Stworzone na ich podstawie rankingi służą kompleksowej ocenie narodowych systemów finansów publicznych z punktu widzenia trzech kluczowych wymiarów (filarów): 1) transparentności procedur budżetowych, 2) zakresu społecznej partycypacji oraz 3) jakości instytucjonalnego nadzoru nad wydatkowaniem publicznych środków. Prace badawcze koordynowała pozarządowa organizacja Open Budget Partnership z siedzibą w USA.

Czołowe miejsca w obecnym rankingu transparentności budżetowej (Open Budget Index) uzyskały Nowa Zelandia, Republika Południowej Afryki, Szwecja, Norwegia (uzyskując od 86-87 na 100 możliwych punktów. Polska, z 60 punktami, uplasowała się na 32 miejscu kwalifikując się do grupy krajów zapewniających ograniczony dostęp do informacji budżetowej. W porównaniu do poprzedniej edycji, kiedy to otrzymaliśmy 59 pkt. nasz zasadniczo utrzymał dotychczasową pozycję, a nieznaczne wahania w otrzymywanej punktacji poszczególnych edycji należy tłumaczyć pewnymi modyfikacjami metody badawczej. Przeciętna w OECD wyniosła 68 pkt.

Polska osiągnęła dobry wynik - 83 pkt./100 w zakresie oceny jakości instytucjonalnego nadzoru nad wydatkowaniem publicznych środków. Z kolei w ocenie zakresu społecznej partycypacji w procesach budżetowych zdobyła 24 pkt/100 przy średniej wynoszącej 23 pkt. w krajach OECD.

W swych rekomendacjach IBP zaleca Polsce m.in. opracowywanie i publikację budżetu obywatelskiego (tzw. Citizens Budget - przystępnej dla obywateli wersję budżetu); publikację półrocznych sprawozdań z wykonania budżetu, dokonanie szeregu modyfikacji procedur budżetowych skutkujących większą spójnością dokumentacji budżetowej oraz podjęcie działań na rzecz zwiększenia zakresu społecznej partycypacji w procedurach budżetowych.

Raport jest do uzyskania ze strony IBP:

http://internationalbudget.org
https://www.internationalbudget.org/open-budget-survey/

***
Open Budget Survey (OBS) to międzynarodowy program badawczy mający na celu dokonywanie kompleksowej oceny narodowych systemów zarządzania finansami publicznymi z punktu widzenia kryteriów przejrzystości i angażowania obywateli w procesy budżetowe. Koncentruje się na następujących trzech grupach zagadnień: 1) dostępu obywateli do informacji i transparentności procedur budżetowych, 2) społecznej partycypacji oraz 3) jakości instytucjonalnego nadzoru nad wydatkowaniem publicznych środków. Prowadzone w jego ramach analizy służą m.in. przygotowaniu syntetycznego indeksu transparentności budżetowej stanowiącego podstawę międzynarodowych porównań, w tym także budowy rankingu krajów (Open Budget Index). Program badawczy ma globalny charakter obejmując ponad sto krajów ze wszystkich kontynentów. Jest koordynowany przez niezależną, mającą siedzibę w Waszyngtonie, pozarządową organizację Open Budget Partnership, zajmującą się promocją idei społeczeństwa obywatelskiego. Prace badawcze w poszczególnych krajach są realizowane przez niezależne instytucje i ekspertów należące bądź do sektora organizacji pozarządowych bądź sfery nauki. Program zasadniczo realizowany jest w cyklu dwuletnim począwszy od 2006 r. Każda kolejna edycja łączy się poszerzaniem zakresu badań, tak w zakresie zagadnień budżetowych, jak i liczby objętych krajów. Ogłoszenie wyników OBS 2019 stanowiącego siódmą z kolei edycję programu nastąpiło w dniu 30 IV 2020 r. w Waszyngtonie. Więcej informacji można znaleźć na stronie: http://internationalbudget.org/.