Aż do końca września przedsiębiorcy świadczący usługi żeglugowe nie muszą płacić za korzystanie ze śródlądowych szlaków i urządzeń wodnych. Można też uniknąć daniny za dzierżawę akwenów.
DGP
Zwolnienie z opłat na rzecz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie za korzystanie ze śluz i odcinków śródlądowych dróg wodnych stanowiących własność Skarbu Państwa to jedna z form pomocy przewidzianej w ramach tarczy antykryzysowej. Ma to wesprzeć tych przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą polegającą na przewozie wodą ładunków, eksploatacji złóż i kruszyw oraz wykonywaniu prac technicznych, a także tych zajmują się ruchem pasażerskim i turystycznym. Jak tłumaczy rząd, możliwość czasowego zwolnienia z obowiązku wnoszenia opłat pozwoli na zminimalizowane negatywnych skutków i utrzymanie działalności przewozowej branży żeglugowej mimo spodziewanego spadku popytu w sezonie żeglugowym w 2020 r. Zwolnienie jest ustawowe, a więc żeby z niego korzystać – nie trzeba wypełniać żadnego wniosku.

Dla wszystkich

Co ważne, zwolnienie z opłaty należności dotyczy jednostek pływających wszystkich kategorii. Nie ma też znaczenia, czy statek lub barka należą do osoby fizycznej czy do przedsiębiorcy, obowiązek opłaty (a obecnie zwolnienie z niego) dotyczy bowiem korzystania z drogi wodnej i urządzenia wodnego, a nie z samego faktu zarejestrowania określonego rodzaju działalności bądź posiadania jednostki pływającej.
Jakie były zasady płatności przed zawieszeniem opłat? Przy korzystania ze śluz i pochylni stawka zależała od rodzaju i wielkości statku oraz od godzin, w których przepływano przez urządzenie (taniej jest od godz. 7.00 do 19.00, drożej od godz. 19.00 do 7.00). W przypadku dróg wodnych stawka zależała od liczby pasażerów lub masy ładunków i długości przebytej drogi wodnej.
Zanim zwolnienie weszło w życie, za skorzystanie ze śluzy lub pochylni trzeba było np. zapłacić:
  • statek pasażerski: 16,06 zł w godz. 7‒19, i o kilkadziesiąt groszy wyższą opłatę nocą,
  • mniejsze jednostki pływające: 7,40 zł w ciągu dnia i ponad dwa razy tyle nocą,
  • kajak lub łódź wiosłowa: 4,30 zł w godz. 7.00‒19.00, 8,50 zł w godz. 19.00‒7.00.
Odpłatna była też żegluga statków pasażerskich i wycieczkowych po drogach wodnych. Trzeba było zapłacić 1,85 gr za iloczyn jednego miejsca na statku i każdego kilometra przebytej drogi wodnej. Przy statkach towarowych czy holowaniu i spławie drewna za tzw. tonokilometr trzeba zapłacić od 0,10 do 0,70 gr, w zależności od odcinka drogi wodnej.
Jak poinformowano nas w biurze prasowym PGW Wód Polskich, z samych tylko opłat za śluzy wpływało rocznie 1,6‒1,8 mln zł.

Hotele i restauracje też odetchną

Dodatkowo PGW Wody Polskie wprowadziły (zarządzeniem z 15 kwietnia 2020 r.) możliwość przesunięcia (do 90 dni) terminu płatności za dzierżawę gruntów pokrytych wodami oraz możliwość rozłożenia tych płatności na raty lub też ich umorzenia. Chodzi o wody udostępniane na podstawie art. 261 ustawy z 20 lipca 2017 r. ‒ Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 310; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875) oraz nieruchomości udostępnione na podstawie art. 264 tej ustawy. Ułatwienia dotyczą przedsiębiorców wymienionych w rozporządzeniach dotyczących COVID-19 (wydawanych na podstawie ustawy 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi; Dz.U. z 2019 r. poz. 1239; ost.zm. poz. 875). Chodzi o tych właścicieli firm, którzy na zaostrzonych przepisach mogli być stratni (np. prowadzących restauracje, hotele, pensjonaty, żeglugę turystyczną).
Zainteresowany podmiot może złożyć do właściwego miejscowo dyrektora PGW Wody Polskie regionalnego zarządu gospodarki wodnej wniosek wraz z uzasadnieniem, które zawiera:
a) numer i datę umowy użytkowania, dzierżawy lub najmu nieruchomości,
b) rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, wymienionej w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 566; obecnie wygaszone),
c) wykaz nieruchomości niezbędnych dla prowadzonej działalności gospodarczej,
d) oświadczenie woli o nieprowadzeniu działalności gospodarczej i niepobieraniu opłat w związku z korzystaniem tej nieruchomości,
e) proponowany termin przesunięcia płatności, nie więcej niż 90 dni od terminu pierwotnego.
Zawierany jest następnie aneks do obowiązującej umowy przesuwający termin płatności. Po tym terminie pomioty gospodarcze mogą rozważać złożenie wniosku o umorzenie, odroczenie lub rozłożenie na raty należności. Na stronie Wód Polskich znajduje się wzór aneksu.

opinia eksperta

Pomoc powinna obowiązywać także w przyszłym roku

Mateusz Karciarz prawnik w Kancelarii Radców Prawnych Zygmunt Jerzmanowski i Wspólnicy sp. k. w Poznaniu
Zwolnienie wprowadzono dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą polegającą na przewozie ładunków, pasażerów i wykonywaniu prac technicznych oraz osób fizycznych uprawiających żeglugę śródlądową na drogach wodnych. Z punktu widzenia przywołanych opłat istotne jest jednak to, że uiszczane są one przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą w przywołanym zakresie dopiero po skorzystaniu z danej drogi wodnej lub urządzenia wodnego.
W konsekwencji powyższego, o ile zwolnienie z obowiązku uiszczania tych opłat przez podmioty prowadzące działalność w sektorze transportu wodnego śródlądowego innego niż transport pasażerski i wycieczkowy jest jak najbardziej zasadne, biorąc pod uwagę obecną sytuację związaną z pandemią koronawirusa, o tyle w odniesieniu do działalności rekreacyjno-turystycznej trudno nazywać ją realną pomocą. Brak rejsów pasażerskich lub wycieczkowych (lub ich ograniczona liczba) oznacza wszak i tak brak konieczności uiszczania jakichkolwiek opłat z tytułu korzystania ze śródlądowych dróg wodnych lub urządzeń wodnych (lub też uiszczanie ich w wysokości zdecydowanie niższej niż przy normalnym sezonie żeglugowym). Tym samym w odniesieniu do takich podmiotów bardziej realną i odczuwalną pomocą byłoby zwolnienie ich z tych opłat w sezonie żeglugowym również w 2021 r.
Na czym Skarb Państwa nie zarobi
Zgodnie z dodanym art. 568a prawa wodnego przedsiębiorcy nie muszą płacić za korzystanie ze stanowiących własność Skarbu Państwa śródlądowych dróg wodnych oraz urządzeń wodnych znajdujących się na tych akwenach, a konkretnie za:
1) przewóz osób statkami pasażerskimi oraz wycieczkowymi,
2) przewóz towarów statkami towarowymi,
3) żeglugę pustych statków towarowych;
4) holowanie lub spław drewna;
5) korzystanie ze śluz lub pochylni.
Zwolnienie dotyczy nie tylko przedsiębiorców, lecz także osób fizycznych korzystających z tych dróg wodnych i urządzeń.