki jego udzielenia oraz zobowiązania beneficjenta programu będą określać m.in. odpowiednie dokumenty finansowania programowego.
Warto także wskazać, że w przypadku wsparcia dla dużych podmiotów dofinansowanie działalności w formie finansowania inwestycyjnego – zarówno na zasadach pomocowych, jak i rynkowych – jest realizowane w formie decyzji PFR podejmowanej, jak to wskazano w regulaminie, „na zasadzie racjonalnej uznaniowości: która może być determinowana rolą PFR w systemie instytucji rozwoju. Przyjęto przy tym zasadę pari passu, czyli „równo i bez preferencji”, co oznacza, że obejmowanie lub nabywanie przez Polski Fundusz Rozwoju akcji czy obligacji przedsiębiorstw musi się odbywać na zasadach równości z innymi, co do zasady, komercyjnymi podmiotami.
Zasada racjonalnej uznaniowości zgodnie z regulaminem ubiegania się o udział w programie rządowym Tarcza Finansowa PFR dla Dużych Firm oznacza, że „PFR ma prawo podjąć decyzję dotyczącą jakiegokolwiek aspektu określonej czynności faktycznej lub prawnej (…) według swojego swobodnego uznania: (i) działając racjonalnie według własnej profesjonalnej oceny, (ii) z uwzględnieniem wyważenia słusznych interesów powierzającego, przedsiębiorców i PFR (zgodnie z własnym najlepszym zrozumieniem natury tych interesów przez PFR) oraz (iii) mając na uwadze jak najpełniejszą realizację celów programu (zgodnie z własnym najlepszym zrozumieniem natury tych celów przez PFR)”.

rozliczanie oraz ograniczenia

Z perspektywy beneficjentów otrzymanie decyzji o wsparciu w ramach Tarczy Finansowej oraz zaksięgowanie środków na rachunku bankowym nie jest zakończeniem współpracy z PFR. W przypadku rozliczenia wsparcia uzyskanego przez beneficjantów będących dużymi podmiotami, zgodnie z regulaminem ubiegania się o udział w programie rządowym Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych Firm (obowiązujący od 9 czerwca 2020 r., warto rozróżnić dwie sytuacje podmiotów. Wsparcie płynnościowe i preferencyjne wiąże się z mniejszymi – niż w przypadku finansowania inwestycyjnego – obowiązkami przedsiębiorcy.
Duże firmy korzystających ze wsparcia inwestycyjnego PFR muszą się zgodzić na liczne ograniczenia, w tym w zakresie:
  • zaciągania zadłużenia finansowego,
  • udzielania finansowania,
  • ustanowienia zabezpieczeń,
  • rozporządzenia aktywami w szczególności wynikającymi z bieżącej działalności operacyjnej.
Podmioty będą dodatkowo obowiązane do raportowania (w wystandaryzowanym formacie) swojej sytuacji do PFR.
Ponadto podmiot korzystający ze wsparcia zgadza się na zakaz wypłaty dywidendy, kwoty do podziału lub innych płatności na rzecz właścicieli/beneficjentów rzeczywistych, podmiotów powiązanych poza uzgodnionymi, zwyczajowymi transakcjami w toku normalnej działalności z uzgodnionym limitem.
Jeszcze bardziej rygorystyczne są warunki udzielania finansowania kapitałowego w reżimie pomocy publicznej. Dodatkowo zakładają ograniczenie poziomu wynagrodzeń każdego członka zarządu i rady nadzorczej do łącznej wysokości nieprzekraczającej wynagrodzeń na 31 grudnia 2019 r. Brak podwyżek wynagrodzenia zarządu oraz rady nadzorczej oraz dodatkowo zakaz wypłaty premii oraz innych elementów zmiennych lub porównywalnych dla zarządu obowiązują aż do momentu całkowitego wyjścia PFR z inwestycji.
W przypadku zaś powołania nowych członków zarządu lub rady nadzorczej wynagrodzenie nowego członka organu nie może przekroczyć najniższego stałego wynagrodzenia odpowiednio członka zarządu i rady nadzorczej na 31 grudnia 2019 r. Przy czym chodzi tu o wynagrodzenia ze wszystkich środków otrzymywanych w ramach grupy kapitałowej przedsiębiorstwa.
Ponadto firma musi akceptować inne ograniczenia i wymogi, tj. zgodzić się na:
  • obowiązek raportowania do PFR – w szczególności w zakresie zgodności przeznaczenia środków z uzgodnionym celem oraz ogólnymi zasadami realizacji inwestycji, ładu korporacyjnego, a także ścieżką wyjścia PFR z inwestycji. Raportowanie owo odbywa się ma nie rzadziej niż co sześć miesięcy;
  • możliwość weryfikacji realizacji zobowiązań w każdym momencie przez audytora przedsiębiorcy lub inny wskazany przez PFR podmiot, na żądanie PFR;
  • udział właściciela przedsiębiorcy w dofinansowaniu lub, w szczególności, dodatkowe zobowiązania inwestycyjne w zakresie realizacji lub kontynuacji inwestycji lub utrzymania zatrudnienia;
  • zakaz dokonywania jakichkolwiek płatności – w tym ich zwrot lub spłatę – do właścicieli lub podmiotów powiązanych, o ile rozliczenia nie są dokonywane w toku normalnej działalności i jest to dozwolone umową zawartą z PFR;
  • zakaz realizacji wcześniejszych spłat kapitałowych;
  • zakaz wypłaty dywidendy, kwoty do podziału i realizacji skupu akcji własnych do momentu całkowitego wyjścia PFR;
  • brak zmiany kontroli nad przedsiębiorcą w czasie trwania inwestycji PFR;
  • brak możliwości nabywania udziałów lub akcji w celu umorzenia do momentu całkowitego wyjścia PFR;
  • zakaz fuzji i przejęć;
  • zakaz odwoływania się do otrzymanego wsparcia w swoich reklamach oraz wykorzystywania w jakikolwiek inny sposób odniesień do otrzymanego wsparcia w ramach swojej strategii marketingowej;
  • obowiązek regulowania zobowiązań publiczno-skarbowych;
  • zakaz subsydiowania skośnego spółek z grupy kapitałowej przedsiębiorcy,
  • obowiązek kontynuacji działalności gospodarczej przedsiębiorcy;
  • obowiązek wykorzystania funduszy PFR zgodnie z postanowieniami dokumentacji transakcji.
PFR zakłada także prawo do nakładania dodatkowych zobowiązań na przedsiębiorców, którzy mają istotną pozycję rynkową na jakimkolwiek rynku właściwym dla swojej działalności. Co więcej, aby zapobiec nieuzasadnionym zakłóceniom konkurencji, podmioty nie mogą się angażować w agresywną ekspansję biznesową finansowaną z pomocy państwa lub podejmować nadmiernego ryzyka.
Warto także zauważyć, że PFR zastrzega sobie możliwość zawieszenia wypłaty środków z tarczy finansowej do czasu zawarcia umowy międzywierzycielskiej między nim a każdym z wierzycieli wskazanym przez niego oraz udostępniającym przedsiębiorcy zewnętrzne finansowanie (np. z bankami, obligatariuszami, firmami leasingowymi). Umowa ta ma na celu zabezpieczenie interesu PFR oraz regulowanie relacji między PFR a każdym wierzycielem. PFR, na podstawie informacji pozyskanych od przedsiębiorcy o istniejącym zadłużeniu, określi listę wierzycieli, z którymi powinna zostać podpisana umowa. Wzór umowy międzywierzycielskiej nie jest jeszcze znany, będzie przygotowany przez PFR.
Podstawa prawna
• ustawa z 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju (Dz.U. z 2019 r. poz. 1572; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695)
• regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Mikro, Małych i Średnich Firm (obowiązujący do 28 maja 2020 r.)
• regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Dużych Firm (obowiązujący od 9 czerwca 2020 r.)